بار حقوقی و کیفری عدم پرداخت نفقه در قانون

حجت‌الاسلام والمسلمین علی خورشیدی، در گفت‌و‌گو با میزان، با بیان اینکه نفقه طبق قانون عبارت است از تامین خوراک، پوشاک، مسکن، البسه و هر آنچه که زوجه و افراد واجد نفقه نیاز دارند، اظهار کرد: امروزه نفقه با توجه به نیاز افراد توسعه پیدا کرده است.

وی با بیان اینکه برخی از حقوقدانان معتقدند حتی هزینه‌های درمان و لوازم آرایشی هم می‌تواند جزو نفقه باشد، عنوان کرد:، اما طبق ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی، قانونگذار تاکید کرده در عقد دائم نفقه زن به عهده شوهر اوست، اما نکته مهم اینکه در عقد موقت طبق ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی، نفقه به عهده شوهر نیست مگر اینکه در عقد شرط کرده باشند و توافق طرفین بر نفقه باشد.

نفقه؛یک وظیفه قانونی

سرپرست محاکم خانواده شیراز گفت: در عقد دائم نفقه زوجه و فرزندان و افراد واجب النفقه بر عهده زوج است که باید ان را پرداخت کند چراکه یک وظیفه قانونی است.

حجت‌الاسلام والمسلمین خورشیدی با اشاره به اینکه یکی دیگر از مباحثی که در رابطه با نفقه مطرح می‌شود، نفقه فرزندان و اقارب است، تصریح کرد: ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی بیان می‌دارد که نفقه اولاد بر عهده پدر است و بعد از فوت پدر، یا عدم قدرت او بدین معنا که پدر توانایی مالی نداشته باشد، جد پدری مسئول و متکلف نفقه خواهد بود حال اگر جد پدری نبود به عهده مادر است.

وی با تاکید بر اینکه قانونگذار تکلیف را روشن کرده و صراحتا بیان داشته نفقه فرزندان برعهده پدر است، افزود: قانونگذار درباره نفقه اقارب نیز باصراحت موضوع را تعیین تکلیف کرده و در مواد ۱۱۹۶ و ۱۲۰۰ و ۱۱۹۷ بیان کرده که نفقه اقارب نیز باید پرداخت شود.

نفقه اقارب شروطی دارد

سرپرست محاکم خانواده شیراز با بیان اینکه نفقه اقارب شروطی دارد، بیان کرد: اولا کسیکه نفقه می‌خواهد باید توانایی تامین معاش خود را نداشته باشد، دوم اینکه شخص منفق و یا پرداخت کننده نفقه باید تمکن مالی داشته باشد و اگر خود شخصی که باید نفقه پرداخت کند معسر بوده و توان پرداخت نداشته باشد در اینجا پرداخت نفقه از او ساقط می‌شود و هیچ الزام قانونی مبنی بر پرداخت نفقه وجود ندارد. 

مبنای تعیین نفقه

وی درباره مبنای تعیین نفقه نیز گفت: در سایر افراد واجب النفقه مانند فرزندان و پدر و مادر، توانایی مالی زوج مطرح است یعنی فرد باید توانایی مالی داشته باشد تا پرداخت کند، اما در زوجه در هر حال بر عهده زوج است که نفقه همسر خود را پرداخت کند بدین معناکه مرد باید نفقه همسر خود را به هرحال پرداخت کند.

حجت‌الاسلام والمسلمین خورشیدی گفت: هرچند در قانون توانایی و استطاعت مالی در ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده یک شرط گداشته شده و اعلام شده که هرکسی با داشتن استطاعت مالی نفقه زن خود را در صورت تمکین او پرداخت نکند، مجازاتی برای او در نظر گرفته شده، اما در هر حال نفقه زوجه باید پرداخت شود.

سرپرست محاکم خانواده شیراز با اشاره به اینکه در تعیین نفقه یکسری مسائلی در نظر گرفته شده است، گفت: از جمله شانیت، شخصیت و میزان تحصیلات زوجه و اینکه تاکنون در کجا زندگی می‌کرده است و در گذشته چگونه زندگی کرده است و قطعا این موارد در تعیین نفقه تاثیرگذار هستند و مبنای تعیین نفقه خواهند بود. 

بار حقوقی و کیفری عدم پرداخت نفقه

وی در پاسخ به این سوال که اگر زوج نفقه زوجه را بدون عذر شرعی و بدون هیچ دلیل قانونی پرداخت نکند چه بار حقوقی و کیفری برای او در برخواهد داشت، عنوان کرد: نفقه از آن دسته پرونده‌هایی است که دو جنبه دارد و زوجه می‌تواند هم به محاکم کیفری مراجعه کند و جنبه کیفری موضوع را پیگیری کند و هم می‌تواند دادخواست حقوقی مطالبه نفقه مطرح کند.

زوجه می‌تواند نفقه گذشته، حال و آینده را مطالبه کند

حجت الاسلام والمسلمین خورشیدی تاکید کرد: زوجه در دادگاه خانواده از طریق دادخواست مطالبه نفقه می‌تواند نفقه گذشته، حال و آینده را مطالبه کند و برخلاف نفقه فرزندان که اگر علیه پدر و زوج دعوای مطالبه نفقه کنند، نمی‌توانند نفقه گذشته را دریافت کنند. ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی مستند آن است.

سرپرست محاکم خانواده شیراز عنوان کرد: در بحث کیفری هم ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده به این موضوع اشاره کرده و در آنجا نیز ضمانت اجرایی را برای این موضوع در نظر گرفته است و زوج در صورت عدم پرداخت نفقه محکوم به حبس خواهد شد.

عمده پرونده‌های دادگاه خانواده درباره نفقه است

وی با اشاره به اینکه عمده پرونده‌های دادگاه خانواده درباره نفقه است، تاکید کرد: در برخی موارد نفقه به زوجه تعلق نمی‌گیرد و در ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی مشخص کرده در چه مواردی نفقه به زوجه تعلق نمی‌گیرد و در عرف هم معمول است که اگر زن ناشزه باشد، نفقه به او تعلق نمی‌گیرد و هرگاه زن بدون مانع شرعی و یا اینکه زن جانش در خطر بوده و بودنش با شوهر خطر افرین باشد، در این موارد نیاز نیست که زن و مرد با هم زیر یک سقف زندگی کنند، اما اگر زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق دریافت نفقه نخواهد بود.

بین حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد

حجت‌الاسلام والمسلمین خورشیدی یادآور شد: در اینکه آیا هم تمکین عام و هم خاص را شامل می‌شود یا خیر، بین حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد که برخی معتقد هستند اگر زن تمکین خاص نکند و برخی معتقد هستند همین که زن از شوهر خود حرف شنوی نداشته باشد و بدون اجازه همسر خود از خانه خارح شده و یکسری کار‌های خودسرانه داشته باشد و تمکین عام نداشته باشد بازهم نفقه به او تعلق نمی‌گیرد.

سرپرست محاکم خانواده شیراز در پایان گفت: مورد دیگری که در آن نفقه به زوجه تعبق نمی‌گیرد، ترک منزل بدون اجازه موجه زوج است و مورد سوم نیز عدم حضور در منزل شوهر بدون دلیل شرعی است.

انتهای پیام/