عراقچی: ایران همکاری کاملی با بازرسان آژانس داشته است
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه، دوشنبه، ششم بهمن ۱۴۰۳ در نشست عالیرتبه کنفرانس خلع سلاح سازمان ملل در ژنو، تصریح کرد: ایران همکاریهای صلح را گسترش میدهد.
وی با بیان اینکه ایران همکاری کاملی با بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی داشته است تا ایمنی این فعالیتها تضمین شود، گفت: اسرائیل، بدون عضویت در هیچ کنوانسیون یا نهاد بینالمللی مرتبط با کنترل سلاحهای هستهای، آزادانه و بدون هیچ نظارتی برنامههای هستهای خود را پیش میبرد.
عراقچی در ادامه اظهار کرد: امیدواریم این تعاملات به تحقق اهداف مشترک منجر شود و شاهد صلح، خلع سلاح و جلوگیری از خشونتهای مسلحانه در سراسر جهان باشیم.
متن کامل سخنرانی وزیر امور خارجه در نشست عالیرتبه کنفرانس خلع سلاح به شرح زیر است:
بسم الله الرّحمـٰن الرّحیم
خانم رئیس،
مفتخرم که به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران در بخش عالیرتبه کنفرانس خلع سلاح سخنرانی میکنم و به شما و ژاپن به خاطر بر عهده گرفتن ریاست کنفرانس خلع سلاح تبریک میگویم.
گسترش تهدیدآمیز مناقشات مسلحانه در بستر تنشهای ژئوپلیتیک، جهان ما را به ورطه آشوبهای بیشتر میکشاند؛ به نام امنیت، مبالغ هنگفتی صرف تولید سلاح میشود و دور باطلِ ناامنی، نفرت کور، خونریزی و از دست رفتنِ جانها را تکرار میکند، در حالی که جیب شرکتهای نظامی-صنعتی به قیمت از دست رفتنِ توسعه و آیندهای بهتر پر میشود؛ متاسفانه شاهد افزایش توسل به زور یا تهدید به استفاده از زور، مداخلات نظامی، اقدامهای قهریِ یکجانبه و فشارهای سیاسی هستیم که تعهدهای دیرینه به خلع سلاح و کنترل تسلیحات را نادیده میگیرند؛ این روندِ نگرانکنندهای است که باید فورا معکوس شود.
در عمل، وضعیت کنونی صلح و امنیت بینالمللی حاکی از چشماندازی پیچیده و شکننده است که با تنشهای ژئوپلیتیک فزاینده، مناقشات جاری، گسترش کمّی و کیفیِ تسلیحات هستهای توسط برخی کشورهای دارای سلاحهای هستهای و تهدید مداوم استفاده از این سلاحها مشخص میشود؛ هزینههای نظامی جهانی به سطح بیسابقهای رسیده است [با مجموع هزینهای بالغ بر ۲٫۴۴ تریلیون دلار در سال ۲۰۲۳] که نشاندهنده افزایش روزافزون نظامیسازی در روابط بینالملل است؛ در عین حال، زرادخانههای هستهای همچنان قابل توجه هستند، بهگونهای که هماکنون بیش از ۱۲٬۰۰۰ سلاح هستهای در انبارها وجود دارد.
در این چارچوب، ویرانیهای ناشی از اقدامهای رژیم آپارتایدِ اسرائیل در سرزمینهای اشغالی فلسطین هولناکترین مورد ثبتشده تجاوز، نسلکشی، جنایتهای جنگی و جنایت علیه بشریت در سده بیستویکم است که هیچ وجدان انسانیای نباید آن را تحمل کند؛ این رژیم سطح بیسابقهای از رنج و اندوه را به بار آورده است که منشور سازمان ملل قرار بود از آن جلوگیری کند.
این جنگ غیرقانونی غزه را به ویرانهای تبدیل کرده و بیش از ۴۶٬۰۰۰ نفر، عمدتا کودکان، زنان و سالمندان، در اثر آن جان خود را از دست دادهاند؛ هرگز چنین تعداد بالایی از خبرنگاران، کارکنان بهداشت و کارمندان سازمان ملل در یک درگیری مسلحانه کشته نشده بودند؛ جنایتهای جنگی عمدی، پاکسازی قومی، قحطی دستهجمعی و مجازات جمعیِ اعمالشده ازسوی رژیم اسرائیل بیمجازات نخواهد ماند.
آقای رئیس،
نگرانیهای این روزها در مورد تهدیدهایی که چندجانبهگرایی با آن روبهرو است، بهنظر میرسد اکنون یکی از مسائل پر تکرار مطرحشده توسط بسیاری از کشورهای جهان باشد، اما هنوز بهنظر میرسد که بسیاری از ملتها از درک میزان تهدید یکجانبهگرایی و تاثریهای منفی آن بر زندگی روزمرهمان دور هستند.
ما باید پیامدهای خطرناک یکجانبهگرایی را برای صلح و امنیت بینالمللی درک کنیم و نباید اجازه دهیم که این روند به امری عادی تبدیل شود.
سازمان ملل متحد بهمنظور نجات نسلهای آینده از جنگ تاسیس شد؛ در این راستا، بنیانگذاران سازمان ملل متعهد شدند به مجموعهای از اصول و اهداف بلندمرتبه که تنها از طریق همکاری و همآهنگی جمعی میتوان آنها را حفظ و ترویج کرد؛ یکجانبهگرایی در حقیقت واژهای است برای بیقانونی و اتکا به قدرت بهطور افراطی که تهدید جدی برای صلح و امنیت بینالمللی به شمار میآید.
با وجود افزایش احتمال وقوع جنگ هستهای که عمدتا ناشی از تلاشهای مدرنیزهسازی و رقابتهای تسلیحات هستهای فزاینده است، کشورهای دارای سلاحهای هستهای، بهویژه آمریکا، بودجههای برنامههای تسلیحات هستهای خود را بهطور قابل توجهی افزایش میدهند؛ همزمان، کشورهایی مانند انگلیس در حال گسترش زرادخانههای هستهای خود و کاهش آستانه استفاده احتمالی از این سلاحها هستند.
آنچه وضعیت موجود را وخیمتر میکند این است که علاوه بر تضعیف توافقهای کلیدی کنترل تسلیحات هستهای، شاهد عدم پایبندی گسترده به تعهدهای قانونیِ مرتبط با خلع سلاح هستهای، بهویژه ذیل ماده ششم معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) و تعهدهای کنفرانسهای بازنگری این معاهده در سالهای ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰ هستیم؛ متاسفانه، هیچ چشمانداز امیدوارکنندهای برای تغییر در آینده قابل پیشبینی وجود ندارد.
جامعه بینالملل بهحق انتظار دارد که کشورهای دارنده سلاحهای هستهای در قبال تعهدهای خود پاسخگو باشند؛ در پی ناکامیهای کنفرانسهای بازنگری NPT در سالهای ۲۰۱۵ و ۲۰۲۲، موفقیت کنفرانس آینده به اراده سیاسی کشورهای دارای سلاحهای هستهای (NWSs) وابسته است.
سلاحهای هستهای همچنان تهدیدی بر موجودیت بشریت به شمار میآیند؛ استفاده از آنها پیامدهای فاجعهبار انسانی و زیستمحیطی درپی خواهد داشت؛ بنابراین، خلع سلاح هستهای باید بالاترین اولویت سازمان ملل متحد باشد، همانگونه که در نخستین اجلاس ویژه خلع سلاح سازمان ملل (SSOD I) درباره آن توافق شده است.
بدین منظور، استفاده یا تهدید به استفاده از سلاحهای هستهای باید همچون خطقرمزی باقی بماند؛ تنها ضمانت قطعی در برابر استفاده یا تهدید به استفاده از این سلاحها نابودی کامل و قابل تاییدِ آنها همراه با تضمینهای قانونی عدم تولید، اجتناب از اشتراکگذاری هستهای و عدم تشکیل ائتلافهای نظامی هستهای است.
علاوه بر این، باید یک کنوانسیون جامع سلاحهای هستهای مورد مذاکره و تصویب قرار گیرد تا تمام انتظارات دیرینه کشورهای فاقد سلاح هستهای برآورده شود؛ تا زمان حذف کامل این سلاحها و لازمالاجرا شدن چنین کنوانسیونی، تضمینهای امنیتی منفی بدون قید و شرط و لازمالاجرایی باید به کشورهای فاقد سلاح هستهای ارائه شود.
شایان ذکر است که مفاهیمی مانند «کاهش خطر هستهای» یا ابتکارات مشابه نباید بهانهای برای تاخیر یا جایگزینی انجام تعهدهای مطلق قانونی باشند.
در سطح منطقهای، سلاحهای کشتار جمعی، از جمله سلاحهای هستهایِ در اختیار رژیم اسرائیل، همچنان تهدیدی جدی برای صلح و امنیت منطقهای و جهانی به شمار میآیند؛ این رژیم ایجاد منطقه عاری از سلاح هستهای در خاورمیانه را که توسط ایران در سال ۱۹۷۴ آغاز شد، مختل کرده و همچنان دیگران را به نابودی هستهای تهدید میکند.
نمونه آشکار اقدامهای غیرقانونی این رژیم پیشنهاد خبیثانه «تهدید هستهای جدی علیه ایران» بود که ازسوی نخستوزیر این رژیم در جریان نشست عالی مجمع عمومی سازمان ملل در ۲۲ سپتامبر ۲۰۲۳ مطرح شد؛ طنز تلخ ماجرا اینجاست که وزیر میراث فرهنگی اسرائیل نیز به پیروی از جنگافروزیهای رئیس خود، بیشرمانه همان تهدید را علیه غزه تکرار کرد؛ ما قاطعانه این اقدام و موضع غیرقانونی، غیرمشروع و غیرمسئولانه را محکوم میکنیم.
جامعه بینالمللی باید این رژیم را پاسخگو بداند و از آن بخواهد که از داشتن سلاحهای هستهای صرفنظر کند، بهعنوان یک کشور فاقد سلاح هستهای به NPT بپیوندد و تمام تاسیسات و فعالیتهای هستهای خود را تحت پوشش جامع پادمانهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) قرار دهد.
بدون شک، بایسته است توجه جدی مشابهی نیز به سلاحهای شیمیایی و بیولوژیکی مبذول شود؛ شایان ذکر است که ما نگران تهدید ناشی از استفاده تروریستها یا رژیم اسرائیل از این دو نوع سلاح هستیم، زیرا این رژیم به هیچ یک از این کنوانسیونها ملحق نشده است.
علاوه بر این، ما نباید خطرهای ناشی از فناوریهای جدید را نادیده بگیریم، زیرا این فناوریها توانایی مختل کردن ثبات و امنیت جهانی را دارند.
با توجه به اینکه برخی، فضای ماورای جو و فضای سایبری را تسلیحاتی کردهاند، ما موضع قاطع خود را در مورد استفاده صلحآمیز و انحصاری از آنها تکرار میکنیم؛ ابزارهای قانونی الزامآوری باید تدوین شود تا اطمینان حاصل شود که این حوزهها بهطور انحصاری برای اهداف صلحآمیز اختصاص یافتهاند؛ همچنین، از هرگونه تلاش برای تفسیر یا اِعمال اقدامهای قهریِ یکجانبه که حقوق مسلّم کشورها در این حوزهها را نقض میکند باید اجتناب شود.
ایران همچنان به اجرای تعهدهای بینالمللی خود کاملا متعهد است؛ سال گذشته، ریاست ما بر کنفرانس خلع سلاح، با همکاری کشورهای عضو، به عبور از بنبست طولانیمدت برنامه کار از طریق ایدههای جدید کمک کرد؛ در آغاز سال جاری، خوشحال شدم که شاهد گستره همکاریهای ثمربخش میان کشورهای عضو باشم و امیدوارم این همکاریها منجر به آن شود که کنفرانس خلع سلاح گامی موفقیتآمیز بردارد که مدتهاست به تعویق افتاده است.
خانم رئیس،
جهان در نقطهعطفی حیاتی قرار دارد که در آن صلح، خلع سلاح و همکاریِ بینالمللی باید بر نیروهای ویرانگرِ خشونت مسلحانه و اشاعه سلاحهای کشتار جمعی پیروز شوند؛ در این چارچوب، دستیابی به پیشرفت معنادار در صلح و امنیت بینالمللی مستلزم تعادل میان منافع ملی و مسئولیتهای جمعی است؛ مشارکت ایران در تلاشهای جهانیِ عدم گسترش سلاحهای کشتار جمعی منوط به توجه به نگرانیهای امنیتی مشروع آن و در عین حال پایبندی به تعهدهای بینالمللیاش است؛ ما از جامعه بینالملل میخواهیم که در تلاشی جمعی برای تضمین دستیابی به جهانی امنتر متحد شوند و ما آمادهایم که نقش سازنده خود را در تحقق این هدف متعالی ایفا کنیم؛ ما این امر را به نسلهای آینده خود مدیون هستیم.
سپاسگزارم، خانم رئیس.
- بیشتر بخوانید:
- سفر عراقچی به ژنو برای شرکت در اجلاس خلع سلاح و نشست شورای حقوق بشر
- غریبآبادی: جامعه بینالمللی باید رژیم اسرائیل را ملزم به پیوستن به انپیتی کند
انتهای پیام/