چشمانداز نزاع در جهان؛ تنشهای ژئوپلیتیک به کدام سو میرود؟
افزایش درگیریهای مسلحانه، تکهتکه شدن دولتها و تشدید تنشهای ژئوپلیتیکی در حال رسیدن به آستانه بحرانی است و دادههای اخیر نشاندهنده افزایش مداوم تلفات انسانی، آوارگی انبوه و زیرساختهای ویران شده است.
در حالی که پرمخاطبترین درگیریها توجه را در انحصار خود قرار میدهند، سایر بحرانها نادیده گرفته میشوند و قربانیان خود را از حمایت بینالمللی محروم میکنند.
درگیریهای جهانی همچنان به سطوح نگرانکنندهای میرسد و علیرغم امید به ثبات بینالمللی پس از پایان جنگ سرد، واقعیت تاریک باقی مانده است.
جنگها، درگیریهای مسلحانه و خشونتهای داخلی در کشورها در حال افزایش است که بر کشورهای شکننده و قدرتهای بزرگ تأثیر میگذارد.
دادههای منابع مختلف، از جمله برنامه دادههای درگیری اوپسالا (UCDP) و موسسه اقتصاد و صلح، روند صعودی درگیریها را در سراسر جهان تأیید میکنند، اگرچه این ارقام بسته به روششناسی (درگیریهای بیندولتی، دروندولتی، غیر دولتی و غیره) متفاوت است، اما در دهه گذشته افزایش مستمری داشته است.
درگیریهای شدید مانند اوکراین، میانمار، سودان، اتیوپی و رژیم صهیونیستی به افزایش آستانههای جدید در آمارهای جهانی کمک کردهاند.
در سال ۲۰۲۳ بیش از ۱۷۰ هزار مورد مرگ بر اثر درگیریهای مسلحانه ثبت شد، در حالی که این رقم در سال ۲۰۲۲ حدود ۱۵۳ هزار نفر بود؛ برای پایان سال ۲۰۲۴ روندی افزایشی وجود دارد که از ۲۳۰ هزار مرگ فراتر رفته است، یعنی افزایش بیش از ۳۰ درصدی.
کودکان بهویژه در معرض خطر هستند؛ دفتر نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور کودکان و درگیریهای مسلحانه از افزایش مداوم تلفات کودکان گزارش میدهد و بیش از ۱۱۶ هزار کودک در سال ۲۰۲۳ کشته یا معلول شدهاند.
این دادهها که با گزارشهای سازمانهای غیردولتی بینالمللی مرتبط است، نشاندهنده تشدید چشمگیر درگیریها است.
توزیع جغرافیایی نابرابر درگیریهای جهانی
درگیریهای جهانی در مناطق جغرافیایی خاصی متمرکز شدهاند، اگرچه تنشها جهانی هستند.
در منطقه خاورمیانه سرزمینهای فلسطینی از جمله غزه و رژیم صهیونیستی کانون اصلی درگیری هستند و خشونت هر روز رخ میدهد.
برآورد میشود که بخش بزرگی از جمعیت فلسطین در معرض درگیریهای منظم باشند و بحران که در اواخر سال ۲۰۲۳ شروع شد، وضعیت را تشدید کند.
- بیشتر بخوانید:
- رویدادهای آفریقا در ۲۰۲۴؛ بیم و امید در قاره سیاه
- اروپا در ۲۰۲۴؛ سال رویدادهای چالشبرانگیز برای سیاست حوزه یورو
- تحولات قاره آمریکا در سال ۲۰۲۴
در قاره آفریقا از پایان جنگ سرد، بیش از نیمی از مرگومیرهای مربوط به درگیریهای مسلحانه در این قاره ثبت شده است؛ ساحل، سودان، اتیوپی و شاخ آفریقا متحمل هزینههای انسانی و اقتصادی سنگینی هستند.
در قاره آسیا نیز در میانمار از سال ۲۰۲۱ بیش از ۲ هزار و ۶۰۰ گروه مسلح فعال وجود داشته است که کشور را تکهتکه کرده و هرگونه ثبات را توهمی جلوه داده است.
درگیریهای فراموش شده و نقش پوشش رسانهای
یک پدیده نگران کننده عدم مشاهده برخی درگیریهای جهانی در رسانههای بینالمللی است؛ در حالی که جنگ در اوکراین تا حد زیادی توجه را به خود جلب کرده است، بسیاری از بحرانهای دیگر مانند موقعیتهای گواتمالا، کنیا، اتیوپی و کنگو تحت پوشش رسانهای بسیار کمی هستند.
بر اساس مطالعات رسانههای مستقل، در سال ۲۰۲۳، تنها ۸.۹ درصد از اخبار بینالمللی به درگیریها میپردازند، در حالی که این میزان در سال ۲۰۲۲، ۱۱.۷ درصد بود و این عدم تناسب چشمگیر است.
۹۶.۵ درصد از گزارشهای مربوط به درگیری مربوط به اوکراین است؛ درگیریهای عمده شامل جابهجایی گسترده جمعیت و صدها مرگ در هر ماه اغلب نادیده گرفته میشوند.
اهمیت پوشش رسانهای سازمان غیردولتی کاریتاس ایتالیا اشاره میکند که فراموشی رسانهها نوعی همدستی ضمنی است؛ بدون توجه بینالمللی، جمعیت آسیب دیده نامرئی باقی میمانند و از حمایت عمومی و کمکهای بشردوستانه محروم هستند.
همانطور که یکی از مقامهای سازمانهای غیردولتی اشاره میکند، هر صفحه دعوتی است برای فراموش نشدن، برای برجسته کردن داستانهای رنج و انعطاف است و بنابراین پوشش رسانهای یک اهرم ضروری برای افزایش آگاهی و اقدام است.
انتهای پیام/