فایو آیز؛ درباره ائتلاف اطلاعاتی ۵ کشور چه میدانیم؟
یکی از مقامهای ارشد کاخ سفید پیشنهاد اخراج کانادا را از شبکه اشتراکگذاری اطلاعات فایو آیز (Five Eyes) داده است.
این درخواست در حالی صورت میگیرد که دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، فشار بر کشوری را که در مورد تبدیل شدن آن به پنجاهویکمین ایالت آمریکا صحبت میکند، افزایش داده است.
پیتر ناوارو، یکی از نزدیکترین مشاوران رئیسجمهور آمریکا، به گفته افرادی که از تلاشهای او در داخل دولت مطلع هستند، فشار میآورد که کانادا را از ائتلاف اطلاعاتی پنجچشم که شامل انگلیس، استرالیا و نیوزلند نیز میشود حذف کند.
ترامپ زمانی که کانادا را بهعنوان اولین هدف بزرگ خود برای تعرفهها در کنار مکزیک قرار داد، متحدان واشنگتن را متحیر کرد و گفت که اتاوا به اندازه کافی برای جلوگیری از ورود مهاجران و مواد مخدر به آمریکا تلاش نمیکند.
ناوارو، که به دلیل رابطه نزدیکش با ترامپ به راحتی به دفتر بیضی شکل دسترسی دارد، استدلال میکند که آمریکا باید با بیرون راندن این کشور از پنجچشم فشار را بر کانادا افزایش دهد.
مشخص نیست که آیا این ایده مورد توجه ترامپ قرار گرفته است یا خیر، اما در حال بحث در میان مقامهای وی است.
درباره فایو آیز چه میدانیم؟
ائتلاف فایو آیز یک ترتیب اشتراک اطلاعات است که به اعضا امکان میدهد اطلاعات بسیار طبقهبندی شده و اطلاعات سیگنالها را به اشتراک بگذارند.
آمریکا و انگلیس ۲ عضو از بهاصطلاح پنجچشم -همراه با کانادا، استرالیا و نیوزلند- هستند که طیف گستردهای را از اطلاعات در یکی از سختترین ترتیبات چندجانبه جهان به اشتراک میگذارند.
این گروه تاکنون چندین بار در کانون توجه قرار گرفته است، از جمله زمانی که شرکای آمریکا احساس کردند که مجبور به حمایت علنی از آن در میان گزارشهایی درباره به اشتراک گذاشتن اطلاعات فوقمحرمانه دونالد ترامپ با روسیه بودند.
آمریکا و انگلیس در جنگ جهانی دوم روابط اطلاعاتی نرمی داشتند و پس از جنگ با توافقنامههایی به آن رسمیت دادند.
با اعمال حاکمیت بیشتر قلمروهای سابق انگلیس، کانادا (۱۹۴۸) و استرالیا و نیوزلند (۱۹۵۶) شروع به نمایندگی از خود در این پیمان اطلاعاتی کردند.
در طول جنگ جهانی دوم، افسران اطلاعاتی انگلیس و آمریکا روی فرستندههای رادیویی حجیم متمایل میشدند و به تبادلات اطلاعات دشمن گوش میدادند و در سالهای پس از آن، فناوری ارتباطات بهشدت تغییر کرده است و جمعآوری اطلاعات در عصر دیجیتال بسیار آسانتر است.
اما علیرغم تغییرها، همان توافق است که همچنان بر اشتراکگذاری اطلاعات سیگنال بین انگلیس، آمریکا، استرالیا، نیوزیلند و کانادا حاکم است.
- بیشتر بخوانید:
- سیاست خارجی مداخلهجویانه ترامپ
- اهداف راهبردی در سیاست آمریکا
تبادل اطلاعات بخش مهمی از تلاشهای آمریکا و انگلیس در طول جنگ جهانی دوم بود؛ این همکاری پس از جنگ ادامه یافت و منجر به توافقنامه آکوس در سال ۱۹۴۶ شد؛ استرالیا بهعنوان یک کشور تحت سلطه انگلیس در آن زمان، به خودی خود طرف قرارداد نبود، اما همه قلمروهای انگلیس موقعیت ویژهای را اشغال کردند که آنها را بالاتر از سایر کشورهای «طرف ثالث» قرار داد.
در سال ۱۹۵۵، نقش سایر کشورهای این ائتلاف با بهروز رسانی توافقنامه رسمی شد و در حال حاضر تنها کانادا، استرالیا و نیوزلند بهعنوان کشورهای مشترک المنافع همکار آکوس در نظر گرفته میشوند.
توافق اولیه برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات مربوط به اطلاعات جمعآوری شده در کشورهای خارجی و نه نظارت داخلی ایجاد شد، اما به نظر میرسد که این هدف و دامنه اطلاعات جمعآوری شده نیز تغییر کرده است.
تفاوتهای فایو آیز با دیگر ائتلافهای اطلاعاتی
دیگر ترتیبات اشتراکگذاری اطلاعات چندجانبه، مانند داخل ناتو، وجود دارد، اما اطلاعات بیشتری در میان پنجچشم به اشتراک گذاشته میشود که تا حدی با زبان مشترک و دههها اعتماد پیوند خورده است.
آمریکا همچنین روابط اشتراک اطلاعات را با متحدانی مانند فرانسه، آلمان و ژاپن حفظ میکند؛ در خاورمیانه، واشنگتن بهطور رسمی و غیررسمی اطلاعاتی را با چندین کشور به اشتراک میگذارد که آنها شامل اردن، مصر، عربستان، امارات و ترکیه و ... هستند.
اما اعضای فایو آیز برخی چیزها را برای خود نگه میدارند و بهصورت موردی با دیگران به اشتراک میگذارند.
بسیاری از روابط دیگر دو طرفه و مبتنی بر مبادله هستند؛ یک طرف در ازای چیز دیگری اطلاعات میدهد.
فایو آیز؛ توافقی یکجانبه به نفع آمریکا
تحت شرایط خاص، زمانی که به نفع آمریکا باشد، ممکن است هدف قرار دادن اشخاص ثانویه و ارتباطهای شخص ثانویه بهصورت یکجانبه توصیه و مجاز باشد.
این تغییر در توافق همان چیزی است که یکی از جدیترین خطرها است، زیرا به تسهیل جاسوسی از شهروندان سایر طرفهای توافق کمک میکند.
به نظر میرسد محدودیتهای اعمال شده بر روی فعالیتهای کشورهای فایو آیز با توجه به آنچه میتوانند برای سایر شرکا جمعآوری کنند، در طول زمان تغییر کرده است؛ پرسشی که باقی میماند این است که شرکا در نظارت بر یکدیگر تا کجا پیش رفتهاند.
انتهای پیام/