کشتار حدیثه عراق؛ پرده‌ای دیگر از مصونیت نظامیان آمریکایی

کشتار حدیثه نتیجه جنایت نظامیان آمریکایی در ۱۹ نوامبر ۲۰۰۵ (۲۸ آبان ۱۳۸۴) است؛ جایی که ۲۴ غیرنظامی عراقی ازجمله ۶ کودک و ۴ زن به شکلی هولناک قتل‌عام شدند و چند غیرنظامی دیگر ازجمله یک راننده و ۴ دانشجوی که به سمت دانشگاه در حال حرکت بودند، کشته شدند.

در ۱۹ نوامبر ۲۰۰۵ نظامیان آمریکایی به خانه یک شهروند عراقی حمله کرده و به سوی ساکنان خانه آتش گشودند؛ فقط صفا یونس، فرزند ۱۳ ساله خانواده توانست با تظاهر به مرگ از این حمله جان سالم به در ببرد.

در آستانه بیستمین سالگرد این جنایت هولناک، تحقیقات جدید پرسش‌های مهمی را درباره نحوه برخورد ارتش آمریکا با این قتل‌عام مطرح می‌کند؛ ارتش آمریکا ۲ تفنگدار دریایی را در این کشتار دخیل دانسته و بقیه شرکت‌کنندگان در جنایت را تبرئه کرد.

قتل‌عام حدیثه همچنان یکی از بارزترین نمونه‌هایی است که نشان می‌دهد چگونه مداخله نظامی آمریکا در عراق، ردی از تلفات غیرنظامیان را بدون هیچ‌گونه پاسخگویی معناداری به جا گذاشته است؛ با وجود شواهد قاطع و شهادت بازماندگان، به مسئولان این جنایت اجازه داده شد تا آزادانه راه بروند و توسط سیستمی که تمایلی به پاسخگویی به خود نداشت، محافظت شوند.

حمله آمریکا به عراق که به بهانه سلاح‌های کشتار جمعی و وعده دموکراسی آغاز شد، منجر به ویرانی گسترده، تلفات گسترده غیرنظامیان و بی‌ثباتی طولانی مدت شد؛ ده‌ها هزار غیرنظامی در حمله‌های هوایی، یورش‌ها و عملیات زمینی کشته شدند.

این اشغالگری شاهد حادثه‌های مکرر شکنجه، قتل‌عام و خشونت بی‌رحمانه، مانند آنچه در ابوغریب، فلوجه و حدیثه رخ داد، بود که هر کدام الگویی از مصونیت از مجازات را در صفوف ارتش آمریکا آشکار می‌کرد.

شواهد جزئیات نگران‌کننده‌ای را آشکار می‌کند

روایت ارتش آمریکا از این جنایت از همان ابتدا با چالش‌ها و حفره‌های زیادی مواجه بود؛ ارتش آمریکا ادعا کرد که این کشتار در پاسخ به تیراندازی پس از انفجار بمب کنار جاده‌ای و کشته شدن یک تفنگدار دریایی و زخمی شدن ۲ نفر دیگر رخ داد.

صفا از همان ابتدا این روایت را رد کرد و همواره گفت: ما به هیچ چیز متهم نشده بودیم؛ ما حتی سلاحی در خانه نداشتیم.

در ابتدا ۴ تفنگدار دریایی به قتل متهم شدند، اما روایت‌های متناقض و مصونیت قانونی اعطاشده توسط دادستان‌ها، فقط گروهبان فرانک ووتریچ را در سال ۲۰۱۲ در معرض محاکمه قرار داد.

در ویدیویی که قبلا منتشرنشده از جلسه‌های پیش از محاکمه بود، سرجوخه هومبرتو مندوزا که در آن زمان سرباز وظیفه بود، اعتراف کرد که به پدر صفا در حالی که غیرمسلح بود، از در ورودی شلیک کرده است.

پیش از این، مندوزا ادعا کرده بود که پس از دیدن فقط زنان و کودکان در اتاق خواب، وارد اتاق خوابی که صفا و خانواده‌اش در آن پنهان شده بودند، نشده است، اما یک فایل صوتی که به‌تازگی کشف شده است، نشان می‌دهد که او وارد اتاق خواب شده و خود را در جایی قرار داده که کارشناسان پزشکی قانونی تشخیص داده‌اند نخستین تیرانداز در آنجا ایستاده است.

مایکل مالونی، متخصص پزشکی قانونی که در سال ۲۰۰۶ صحنه را بررسی کرده است، می‌گوید شواهد قویا نشان می‌دهد که مندوزا و یکی دیگر از تفنگداران دریایی، سرجوخه استفن تاتوم، مسئول قتل‌های داخل اتاق خواب بوده‌اند.

تاتوم اعتراف کرد که ووتریچ را تا اتاق دنبال کرده و از روی تخت تیراندازی کرده است؛ در اظهارات بعدی، او تایید کرد که کودکان و زنانی را دیده که قبل از تیراندازی زانو زده‌اند که با ادعا‌های قبلی مبنی بر اینکه دید مانع از شناسایی قربانیان توسط او شده، در تضاد است.

ناکامی‌های سیستم قضایی نظامی آمریکا

اتهام‌ها علیه تاتوم در سال ۲۰۰۸ لغو شد و مندوزا هرگز به خاطر این قتل‌ها متهم نشد؛ در عین حال، ووتریچ به اتهام جزئی سهل‌انگاری در انجام وظیفه اعتراف کرد، مجازاتی که توسط ناظران صرفا به‌عنوان slap on the wrist زدن پشت دست (کنایه از تنبیه بسیار ملایم) توصیف شده است.

وکلای مدافع ووتریچ و دیگران، کل تحقیقات را نادرست توصیف کرده‌اند و مدعی شده‌اند که دادستان‌ها برای تضمین همکاری، به شاهدان مصونیت قضایی داده‌اند و این امر، سلامت محاکمه را تضعیف کرده است.

مالونی نتیجه گرفت که سیستم حقوقی نتوانسته کسی را در قبال مرگ‌ها پاسخگو نگه دارد. او گفت: محاکمه حدیثه هرگز قرار نبود صدای قربانیان باشد.

مصونیت نقض‌ناپذیر نظامیان آمریکایی مرتکب جنایت

در حالی که سند‌ها و شواهد متعددی از حمله‌های بی هدف منجر به کشته و مجروح شدن شمار زیادی از شهروندان عراقی، بازداشت‌های مخفیانه، انتقال مخفیانه بازداشت‌شدگان، شکنجه و دیگر رفتار‌های ظالمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز توسط نظامیان آمریکا بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۱ ثبت و ضبط شده‌اند، عدالت همچنان حلقه مفقوده این ماجرا است.

بازداشت‌شدگان سابق به‌طور موثق مجموعه‌ای از سوءاستفاده‌ها در بازداشتگاه‌ها، ازجمله محرومیت از خواب، برهنگی اجباری، محرومیت از غذا و آب کافی و تهدید به تجاوز جنسی را گزارش کرده‌اند.

سازمان عفو بین‌الملل در گزارشی اعلام کرد که عراقی‌ها همچنان از تاثیر مخرب جنایت‌های جنگی و دیگر فجایعی که ائتلاف به سرکردگی آمریکا در حمله و اشغال عراق مرتکب شده است، رنج می‌برند.

نهاد‌های حقوق بشری تاکید دارند که مصونیت از مجازات همچنان پابرجاست و پاسخگویی در قبال نقض حقوق بشر در عراق همچنان دور از دسترس است؛ آمریکا در تحقیقات کافی در مورد نقض گسترده حقوق بشر و جنایت‌های جنگی مرتکب‌شده توسط نیرو‌های آمریکایی و پاسخگو کردن مسئولان در تمام سطوح، ازجمله مقام‌ها و فرماندهان ارشد آمریکایی، کوتاهی کرده است.

در عین حال، قربانیان نقض فاحش حقوق بشر، ازجمله بازداشت‌شدگانی که از شکنجه و دیگر بدرفتاری‌ها در ابوغریب جان سالم به در برده‌اند، به‌طور گسترده از حقوق خود برای عدالت و جبران خسارت محروم شده‌اند؛ قربانیان عراقی که تلاش کرده‌اند تا به دلیل نقض حقوق بشر آمریکا در دادگاه‌های این کشور درخواست غرامت کنند، با موانع نظام‌مندی رو‌به‌رو شده‌اند.

با وجود اعتراف‌های عمومی جورج دبلیو بوش، رئیس‌جمهور سابق و دونالد رامسفلد، وزیر دفاع سابق، مبنی بر دست داشتن در بازداشت‌های مخفی (رفتار‌هایی که طبق قوانین بین‌المللی باید منجر به تحقیقات جنایی شوند) از سال ۲۰۰۳ تاکنون، هیچ مقام ارشد دولت آمریکا به دلیل جنایت‌هایی که در عراق مرتکب شده‌اند، به دست عدالت سپرده نشده است.

مصونیت از مجازات همچنان پابرجاست و پاسخگویی در مورد نقض حقوق بشر در عراق همچنان دور از دسترس است.

داستان صفا یونس چیست؟

صفا هنوز در حدیثه زندگی می‌کند، جایی که سه فرزند خود را بزرگ می‌کند؛ آسیب از دست دادن تمام خانواده‌اش همچنان زنده است.

صفا گفت: انگار سال گذشته اتفاق افتاده است؛ من هنوز به آن فکر می‌کنم؛ می‌خواهم کسانی که این کار را انجام داده‌اند، پاسخگو باشند و توسط قانون مجازات شوند؛ تقریبا ۲۰ سال است که آن‌ها محاکمه نشده‌اند؛ این جرم واقعی است.

شهادت وی که در سال ۲۰۰۶ ثبت شد، نارنجک‌هایی را که به اتاق خواب پرتاب شده و به دنبال آن تیراندازی هدفمند رخ داده است، توصیف کرد؛ هیچ‌یک از این شهادت‌ها در دادگاه ارائه نشد.

برای صفا، هر روز بدون عدالت، ادامه جنایت اصلی است

درس‌ها و میراث‌های کشتار حدیثه

قتل‌عام حدیثه، نیاز فوری به پاسخگویی در اقدام‌های زمان جنگ و پیامد‌هایی را که سیستم‌های حقوقی در اجرای عدالت با آن مواجه می‌شوند، برجسته می‌کند؛ برای صفا و دیگر بازماندگان، گذشت زمان از تقاضای حقیقت نکاسته است.

کارشناسان می‌گویند این پرونده پرسش‌های گسترده‌تری را در مورد چگونگی تحقیق و مسئول شناخته شدن نیرو‌های مسلح به‌ویژه در مناطق جنگی، مطرح می‌کند؛ شهادت‌های متناقض، توافق‌های مصونیت و اتهام‌های رد شده، نقص‌های نظام‌مند در عدالت نظامی را برجسته می‌کند.

مالونی معتقد است که ضبط‌ها و شهادت‌ها به‌وضوح به ۲ تفنگدار دریایی مسئول قتل خانواده صفا اشاره دارند؛ با وجود این، تقریبا ۲ دهه بعد، عدالت همچنان اجرا نشده است.

قتل‌عام حدیثه یادآوری آشکاری از هزینه انسانی جنگ است؛ داستان صفا، داستان بقا، انعطاف‌پذیری و تقاضای تزلزل‌ناپذیر برای عدالت است؛ شواهد کشف‌شده پس از ۲۰ سال، شکست در پاسخگویی و نظارت قانونی را نشان می‌دهد.

انتهای پیام/