اصلاحیه منشور کرامت انسانی قوه قضاییه توصیه‌های ماندگار نهج‌البلاغه را به راهکار‌های اجرایی و قابل نظارت تبدیل می‌کند

حجت الاسلام والمسلمین حمیدی رئیس کل دادگستری استان کرمان در خصوص اصلاحیه دستورالعمل حفظ کرامت و ارزش‌های انسانی در قوه قضاییه که اخیراً از سوی رئیس قوه قضاییه ابلاغ شده است، در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری میزان قرارداد نوشت: اصلاح و بازنگری دستورالعمل «حفظ کرامت انسانی در قوه قضاییه»، گامی بنیادین در تحقق عملی عدالت اسلامی به شمار می‌رود. این عدالت، نه صرفاً در قالب قانون، بلکه در جوهر رفتار انسانی و الهی متجلی می‌شود و می‌تواند زمینه‌ساز «تحولی بنیادین» در مسیر مردم‌مداری و کرامت‌محوری هرچه بیشتر در دستگاه قضایی باشد که ریشه در مبانی اصیل فقهی و قرآنی دارد.

در محور نخست این اصلاحیه که موضوعاتی مانند الزام به پخش علنی و برخط مذاکرات هیئت عمومی دیوان عالی کشور هنگام صدور آرای وحدت رویه، فراهم شدن امکان حضور برخط افراد در جلسات علنی و امکان استعلام آنلاین وضعیت پرونده برای طرفین دعوا مطرح شده است که این بخش، اجرای عملی اصل «علنی بودن قضاوت» است. امام علی (ع) در عهدنامه مالک اشتر، حاکم را از پنهان‌کاری برحذر می‌دارد و تاکید دارد که پنهان‌کاری زمینه بدگمانی و ستم است از این رو باید توجه داشت که دسترسی برخط به اطلاعات پرونده، اطمینان می‌دهد که هیچ حق و حقی پشت پرده نماند و عدالت، آن‌گونه که شایسته است، برای عموم قابل مشاهده باشد.

در شاخص ارزیابی عملکرد قضات نیز محور‌هایی از جمله رعایت حقوق متهم نیز با تاکید بر نظارت و بررسی هوشمند (توسط مرکز آمار و فناوری اطلاعات) و الزام معاونت منابع انسانی به لحاظ کردن «اهتمام قاضی نسبت به رعایت حقوق متهم و اصحاب دعوا» به عنوان شاخص در سامانه جامع عملکرد قضات مطرح شده است و در حقیقت مکانیسم اجرایی برای تحقق دغدغه امام علی (ع) در مورد مسئولیت‌پذیری قاضی است و به همین جهت علی (ع) به متصدیان امر قضاوت از جمله به شریح که از پیش منصب قضاء عراق (کوفه) را عهده دار بود می‌فرماید که هنگام قضاوت با مسلمانان از نظر برخورد و نگاه منطق و سخن، نشست و برخاست، مساوات و به طور مساوی رفتار کن، تا نزدیکانت در ظلم و رفتار ناحق تو طمع نورزند و دشمنان تو از عدالت تو مایوس نگردند.

در راستای الزام دادستان‌ها به آموزش ضابطان جهت تحقیقات علمی و پرهیز از کنجکاوی در اسرار شخصی و خانوادگی نیز باید توجه داشت که این مهم‌ترین بخش در حفظ کرامت ذاتی انسان است، زیرا مولای متقیان فرموده‌اند: اصرار بر جستجوگرى در کار مردم نداشته باش و در جزئیات خود را به فراموشکارى و تغافل بزن، زیرا پرداختن به جزئیات، انسان را از پرداختن به امور کلى و مهم بازمى دارد و به اختلافات و کینه‌ها و عداوت‌ها دامن مى زند.

در حوزه حمایت روانی و فراگیری شمول دستورالعمل حفظ کرامت انسانی قوه قضاییه به مراکز مشاوره خانواده نیز توصیه‌های فروانی از امام علی (ع) برای مدارا، دوری از تندی و مهربانی با مردم (به ویژه در مسائل خانوادگی) وجود دارد.

نتیجه آنکه اصلاحیه دستورالعمل جدید حفظ کرامت انسانی قوه قضاییه، با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، موفق شده است توصیه‌های اخلاقی ماندگار نهج‌البلاغه را به راهکار‌های اجرایی و قابل نظارت تبدیل کند و نشان دهد که عدالت نوین، باید همزمان شفاف، هوشمند و مبتنی بر احترام به حریم خصوصی باشد.

انتهای پیام/