سردبیر برنامه «رفیق»: تلاش کردیم زبان معارف دینی را به گفت‌وگوی نوجوانان ترجمه کنیم

در فضای رسانه‌ای کشور که پرداختن به نوجوانان اغلب به کلیشه‌های سرگرمی یا آموزش‌های سطحی محدود می‌شود، برنامه «رفیق» شبکه امید تلاش کرده است روایتی تازه از تجربه دینی و معنوی نوجوانان ارائه دهد. این برنامه، به‌جای آنکه مسجد را صرفاً در مقام یک فضای عبادیِ رسمی و غیر منعطف بازنمایی کند، کوشیده تصویری زنده، گرم و ملموس از مسجد به‌عنوان «خانه دوم نوجوان» بسازد. موفقیت در تحقق چنین نگاهی، پیش از هر چیز، به فهم دقیق از نیاز‌های نسلی و شناخت زبان گفت‌وگوی مؤثر با مخاطب نوجوان وابسته است؛ مأموریتی که در اتاق فکر تحریریه «رفیق» و تحت هدایت سردبیر آن، شکل گرفته و پرداخته شده است.

مائده نوری، سردبیر برنامه «رفیق»، در جایگاه کسی که هم دغدغه دینی دارد و هم با حساسیت‌های نسل نوجوان آشناست، نقشی کلیدی در تبدیل ایده‌های کلان برنامه به روایت‌هایی زنده و جذاب ایفا کرده است. گفت‌وگوی پیش رو، فرصتی است برای بررسی اینکه چگونه محتوایی دینی می‌تواند در زبان و ساختاری رسانه‌ای، بدون فاصله گرفتن از عمق و اصالت خود، با نسل نوجوان ارتباطی دوسویه برقرار کند؛ چگونه انتخاب موضوعاتی، چون اعتکاف نوجوانان، طراحی خط روایی «نوجوان و مسجد»، و پرداختن به تجربیات زیسته از دل مساجد واقعی، محصول فرآیندی دقیق در تحریریه بوده که هم نیاز مخاطب را در نظر داشته و هم اصول تولید حرفه‌ای محتوا را رعایت کرده است.

چگونگی شکل گیری ایده اعتکاف

نوری در مورد چگونگی شکل گیری ایده اعتکاف نوجوانی توضیح داد: انتخاب موضوع اعتکاف نوجوانی به‌عنوان محور اصلی برنامه «رفیق» بر اساس نیاز به بازتعریف و ترویج ارتباط نوجوانان با مساجد و مفاهیم عبادی شکل گرفت. بعد از جلسات مکرر و هم‌فکری متوجه شدیم که در بسیاری از مساجد، نوجوان‌ها به‌طور جدی مورد توجه قرار نمی‌گیرند و فضای مسجد اغلب برای آنها به‌نوعی بی‌روح و غیرجذاب است. بنابراین، اعتکاف به‌عنوان فرصتی معنوی و اجتماعی می‌تواند یک پلی باشد برای جذب نوجوانان و معرفی مساجد به‌عنوان فضایی برای رشد فردی و معنوی. در این انتخاب، هم نیاز به ایجاد ارتباط بین نوجوان‌ها و مفاهیم دینی و هم بررسی مشکلات و چالش‌های موجود در جذب این قشر مورد توجه قرار گرفت.

وی افزود: ما در طراحی برنامه «رفیق» تلاش کردیم که مفاهیم دینی را به‌صورت ساده، قابل‌فهم و جذاب برای نوجوان‌ها بیان کنیم. هدف این بود که فضای معنوی و عبادی در کنار ارائه نکات تربیتی و اجتماعی جذابیت خود را حفظ کند. در انتخاب روایت‌ها و آیتم‌ها، با دقت به زبان نوجوانان توجه کردیم تا محتوای دینی به‌طور مستقیم و به‌دور از پیچیدگی‌های تئوریک ارائه شود. همچنین تلاش کردیم از قالب‌های سرگرم‌کننده و گفت‌و‌گو‌های تعاملی استفاده کنیم تا مخاطب احساس کند که بخشی از فرآیند تولید معنا است، نه صرفاً دریافت‌کننده محتوا.

خط روایی فصل پنجم، «نوجوان و مسجد»

سردبیر برنامه «رفیق» ضمن اشاره به اینکه خط روایی فصل پنجم این برنامه حول محور اصلی «نوجوان و مسجد» طراحی شد، گفت: ما در نظر داشتیم که هر قسمت از برنامه به‌نوعی به شکل‌گیری و تقویت ارتباط نوجوانان با مسجد و مفاهیم دینی بپردازد. از آیتم‌های کوتاه و جذاب برای حفظ توجه مخاطب گرفته تا گفت‌و‌گو‌های عمیق‌تر و فکری‌تر با نوجوان‌ها، همه در جهت ساخت یک پیوستگی معنایی و تأثیرگذار پیش رفت. هر قسمت به‌طور مستقل در مورد یک مسجد و داستان خاصش صحبت کرد و به نوجوانان نشان داد که چگونه می‌توانند به‌طور مستمر از فضای مسجد بهره‌مند شوند.

نوری خاطرنشان کرد: در انتخاب سوژه‌ها، تلاش کردیم مساجدی را معرفی کنیم که به‌طور خاص بر نیاز‌های نوجوانان تأکید دارند و محیطی امن و حمایتی برای رشد معنوی و اجتماعی این قشر فراهم می‌کنند. عواملی همچون نوع برنامه‌های اجرایی در مسجد، تعامل با نوجوانان، نوآوری در رویکرد‌ها و موفقیت در جذب نوجوانان به مسجد، ما را به اولویت‌بندی برخی مساجد و برجسته‌سازی آنها سوق داد که بحمدلله نشان دادن تجربیات این مساجد موفقیت‌آمیز بود.

وی در پاسخ به این سوال که مسجد به‌عنوان فضای زیست نوجوان چگونه در ساختار برنامه تثبیت شد، اظهار کرد: در برنامه «رفیق» تیم ما همواره سعی کرد مسجد را نه تنها به‌عنوان یک مکان عبادت بلکه به‌عنوان یک فضای اجتماعی و فرهنگی برای نوجوانان معرفی کند؛ به نوجوانان نشان دهد که مسجد می‌تواند محلی باشد برای بحث‌های گروهی، فعالیت‌های فرهنگی و هنری، و حتی فضایی برای آرامش و رشد فردی. در محتوای برنامه، این تصویر به‌طور مداوم و از زوایای مختلف بازنمایی شد تا مخاطب احساس کند که مسجد می‌تواند به‌عنوان یک «خانه دوم» برای نوجوانان باشد.

تلاش برای مشارکت نوجوانان در تولید معنا و پیام

نوری ادامه داد: برنامه «رفیق» نه تنها رسانه‌ا‌ی یک‌طرفه نیست، بلکه سعی دارد تا نوجوانان را در فرآیند تولید معنا و پیام مشارکت دهد. به همین دلیل، در بسیاری از قسمت‌ها از نوجوانان خواسته شد تا نظرات خود را درباره مسجد و تجربیاتشان در این فضا به اشتراک بگذارند. این تعامل دوطرفه باعث شد که برنامه نه تنها جذاب باشد بلکه نوجوانان احساس کنند که در این فرآیند تأثیرگذار هستند و می‌توانند تأثیرات مثبتی بر فضای مذهبی و اجتماعی اطراف خود بگذارند.

وی در پایان در پاسخ به این سوال که آیا برنامه «رفیق» می‌تواند الگوی محتوای مذهبی نوجوان‌محور باشد، گفت: برنامه «رفیق» به‌دلیل توجه به جذابیت، تعامل و حفظ اصالت دینی، می‌تواند حرکت مثبت و نقطه آغازی برای برنامه‌های مذهبی نوجوان‌محور باشد. سعی کردیم که در این برنامه نشان دهیم که چگونه می‌توان مفاهیم دینی را به‌گونه‌ای ارائه کرد که برای نسل نوجوان جذاب باشد و در عین حال به اصول و ارکان دینی پایبند باشد. تمرکز بر تعامل، استفاده از زبان ساده و روان، و ایجاد فضا‌های تعاملی در برنامه، از ویژگی‌هایی است که می‌تواند در دیگر برنامه‌های مشابه به‌کار رود و خوشحالیم که به‌عنوان یک برنامه‌ی معارفی نوجوان‌محور فعالیت خود را پیش بردیم. امیدواریم که در نهایت مؤثر واقع شویم و تأثیرات مثبتی بگذاریم.

انتهای پیام/