جنایت‌های رژیم صهیونیستی در غزه و اعتبار از دست‌رفته سازمان ملل

اصغر جهانگیر، سخنگوی قوه قضاییه طی نشست خبری اخیر خود به ناکارآمدی سازمان‌های مهمی مثل سازمان ملل در انجام وظایف خود، اشاره کرد.

جهانگیر گفت: نهاد‌های بین‌المللی متاسفانه امروزه درگیر بازی‌های قدرت در صحنه روابط بین‌الملل شده‌اند و حتی سازمان‌های مهمی مانند سازمان ملل دیگر نمی‌توانند کارکرد و وظایف حقوقی و صلح‌آمیز خود را به درستی انجام دهند و دیگر نمی‌تواند در جهان امروز در حوزه صلح و رفاه جامعه بشری قدم‌هایی که برای آن تاسیس شده است را به درستی بردارد. 

ناکارآمدی سازمان ملل در مواجهه با جنگ رژیم صهیوینستی علیه غزه

سازمان ملل، به‌عنوان نهاد اصلی حفظ صلح و امنیت بین‌المللی، در طول تاریخ خود با چالش‌های متعددی رو‌به‌رو بوده است. یکی از برجسته‌ترین این چالش‌ها، قدرت وتو در شورای امنیت است که به ۵ عضو دائم اجازه می‌دهد هر قطعنامه‌ای را مسدود کنند. 

در موضوع جنگ غزه، این قدرت وتو بار‌ها مانع تصویب قطعنامه‌های آتش‌بس شد و توانایی سازمان ملل را برای انجام وظایف حقوقی و صلح‌آمیز خود تضعیف کرد. 

شورای امنیت سازمان ملل، مسئول اصلی حفظ صلح جهانی، به دلیل ساختار پس از جنگ جهانی دوم، قدرت وتو را به اعضای دائم اعطا کرده است. این سازوکار، که برای جلوگیری از جنگ بین قدرت‌های بزرگ طراحی شد، امروزه به‌طور معمول به ابزاری برای حفاظت از منافع تبدیل شده است. 

در بحران غزه، آمریکا دست‌کم ۶ بار تا سپتامبر ۲۰۲۵ (شهریور/مهر ۱۴۰۴) قطعنامه‌های پیشنهادی برای آتش‌بس فوری، بدون شرط و دائم را وتو کرده است. 

به‌عنوان نمونه، قطعنامه‌ای پیشنهادی ۱۰ عضو غیردائم شورا در ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۵ (۲۷ شهریور) که خواستار آتش‌بس و رفع محدودیت‌ها در زمینه کمک‌های انسانی بود، با وتو آمریکا مواجه شد. ۱۴ عضو به رای مثبت دادند، اما وتو آن را مسدود کرد. 

آمریکا بار‌ها توجیه‌های دروغینی را برای وتو کردن قطعنامه‌ها در زمینه آتش‌بس غزه مطرح کرده که کارشناسان آن را صرفا بهانه‌جویی توصیف کرده‌اند. 

این وتو‌ها انتقاد‌های گسترده‌ای به‌همراه داشته‌اند. کارشناسان این وتو‌ها را لحظه تاریکی برای شورای امنیت توصیف کرده‌اند و هشدار داده‌اند که این ناتوانی، اعتبار سازمان ملل را خدشه‌دار می‌کند و ممکن است به تکرار شکست‌ها منجر شود. 

بسیاری نیز وتو‌های آمریکا را سوءاستفاده از قدرت خوانده‌اند. 

این ناکارآمدی شورای امنیت، وظایف حقوقی سازمان ملل را زیر سوال برده است. منشور سازمان ملل، شورا را موظف به اقدام برای جلوگیری از تهدید‌ها علیه صلح می‌کند، اما وتو‌های مکرر مانع اجرای قطعنامه‌های الزام‌آور شده‌اند. 

در حالی که مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه‌های غیرالزام‌آوری برای آتش‌بس تصویب کرده، اما این اقدام‌ها فاقد قدرت اجرایی هستند. 

• بیشتر بخوانید:
• کالبدشکافی طرح جامع سازمان ملل برای غزه و بن‌بست اجتناب‌ناپذیر
• رویکرد خصمانه آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه دیوان بین‌المللی دادگستری

پایگاه میشیگان تودی نوشت که نفوذ آمریکا به‌عنوان متحد اصلی رژیم صهیونیستی نقش کلیدی در این ناکارآمدی ایفا کرده است. آمریکا نه تنها تسلیحات نظامی به رژیم صهیونیستی ارائه می‌دهد، بلکه در سازمان ملل از آن حفاظت می‌کند. 

این وضعیت، سازمان ملل را به نهادی متهم به جانبداری تبدیل کرده و اعتماد کشور‌های در حال توسعه را کاهش داده است. برخی تحلیلگران معتقدند که این وتوها، شورای امنیت را به بازمانده‌ای ناکارآمد از دوران پساجنگ تبدیل کرده‌اند.

پیشنهاد‌هایی در پاسخ به این چالش‌ها برای اصلاح قدرت وتو مطرح شده است، مانند مسئولیت عدم وتو در موارد جنایت‌های جنگی یا نسل‌کشی، یا محدود کردن وتو در بحران‌های انسانی. 
مجمع عمومی نیز در بحث‌هایی، خواستار بازنگری در ساختار شورا شده تا وتو کمتر مانع اقدام شود.

بحران غزه نشان‌دهنده ضعف ساختاری سازمان ملل در برابر نفوذ قدرت‌های بزرگ است. تا زمانی که قدرت وتو بدون محدودیت اعمال شود، سازمان ملل در انجام وظایف صلح‌آمیز و حقوقی خود ناکام خواهد ماند. 

کارشناسان می‌گویند که اصلاحات اساسی ضروری است تا این نهاد بتواند به طور موثر به بحران‌های جهانی پاسخ دهد و اعتبار خود را بازسازی کند. 

انتهای پیام/