مرگ هزاران نفر در دریا؛ نتیجه ۱۰ سال سیاست‌های ضدمهاجرتی اروپا

سپتامبر ۲۰۱۵ (شهریور/مهر ۱۳۹۴) بود که تصویر جسد غرق‌شده آلان، کودک ۳ ساله، که در ساحلی در ترکیه پیدا شد، احساسات جهانی را برانگیخت. 

این تصویرهمچنین این پرسش را مطرح کرد که چگونه می‌توان از افرادی که از ناامنی فرار می‌کنند، محافظت کرد. 

اتحادیه اروپا به جای یافتن راه‌حل‌هایی برای محافظت از کسانی که از ناامنی فرار می‌کنند، در مارس ۲۰۱۶ (اسفند/فروردین ۱۳۹۵) توافقی را با ترکیه برای محدود کردن ورود مهاجران به سواحل اروپا در ازای دریافت نزدیک به ۷ میلیارد دلار نهایی کرد.

در گزارش جدیدی، پزشکان بدون مرز (MSF) شرح می‌دهد که چگونه توافق‌های بین اتحادیه اروپا و کشور‌های ثالث برای جلوگیری از جست‌وجوی امنیت توسط پناهندگان، مهاجران و پناهجویان در داخل مرزهایشان، به مرگ ده‌ها هزار نفر در دهه گذشته منجر شده است، زیرا مسیر‌های مهاجرت طولانی‌تر و خطرناک‌تر شده‌اند.

اتحادیه اروپا در طول ۱۰ سال گذشته چندین توافق با کشور‌های ثالث، از جمله ترکیه، لیبی، نیجر، سودان، مصر و تونس منعقد کرده است. سازمان پزشکان بدون مرز موفقیت این توافق‌نامه‌ها را صرف نظر از هزینه‌های انسانی، سیاسی یا امنیتی، با کاهش جریان مهاجرت می‌سنجد.

گزارش «قلعه در شن: سیاست‌های خارجی‌سازی اتحادیه اروپا و مسیر‌های مهاجرتی ترانس صحرا»، مضرترین این توافق‌نامه‌ها و تلفات انسانی آنها را برجسته می‌کند. پزشکان بدون مرز از اتحادیه اروپا خواست که به‌طور فوری توافق‌نامه‌های همکاری، برنامه‌ها و فعالیت‌های موجود را که کنترل مرز‌ها را به کشور‌های ثالث واگذار می‌کنند، بررسی کند تا اطمینان حاصل شود که آنها به حقوق بشر همه مهاجران، صرف نظر از وضعیت قانونی آنها، احترام می‌گذارند.

مسدود کردن مسیر‌های مهاجرت سفر را خطرناک‌تر می‌کند

توافقنامه برون‌سپاری مرز‌ها در مارس ۲۰۱۶ بین اتحادیه اروپا و ترکیه نخستین توافق از این نوع نبود؛ پیش از آن، پیمان دوستی، مشارکت و همکاری بین ایتالیا و لیبی در سال ۲۰۰۸ و روند خارطوم برای شاخ آفریقا در سال ۲۰۱۴ منعقد شده بود. با این وجود، این توافق‌نامه آغازگر شتاب گسترده در مشارکت‌های مشابه بود که تا به امروز ادامه دارد.

جروم توبیانا، مشاور عملیاتی پزشکان بدون مرز در امور مهاجرت، گفت: اتحادیه اروپا این مشارکت‌ها را، که با کشور‌های مبدا و کشور‌های ترانزیت برقرار شده است، از نظر تعداد افرادی که از طریق یک مسیر مشخص به خاک خود می‌رسند، موفقیت‌آمیز می‌داند. اما آنچه نمایندگان اتحادیه اروپا می‌پذیرند، پیامد‌های انسانی غم‌انگیز ناشی از این موضوع است؛ هزاران مرگ و ویرانی برای سلامت جسمی و روانی افرادی که مجبورند به‌طور دائم مسیر‌های جدید و خطرناک‌تری را برای جلوگیری از انسداد انتخاب کنند.

پس از امضای توافق‌نامه‌ای بین اتحادیه اروپا و لیبی در سال ۲۰۱۷، در بحبوحه افزایش موانع بر سر راه عملیات نجات در دریای مدیترانه مرکزی، تعداد مهاجرانی که از این کشور (لیبی) خارج شده بودند از ۱۶۵ هزار نفر در سال ۲۰۱۶ به ۷ هزار نفر در سال ۲۰۱۹ کاهش یافت. با این حال، این تعداد سال بعد دوباره افزایش یافت و از سال ۲۰۲۱ تثبیت شده است. اکنون، با وجود افزایش کمک‌های مادی و مالی اروپا برای گارد ساحلی لیبی، سالانه حدود ۴۰ هزار تا ۵۰ هزار مهاجر وارد ایتالیا می‌شوند.

در سال ۲۰۲۳، در مجموع ۱۵۷ هزار مهاجر به ایتالیا رسیدند. این رقم نزدیک به اوج سال ۲۰۱۶ است که می‌توان آن را با تغییر مسیر مهاجرت از لیبی به تونس توضیح داد. 

اکنون تعداد فزاینده‌ای از مردم نیز تلاش می‌کنند تا از طریق اقیانوس اطلس و با عبور از مسیر‌های خطرناک به جزایر قناری برسند و در سال ۲۰۲۴ بیش از ۴۶ هزار نفر به مجمع‌الجزایر اسپانیا رسیدند.

در نتیجه این انسداد‌ها و مسیر‌های طولانی‌تر، سالانه هزاران نفر جان خود را از دست می‌دهند. براساس گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت، بین سال‌های ۲۰۱۵ تا سپتامبر ۲۰۲۵، دست‌کم ۲۷ هزار نفر در دریای مدیترانه، از جمله بیش از ۲۰ هزار نفر در مدیترانه مرکزی، جان خود را از دست داده‌اند. به‌طور مشابه، در نیجر، مرگ‌ومیر مهاجران از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۷ حدود ۵ برابر افزایش یافته است.

رهگیری مهاجران به بازداشت استثمارگرانه آنها منجر شده است

مشارکت سال ۲۰۱۷ بین اتحادیه اروپا و لیبی به افزایش تعداد افرادی منجر شد که در دریا رهگیری می‌شوند. امروزه، از هر ۳ نفری که از این مسیر استفاده می‌کنند، یک نفر رهگیری می‌شود. این مشارکت همچنین به شبه‌نظامیانی کمک کرده است که از بازداشت مهاجران برای کسب سود سوءاستفاده می‌کنند. با این حال، مهاجرانی که در لیبی نمی‌توانند به مسیر‌های امن و قانونی برای خروج از کشور دسترسی داشته باشند، همچنان به تلاش برای عبور مرگبار از دریا ادامه می‌دهند.

کشور‌هایی که با اتحادیه اروپا توافق‌نامه امضا می‌کنند نیز تحت تاثیر پیامد‌های سیاست‌های مضر قرار می‌گیرند. در نیجر، سیاست‌های مهاجرتی ناشی از توافق با اتحادیه اروپا در بین نیجری‌ها بسیار نامحبوب بود، بسیاری از آنها این سیاست‌ها را به‌طور عمده به نفع اروپا می‌دانستند.

پزشکان بدون مرز شاهد پیامد‌های سیاست‌های مرزی خارجی بر سلامت و زندگی مهاجران در طول سفر مهاجرت است.

انتهای پیام/