ایران و آژانس در مسیر بازتعریف همکاریها و تعامل
ایران پس از تجاوز نظامی آمریکا و رژیم صهیونیستی به مراکز هستهای آنهم در میانه مذاکرات، اقدام برای تجدیدنظر در همکاری و تعامل خود با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را کلید زد.
تجاوز نظامی آمریکا و رژیم صهیونیستی به مراکز هستهای ایران بخشی از زنجیره اقدامهای سیاستزده و غیرفنی آژانس بینالمللی انرژی اتمی در موضوع هستهای ایران در سالهای اخیر است که در نهایت پس از رسیدن به ایستگاههای انتشار گزارش فصلی مغرضانه منجر به تصویب قطعنامه ناعادلانه مبتنی بر اتهامهای تاریخی ضدایرانی در شورای حکام شد.
حمله نظامی آمریکا و رژیم صهیونیستی به مراکز هستهای ایران با استناد به قطعنامه ادعایی یادشده و متعاقب آن محکوم نکردن این حملهها ازسوی آژانس و رافائل گروسی، مدیرکل آن تکمیلکننده رویکرد سیاسی و غیرفنی بود که ایران اعتراض خود را بهوضوح به آن نشان داده بود.
حمله نظامی به مراکز هستهای محافظتشده ایران، نخستین اتفاق از این نوع در تاریخ است که پرسشهای حقوقی و عملی بسیار برجستهای را بهویژه در زمینه بازدیدهای و نظارتهای آژانس بر مراکز آسیبدیده از حمله ایجاد کرد؛ این حمله به مراکز هستهای ایران که آژانس مسئول حفاظت و نظارت بر آنهاست، چالشی بیسابقه در تعامل تهران - آژانس ایجاد کرده است.
ایران بهعنوان یکی از متعهدترین اعضای معاهده عدم اشاعه تسلیحات هستهای (انپیتی) که از مدتها پیش و درپی مواجهه با رویکردهای سیاستزده و غیرفنی آژانس اعتراض خود را اعلام کرده بود، مسئولیت حملههای یادشده را متوجه این نهاد دانسته و با اشاره به همکاری مستمر خود و انجام همه فعالیتهای هستهای تحتنظارتهای گسترده آژانس تصریح کرد که اعتمادش به آژانس را از دست داده است و به اعتبار این نهاد با تردیدهای جدی مینگرد.
وزیر امور خارجه همچنین ضمن توصیف حمله رژیم صهیونیستی و آمریکا به مراکز هستهای ایران بهعنوان نقض آشکار قوانین بینالمللی و وظایف ذاتی آژانس تصریح کرد که در چنین شرایطی ادامه همکاری با چارچوب قبلی امکانپذیر نیست.
وی با بیان اینکه آژانس باید بداند که شرایط جدیدی حاکم شده است، گفت: طبیعی است که هم به دلیل تغییرهای روی زمین و هم قانون مجلس باید دوران جدیدی را با آژانس شروع کنیم و چارچوب جدیدی نیاز است؛ ما نیاز داریم براساس این چارچوب همکاری با آژانس را تنظیم کنیم و این چارچوب براساس مصوبه مجلس خواهد بود.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به اینکه ایران همچنان عضو انپیتی و موافقتنامه جامع پادمان است، گفت: ایران بهعنوان یک کشور قانونمدار، تا زمانی که در این اسناد عضویت دارد، به تعهدهای خود پایبند است.
وی درباره جزئیات همکاری با آژانس گفت: گلایهها و اعتراضهای ما به عملکرد سیاستزده آژانس کاملا روشن بیان شده است؛ ما بارها تاکید کردهایم که آژانس و مسئولان آن باید فقط براساس مسئولیتهای فنی و حرفهای خود در این نهاد بینالمللی اقدام کنند و از تاثیرپذیری از فشارهای سیاسی پرهیز کنند.
در نظر داشتن این نکتهها نشان میدهد که ایران بهخوبی دریافته است که موضوع هستهای آن از سوی آژانس فراتر از حوزههای فنی و نظارتی در ابعاد سیاسی و امنیتی سیر میکند که هوشیاری و هوشمندی میطلبد و راهحلهای چندبعدی میخواهد.
در همین چارچوب و درپی عملکرد آژانس و مدیرکل آن، مجلس شورای اسلامی قانون الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس را ۱۱ تیر ۱۴۰۴ تصویب کرد؛ تصویب این قانون به معنای تقویت نقش امنیت ملی در موضوع هستهای و ارتقای موضع ایران از تعامل فنی صرف به تصمیمگیریهای کلان امنیتی است.
ایران با بازتعریف چارچوب همکاری با آژانس در تلاش است با حفظ حاکمیت ملی بر موضوع هستهای خود از تجربه آنچه از سر گذرانده جلوگیری کرده و بازی آژانس در زمین سیاسی را به نفع بازی در زمین فنی تغییر دهد.
در همین چارچوب، ماسیمو آپارو، معاون رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بهتازگی به تهران سفر کرد تا با هیئت ایرانی مرکب از مدیرکل صلح و امنیت بینالمللی وزارت امور خارجه و مشاور سازمان انرژی اتمی در رابطه با نحوه همکاریهای ایران و آژانس در شرایط جدید رایزنی و گفتوگو کند؛ چراکه به گفته بقایی هیچ روش و شیوهنامه جدیدی برای موردی که در رابطه با ایران رخ داده، وجود ندارد.
این سفر در میانه تعلیق همکاریهای ایران با آژانس، گامی درجهت بازتعریف و امکانسنجی همکاریهای آینده طرفین است.
به گفته غریبآبادی، هیئت ایرانی در این دیدار مراتب انتقاد و اعتراض شدید خود نسبت به عدم ایفای مسئولیتهای آژانس در جریان حمله تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی و آمریکا را ابراز کرد و مطالبات ایران را برای اصلاح فرایندهای نادرست حاکم بر آژانس در قبال موضوع هستهای خود به اطلاع نماینده آژانس رساند.
ایران با میزبانی از معاون گروسی، به جهان نشان داد که آماده بازتعریف همکاریهای خود با آژانس در شرایط جدید است و در عین حال، برای حفظ آژانس در مسیر انجام ماموریتهای ذاتی خود تلاش میکند.
در عین حال، با در نظر داشتن تلاش متعهدانه ایران، مسیر نادرست، ناعادلانه و غیرفنی آژانس در قبال موضوع هستهای ایران، ضرورت تلاش آژانس برای دستیابی به توافق با ایران درباره نقشه همکاری جدید را برجسته میکند.
آنچه مشخص است آژانس باید با اصلاح مسیر نادرستی که تاکنون در پیش گرفته و تنشها با یکی از متعهدترین اعضای این نهاد را تشدید کرده است، ضمن نشان دادن انعطاف به گلایهها و اعتراضهای دقیق و اصولی ایران ضمن پذیرش چارچوب پیشنهادی آن اعتماد از دست رفته ایران را بازگردانده و قدردان همکاریهای مستمر ایران باشد.
- بیشتر بخوانید:
- خیانت گروسی به آژانس و انپیتی؛ چشمان بسته مدیرکل روی وظایف و مسئولیتهای فنی
- نمایشهای فصلی مدیرکل؛ گروسی در مسیر بیاعتبارسازی آژانس
انتهای پیام/
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای موردنیاز علامتگذاری شدهاند *