فراز و فرود یک تنش ۷۰ ساله؛ پاکستان و هند روی خط جنگ

هند و پاکستان بار دیگر درباره کشمیر دچار اختلاف شده‌اند و حمله اخیر در این منطقه مورد مناقشه که منجر به کشته شدن ۲۶ گردشگر عمدتا هندی شد، این ۲ کشور همسایه و رقیب را در جنوب آسیا به یک درگیری ویرانگر نزدیک کرد.

هند می‌گوید که این حادثه یک اقدام تروریستی فرامرزی با حمایت پاکستان بوده و متعهد شده است که عاملان آن را تعقیب و مجازات کند.

از طرف دیگر پاکستان اقدام هند را به‌عنوان یک عمل جنگی محکوم کرده است و ارتباط با حمله تروریستی اخیر را رد می‌کند.

هر ۲ طرف نیرو‌های خود را در حالت آماده‌باش قرار داده‌اند، زیرا درگیری‌های سطح پایین در امتداد خط کنترل، مرز بالفعل ایجاد شده در این منطقه پس از اولین جنگ هند و پاکستان در سال‌های ۱۹۴۷-۱۹۴۸، آغاز شده است.

در ادامه تشدید تنش میان اسلام‌آباد و دهلی نو، ارتش پاکستان اعلام کرد که هند بخش‌هایی را از این کشور هدف حمله موشکی قرار داده است.

در همین رابطه محمدرضا منافی، کارشناس مسائل پاکستان در گفت‌وگو با میزان به برخی ابعاد این تنش پرداخت.

منافی با اشاره به ریشه تنش‌ها میان هند و پاکستان گفت: ریشه اختلاف‌های هند و پاکستان درباره مسئله کشمیر به حدود ۷۰ سال پیش که پاکستان از هند جدا شد و به‌عنوان یک کشور مستقل اعلام استقلال کرد، بازمی‌گردد.

وی بیان کرد: در سال ۱۹۴۷ وقتی که پاکستان و هند هر کدام به استقلال رسیدند و به‎نوعی پایان حضور استعماری انگلیس در شبه قاره هند بود، در آن سال مسئله منطقه کشمیر به‎عنوان یک منطقه مسلمان‎نشین، یکی از مناطقی که مسئله حل‌نشده داشت، در آن زمان بین دو کشور پاکستان و هند بلاتکلیف باقی ماند.

کارشناس مسائل پاکستان عنوان کرد: بیشتر ساکنان منطقه کشمیر مسلمان هستند و با توجه به اینکه جمعیت هند بیشتر هندو‌ها هستند، به همین دلیل منطقه کشمیر و ساکنان آن تمایل زیادی دارند که به پاکستان ملحق شوند و به همین دلیل بود که در سال ۱۹۴۸ یعنی یک سال بعد از اعلام استقلال پاکستان برای اینکه این مناقشه منطقه کشمیر حل‎‌وفصل شود و اینکه مشخص شود که این منطقه در اختیار کدام کشور قرار گیرد، سازمان ملل قطعنامه‌ای صادر کرد.

منافی ادامه داد: سازمان ملل اعلام کرد بهترین روش این است که در میان مردم و ساکنان منطقه کشمیر یک همه‎پرسی برگزار شود و خود آنها تصمیم بگیرند تحت حاکمیت پاکستان باشند یا هند، اما این همه‎پرسی هیچ زمان برگزار نشده است.

نقش انگلیس در تشدید تنش میان هند و پاکستان

کارشناس مسائل پاکستان با اشاره به اینکه یکی از مهمترین دلایلی که این همه‎پرسی بعد از ۷۰ سال تا امروز هم حتی برگزار نشده پشتیبانی انگلیسی‌ها از هند بود، بیان کرد: به هر حال انگلیس به‌عنوان یک عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و یک کشور دارای حق وتو و نفوذ در سازمان ملل است، ارتباط‌های قوی با هند دارد و به همین دلیل این همه‌پرسی هرگز تا امروز برگزار نشد.

وی افزود: بازیگری انگلیس و ایفای نقش آن به‌عنوان یکی از مهره‌های کلیدی و یکی از عوامل اصلی که باعث شده منطقه کشمیر بعد از ۷۰ سال تا امروز یک عامل تنش بین دو همسایه و دو کشور هم‌زبان با مشترکات فرهنگی زیاد ادامه داشته باشد، همان توطئه‌های انگلیس است.

منافی در ادامه به تنش اخیر میان هند و پاکستان بعد از حمله تروریستی در کشمیر اشاره کرده و گفت: در طول ۷۰ سال گذشته همیشه این فراز و فرود‌ها، این تنش‌ها بین هند و پاکستان وجود داشته است، گاهی به‌سرعت و گاهی هم دیربه‌دیر، اما هیچ وقت به‌طور کامل فروکش نکرده است و گاهی یک اتفاق کوچک، حتی تردد مرزی غیرقانونی از خط مرزی کشمیر ممکن است باعث تیراندازی و تبادل آتش در مرز هند و پاکستان شود.

کارشناس مسائل پاکستان با اشاره به اینکه این اتفاق بار‌ها و بار‌ها رخ داده است، عنوان کرد: این تنش‌ها گاهی به جنگ‌های چند روزه با تلفاتی از دو کشور منجر شده است مانند درگیری‎هایی که به‎تازگی صورت گرفت.

وی تاکید کرد: برخلاف اینکه خیلی‌ها تصور می‌کردند که این تنش روز‌های اخیر بین هند و پاکستان در حد رجزخوانی باقی خواهد ماند و دو کشور به سمت تبادل آتش نخواهند رفت، بیان کرد: اما دیدیم که هند برخی از مناطق تحت کنترل پاکستان را با توپخانه و موشک هدف قرار داد، تعدادی کشته شدند، تعدادی مجروح شدند و پاکستان هم پاسخ داد و به‎سرعت مناطقی را از هند هدف قرار داد.

چشم‎انداز درگیری هند و پاکستان

منافی تاکید کرد: به نظر می‌رسد جنگی که بین پاکستان و هند درگرفت طولانی نخواهد بود و حداکثر چند روز مانند مرتبه‌های گذشته باشد، به نظر می‌رسد که سریع برطرف خواهد شد و فروکش خواهد کرد چرا که دو کشور پشتوانه اقتصادی برای شروع یک جنگ تمام‌عیار را ندارند.

کارشناس مسائل پاکستان ادمه داد: هند و پاکستان تبعات یک جنگ تمام‎عیار را می‎دانند، هند و پاکستان دو قدرت هسته‌ای هستند و در صورتی که جنگ بین دو کشور ادامه‌دار شود این احتمال وجود دارد که یکی از آنها به سمت استفاده از سلاح هسته‌ای برود و یک بحران بسیار بزرگ برای جهان ایجاد شود.

نقش جامعه جهانی و ایران در پایان دادن به تنش هند و پاکستان

منافی گفت: هم جامعه جهانی، هم سازمان ملل و هم کشور‌های مختلف تلاش خواهند کرد که اجازه ندهند جنگ پاکستان و هند به یک جنگ تمام‌عیار و طولانی‌مدت تبدیل شود.

کارشناس مسائل بین‌الملل درباره نقش ایران برای پایان دادن به این تنش، عنوان کرد: در این میان ایران که از رابطه سیاسی بسیار خوبی هم با پاکستان و با هم با هند برخوردار است، این رابطه خوب با هر دو کشور ظرفیت بالایی است برای اینکه ایران بتواند نقش یک پل ارتباطی و نقش میانجیگر برای کاهش تنش‌ها را بازی کند.

وی با اشاره به سفر اخیر وزیر امور خارجه به پاکستان، گفت: وزیر امور خارجه به‎تازگی سفر مهمی به پاکستان داشت، هم با نخست‎وزیر و هم با فرمانده ارتش پاکستان دیدار کرد و سفری هم برای هند برنامه‎ریزی شد، عراقچی ملاقات‌های مهمی در هند داشت و امیدواریم که این سفر بتواند به کاهش تنش‌ها کمک کند.

• بیشتر بخوانید:
• اتهام‌های متقابل هند و پاکستان درباره تشدید تنش
• هند و پاکستان در آستانه جنگ تمام‌عیار هستند؟ 

منافی بیان کرد: اگر سفر عراقچی تاثیرگذار باشد و بتواند به کاهش تنش‌ها کمک کند، این یک برگ برنده بزرگ برای ایران خواهد بود که حتی می‌‎تواند در روند مذاکرات بین ایران و آمریکا به کار گرفته شود، می‌تواند یک بار دیگر نقش کلیدی ایران را، نقش بازیگری مهم ایران را در تحولات منطقه ثابت کند و اینکه ایران می‌تواند یک عامل ثبات و یک لنگر در ثبات و امنیت منطقه باشد.

کارشناس مسائل پاکستان با اشاره به اینکه سفر عراقچی به پاکستان و هند بسیار مهم ارزیابی می‌شود، تاکید کرد: حتی اگر کوچک‌ترین دستاوردی در کاهش تنش بین هند و پاکستان هم داشته باشد این موضوع می تواند یک دستاورد بزرگ برای ایران باشد.

آینده تنش میان هند و پاکستان

منافی با اشاره به آغاز حملات میان هند و پاکستان، بیان کرد: متاسفانه این تنش‌ها منجر به تبادل آتش سنگین بین هند و پاکستان شد، حتی بسیاری از شهر‌های دو کشور مدارس را تعطیل کردند، دانشگاه‌ها را تعطیل کردند، چرا که احتمال وقوع حملات بیشتر وجود دارد.

وی ادامه داد: به نظر نمی‌رسد این یک تنش و درگیری طولانی‌مدت باشد، هر دو طرف رجزخوانی‌هایی را داشتند، این رجزخوانی‌ها وارد تبادل آتش شد و به نظر می‌رسد که با توجه به سفر مهم عراقچی به منطقه و همچنین با توجه به واکنش سازمان ملل و تماس‌هایی که سران و مقام‌های عالی کشور‌های مختلف با پاکستان و هند برقرار کردند یا برقرار خواهند کرد، حتما همه کشور‌ها تلاش می‌کنند هند و پاکستان را از ادامه این جنگ منع کنند.

پیامدهای تنش هند و پاکستان

کارشناس مسائل پاکستان با اشاره به پیامدهای این درگیری بر مسائل منطقه و بین‎المللی، بیان کرد: قطعا هرگونه ناآرامی بی‌ثباتی جنگ و آتش در هر جای جهان تاثیری منفی بر دیگر مناطق خواهد گذاشت.

منافی یادآور شد: جهان امروز یک جهان به‌شدت متلاطم است به‌ویژه در دو سال اخیر شدت و سرعت تحولات بسیار بالا بوده، تحولاتی که بیشتر آنها منفی بوده، در منطقه شامل لبنان، سوریه، فلسطین و غزه که منطقه خاورمیانه کانون این تحولات پر سرعت بوده است.

وی ادامه داد: شرایطی پیش آمده که مذاکراتی بین ایران و آمریکا شروع شده و قرار است که به‌زودی هم دور چهارم این مذاکرات برگزار شود، همچنین رویدادهای جدیدی که بین آمریکا و یمن روی داده و برای آتش‌بس توافق شده است، در چنین شرایطی روشن شدن آتش در منطقه کشمیر بین هند و پاکستان برای هیچ یک از کشور‌های جهان قابل پذیرش نیست.

منافی در پایان با بیان اینکه جهان تاب و تحمل جنگ دیگری را ندارد، گفت: شرایط اقتصادی جهان شرایط بحرانی و دشواری است، تعرفه‌ها و جنگ تعرفه‌ای که آمریکا علیه بسیاری از کشور‌ها آغاز کرده، این شرایط اقتصادی را دشوارتر کرده و هرگونه جنگی در هر جای جهان بحران اقتصادی جهان را تشدید می‌کند و پیامدهای آن بیشتر از همه کشور‌های کمتر توسعه‌یافته، کشور‌های فقیر و جهان سوم را هدف قرار می‌دهد، بنابراین هر اتفاقی در کشمیر، هر رویداد ناگواری در کشمیر اثر سوء بر تمام جهان خواهد داشت.

انتهای پیام/