روز جهانی یادبود قربانیان سلاحهای شیمیایی؛ سهم غربیها در جنایت علیه بشریت
روز بینالمللی یادبود قربانیان سلاحهای شیمیایی، که با نام روز یادبود همه قربانیان جنگ شیمیایی نیز شناخته میشود، یکی از روزهای رسمی تقویم سازمان ملل بوده که هر ساله در ۳۰ نوامبر (مصادف با ۹ آذر ۱۴۰۴) برگزار میشود.
این روز فرصتی برای گرامیداشت یاد قربانیان حملههای شیمیایی در سراسر جهان، افزایش آگاهی عمومی نسبت به خطرهای این سلاحهای ممنوعه، و تاکید بر تعهد جامعه جهانی به منع کامل استفاده از آنها فراهم میکند.
تاریخچه تلاشهای جدی برای دستیابی به خلع سلاح شیمیایی که به انعقاد کنوانسیون سلاحهای شیمیایی منجر شد، بیش از یک قرن پیش آغاز شد. سلاحهای شیمیایی در طول جنگ جهانی اول در مقیاس وسیعی مورد استفاده قرار گرفتند که به بیش از ۱۰۰ هزار کشته و یک میلیون مصدوم منجر شد.
با این حال، سلاحهای شیمیایی در میدان نبرد در اروپا در جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار نگرفتند. پس از جنگ جهانی دوم و با پدیدار شدن بحث هستهای، چندین کشور به تدریج به این درک رسیدند که ارزش حاشیهای داشتن سلاحهای شیمیایی در زرادخانههایشان محدود است، درحالی که تهدید ناشی از دسترسی و تکثیر چنین سلاحهایی، ممنوعیت جامع را مطلوب میکرد.
کنوانسیون سلاحهای شیمیایی که در سال ۱۹۹۳ تصویب شد، در ۲۹ آوریل ۱۹۹۷ (۹ اردیبهشت ۱۳۷۶) اجرایی شد.
در مقدمه این کنوانسیون نوشته شده است: بهخاطر تمام بشریت، امکان استفاده از سلاحهای شیمیایی را بهطور کامل از بین ببریم.
کشورهای عضو این کنوانسیون، سازمان منع سلاحهای شیمیایی را برای دستیابی به هدف و مقصد این کنوانسیون، تضمین اجرای مفاد آن، از جمله مفاد مربوط به تایید بینالمللی انطباق با آن، و فراهم کردن بستری برای مشورت و همکاری بین کشورهای عضو تاسیس کردند.
مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۰۵ با اکثریت آرا ۳۰ نوامبر (۹ آذر) را بهعنوان روز بینالمللی یادبود قربانیان سلاحهای شیمیایی نامگذاری کرد. این تصمیم در قطعنامهای با هدف بزرگداشت رنجهای قربانیان و ترویج صلح جهانی اتخاذ شد.
در همان سال، بنای یادبودی در لاهه هلند برای گرامیداشت همه قربانیان جنگهای شیمیایی رونمایی شد. این بنا نمادی از تعهد جهانی به ممنوعیت سلاحهای شیمیایی است.
پیام دبیرکل سازمان ملل به مناسبت روز جهانی یادبود همه قربانیان جنگ شیمیایی
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل به مناسبت روز جهانی یادبود همه قربانیان جنگ شیمیایی بیانیهای صادر کرد که متن آن در ادامه آمده است:
امروز، ما به قربانیان جنگ شیمیایی در طول دههها ادای احترام میکنیم.
ما همچنین تلاشهای جهانی برای پایان دادن به استفاده از این تاکتیکهای شنیع را به یاد میآوریم.
امسال صدمین سالگرد پروتکل ژنو ۱۹۲۵ است. یک قرن پیش، پس از مشاهده تاثیر وحشتناک سلاحهای شیمیایی در طول جنگ جهانی اول، جامعه بینالمللی برای ممنوعیت استفاده از آنها در جنگ گرد هم آمد.
دهههای بعد شاهد موفقیتهای چشمگیری از جمله اجراییشدن کنوانسیون سلاحهای شیمیایی بودیم که اکنون تقریبا مورد پذیرش جهانی قرار گرفته است.
با این حال، کار ما تمام نشده است. استفاده وحشتناک از سلاحهای شیمیایی ادامه یافته و پیشرفتهای سریع در علم و فناوری، دستیابی و استفاده از آنها را حتی آسانتر میکند. ما نمیتوانیم اجازه دهیم این روند ادامه یابد.
به نام همه قربانیان جنگ شیمیایی، از کشورها میخواهم که تعهد خود را به جهانی عاری از این سلاحهای نفرتانگیز مجددا تایید کنند.
چه کشورهایی تولیدکننده سلاحهای شیمیایی بودهاند؟
تولیدکنندگان سلاحهای شیمیایی در طول تاریخ شامل تعدادی از کشورهای بزرگ صنعتی و نظامی بودهاند. تولید این سلاحها بهطور عمده در قرن بیستم و بهویژه در دوران جنگ سرد متمرکز بوده است.
تولید سلاحهای شیمیایی در تاریخ بهطور گستردهای با درگیریهای نظامی مرتبط بوده است. نخستین استفاده گسترده از سلاحهای شیمیایی در جنگ جهانی اول رخ داد و کشورهای متعددی در این دوره به تولید انبوه این سلاحها پرداختند.
آلمان
در جنگ جهانی اول، آلمان پیشگام در تولید و استفاده از سلاحهای شیمیایی بود. شرکتهای شیمیایی آلمانی مانند IG Farben به تولید انبوه گاز کلر، فسژن و گاز خردل پرداختند.
- بیشتر بخوانید:
- بقایی: آلمان درباره نقش خود در توسعه سلاحهای شیمیایی رژیم صدام شفافسازی کند
- تسلیحات غربی؛ ابزار جنایتهای صدام در جنگ تحمیلی علیه ایران
براساس گزارش پایگاه سیپری، آلمان حدود ۶۸ هزار تن مواد شیمیایی جنگی تولید کرد. در جنگ جهانی دوم نیز آلمان برنامه گستردهای برای تولید گازهای اعصاب سارین و تابون داشت، هرچند استفاده عملی از آنها صورت نگرفت.
آمریکا
آمریکا از دهه ۱۹۶۰ برنامه تولید سلاحهای شیمیایی را گسترش داد و حدود ۳۲ هزار تن مواد شیمیایی جنگی، از جمله گازهای اعصاب VX و سارین، تولید کرد.
تاسیسات اصلی تولید در راک آیلند، نیوبری و آرسنال پاین بلاف قرار داشتند. آمریکا تا سال ۱۹۹۱ بیش از ۴۵ هزار تن سلاح شیمیایی انباشت کرده بود.
کشورهای دیگر
کشورهای دیگری نیز تولید و انباشت تسلیهات شیمیایی را در دستور کار خود داشتند که شامل انگلیس (با انباشت ۴۰ هزار تن)، فرانسه (با انباشت ۳۵ هزار تن) و ایتالیا (۲۵ هزار تن) بود.
ایران؛ قربانی سلاحهای شیمیایی
ایران بهعنوان یکی از بزرگترین قربانیان حملههای شیمیایی در تاریخ معاصر شناخته میشود. این حملهها بهطور عمده در جریان جنگ تحمیلی ۸ ساله توسط نیروهای رژیم بعث عراق انجام شد و شامل استفاده گسترده از انواع مختلف سلاحهای شیمیایی بود.
رژیم بعث عراق در طول جنگ تحمیلی حملههای شیمیایی بسیاری را علیه نیروهای ایرانی و مناطق مسکونی انجام داد. این حملهها از سال ۱۳۶۲ آغاز شد و تا پایان جنگ ادامه یافت. مواد شیمیایی مورد استفاده شامل گاز خردل، سارین، تابون و ترکیبات مخلوط این مواد بود.
عمده این مواد و تسلیحات شیمیایی توسط کشورهای غربی ازجمله آلمان برای رژیم صدام تامین شده بودند.
انتهای پیام/