مناسبات عربستان و سوریه زیر ذرهبین؛ گرمی روابط یا نزدیکی مقطعی؟
خبرگزاری میزان – عربستان بهتازگی فیصل بنسعود المجفل را بهعنوان سفیر این کشور در سوریه منصوب کرد؛ این انتصاب حدود ۱۲ سال پس از بسته شدن سفارت عربستان در دمشق انجام شده است.
ریاض سفارت خود را در سوریه در اوایل سال جاری پس از اقدامهای دمشق و ریاض برای برقراری مجدد روابط قطعشده، بازگشایی کرده بود.
پیش از این و در آذر ۱۴۰۲ سوریه سفارت خود را در ریاض بازگشایی کرد. ایمن سوسان بهعنوان سفیر این کشور منصوب شده است.
اقدام کشورهای عربی برای بهبود روابط با سوریه
از سرگیری روابط ریاض و دمشق بارزترین پیشرفت در اقدام کشورهای عربی برای برقراری مجدد روابط با دمشق است که پس از شروع جنگ سوریه در سال ۲۰۱۱ کنار گذاشته شده بود.
دمشق سال گذشته و در اقدامی برای آشتی بیشتر با سوریه پس از ۱۲ سال تعلیق عضویت، به نشست اتحادیه عرب دعوت شد.
با وجود این، قطر در برابر پذیرش مجدد سوریه در اتحادیه عرب ایستا و با این امر مخالفت کرد.
مخالفت آمریکا با احیای روابط دمشق و کشورهای عربی
از سوی دیگر، آمریکا با تحولات برای احیای مجدد روابط با سوریه از سوی کشورهای عربی موافق نبوده و از تحریمهای اقتصادی بهعنوان یک عامل بازدارنده استفاده کرد.
لایحه قانون ضد عادیسازی مرتبط با دولت سوریه، در سال ۲۰۲۳ از سوی مجلس نمایندگان آمریکا تصویب شد و در حال حاضر در سنا قرار دارد.
در توضیحی در وبسایت رسمی کنگره آمریکا آمده است که این لایحه، مقامها یا کارمندان فدرال را از هرگونه اقدامی برای به رسمیت شناختن دولت سوریه منع میکند.
این لایحه همچنین تحریمهای موجود مرتبط با سوریه را به گونهای گسترش میدهد که فعالیتها و افراد بیشتر را پوشش دهد.
در سال ۲۰۱۸، امارات روابط خود را با سوریه احیا کرد و از آن زمان تاکنون تلاشها برای بازگشت سوریه به جمع کشورهای عربی را مدیریت کرده است.
ارسال قطعات هواپیما به سوریه؟
در همین حال پایگاه العربی الجدید به نقل از رسانههای سوریه، گزارش داد که دمشق طبق قراردادی که شامل بحرین میشود، قطعات یدکی هواپیما و تجهیزات ناوگان هوایی را از عربستان دریافت کرده است.
این پایگاه، نوشت که قطعات یدکی و تجهیزات تعمیر و نگهداری ارائه شده از سوی عربستان از طریق بحرین در تلاش برای رفع محدودیتهای تحریمی وارد سوریه شده است.
این تحویل در حالی انجام میشود که بهتازگی مجموعهای از مذاکرات بین مقامهای سوریه و عربستان با هدف افزایش همکاری در تعدادی از زمینهها برگزار شد.
خاورمیانه و شمال آفریقا در حال تجربه تغییرات قابل توجهی در روابط دیپلماتیک هستند که میتواند به یک تغییر منطقهای طولانیمدت منجر شود و از نمونههای این روند بهبود روابط عربستان و سوریه است.
با این حال، عربستان اکنون در تلاش برای آشتی با سوریه و بازگرداندن آن به جامعه کشورهای عربی منطقه است.
عادیسازی سریع یا بهبود روابط تدریجی؟
سرعت انجام این پیشرفتها پس از یک دوره طولانی قطع روابط قابل توجه است و نشانههایی از نزدیکی قریبالوقوع بین دمشق و ریاض مشهود است؛ حتی در مخاطرهآمیزترین دورهها، ریاض برخی از کانالهای ارتباطی را با دمشق را حفظ کرد و این نشان دهنده تمایل به مشارکت در موضوعات مورد علاقه دوجانبه بود.
همچنین زلزله سال گذشته در سوریه به بسیاری از کشورها این فرصت را داد تا در نهایت برای بهبود روابط با دمشق تحت پوشش دسترسی بشردوستانه تلاش کنند، راهبردی که گاهی اوقات به عنوان «دیپلماسی زلزله» توصیف میشود.
عربستان از این روش برای ایجاد زمینه برای عادیسازی مجدد روابط با دولت سوریه استفاده کرد.
اما این بهبود روابط با موانعی مواجه است؛ در حالی که سعودیها میزبان نشستی بین اعضای شورای همکاری خلیج فارس و همچنین اردن، عراق و مصر برای بحث در مورد سوریه و اتحادیه بودند، نتوانستند به اجماع برسند، بلکه بیانیه یکجانبه وزارت خارجه عربستان این موضوع را حل نشده رها کرد.
انگیزه عربستان از بهبود روابط
تصمیم عربستان برای ترمیم روابط با دمشق نشان دهنده تمایل ریاض برای مدیریت مسائل منطقه است؛ عربستان توانایی خود را برای مدیریت منطقه و تضمین ثبات برای اصلاح اقتصادی داخلی به عنوان منافع وجودی میبیند که بر درگیریهای گذشته غلبه میکند.
علاقه عربستان به هدایت یک تغییر منطقهای به سمت عملگرایی، چندوجهی است؛ از یک سو، عربستان میخواهد برای حمایت از چشمانداز اقتصادی خود، گرم شدن منطقه را برای ارتقای وحدت و ثبات تشویق کند و از سوی دیگر سعودیها از زمان محاصره ناکام قطر در سالهای ۲۰۱۷-۲۰۲۱، در راستای وحدت شورای همکاری خلیجفارس کار کردهاند و به جای آن میخواهند از طریق اتحاد، قدرت خود را در حالی که منطقه در یک دنیای چندقطبی فزاینده قرار دارد، نشان دهند.
انتهای پیام/