اوپنهایمر و اسکار‌هایی برای تحریف واقعیت

خبرگزاری میزان – فیلم سینمایی اوپنهایمر موفق شد هفت جایزه اسکار را درو کند، اما مولفه تاریک پروژه منهتن (پروژه‌ای با محوریت آمریکا و همکاری انگلیس و کانادا که به ساخت بمب هسته‌ای از سوی آمریکا انجامید که در زمان جنگ جهانی دوم از آن استفاده شد) در آن به وضوح و عامدانه نادیده گرفته شد؛ بومیان و اسپانیایی‌تبارهایی که به زور از سرزمین خود آواره شدند تا آمریکا پروژه خود را اجرا کند.

هفت جایزه اسکار برای هر فیلمی می‌تواند افتخاری بزرگ محسوب می‌شود، اما این جوایز به دلیل بی‌توجهی کریستوفر نولان، کارگردان اوپنهایمر به واقعیت آوارگی خانواده‌های بومی و اسپانیایی‌تبار از خانه‌هایشان در لس آلاموس شهر تولاروسا در شمال ایالت نیومکزیکو، محل ساخت آزمایشگاه مخفی اتمی آمریکا یک حقیقت تاریخی را تار و اصل اخلاقی فیلم را زیر سوال برده است.

انفجار آزمایشی ترینیتی در حومه تولاروسا، جوامع بومی و اسپانیایی‌تباری را که بدون هشدار تخلیه در معرض تشعشات اتمی قرار گرفتند، تحت تاثیر قرار داده و با پیامد‌های فاجعه باری برای سلامتشان مواجه کرد؛ فیلم نولان با نادیده گرفتن تاثیر انفجار‌های اتمی بر شهروندان به حاشیه رانده شده، نمی‌تواند به پیروی از اوپنهایمر، مسئولیت اخلاقی و محکومیت جنایت را متوجه دولت آمریکا کند.

اوپنهایمر فیلمی با ابعاد بلندپروازانه است که هدف آن ارزیابی مسئولیت و میراث مردی است که در پشت یکی از دگرگون‌کننده‌ترین و خطرناک‌ترین نوآوری‌های علمی تاریخ قرار دارد؛ اگرچه این فیلم درصدد نمایش نارسایی‌های اخلاقی، نیات خوب و بد و واقعیت‌های عملی اوپنهایمر است، اما با نمایش ندادن تصاویری از هیروشیما و ناکازاکی بعد از بمباران و حذف عامدانه واقعیت آواره کردن اجباری بومیان و اسپانیایی‌تبارها و قرار دادن آن‌ها در معرض تشعشات اتمی ارزش خود را از جهات مختلف زیر سوال برده است.

اگرچه با در نظر داشتن محدودیت زمانی فیلم و گذشت چند دهه از وقایع مربوط به سوژه فیلم نمی‌توان انتظار طرح همه جزییات تاریخی را داشت، اما با نگاه به ادعای سازندگان اوپنهایمر مبنی بر «ساخت فیلم براساس حقیقت تاریخی» نمی‌توان سه موضوع یاد شده را بخشی از جزییات تاریخی به حساب آورد.

در حالی که تصاویری که در اوپنهایمر از موقعیت مکانی آزمایشگاه مخفی تسلیحات اتمی در شمال نیومکزیکو به نمایش در می‌آید، هیچ چیزی را در منطقه نشان نمی‌دهد، اما واقعیت چیز دیگری است؛ این آزمایشگاه در زمین‌های مقدس مردم محلی ساخته شد که تحت حاکمیت استعماری اسپانیا به مهاجران اسپانیایی‌تبار اعطا شد و پس از اشغال این منطقه توسط آمریکا درپی جنگ مکزیک-آمریکا در ۱۸۴۶-۱۸۴۶ به خانه‌داران اسپانیایی‌تبار و سفیدپوستان اختصاص یافت.

حدود نیم میلیون نفر از بومیان و اسپانیایی‌تبار‌ها در شعاع ۱۵۰ مایلی سایت آزمایش شهر تولاروسا زندگی می‌کردند.

اگرچه کیلین مورفی که نقش اوپنهایمر را در فیلم ایفا می‌کند، برای معرفی محل ساخت آزمایشگاه این جملات را می‌گوید: «به لوس آلاموس خوش آمدید؛ در اینجا فقط یک مدرسه پسرانه وجود دارد ... و سرخپوستان محلی که برای مراسم خاکسپاری به اینجا می‌آیند؛ به غیر از آن، هیچ چیز تا ۴۰ مایل در هیچ جهتی وجود ندارد»، اما واقعیت این است که برخی از بومی‌ها و اسپانیایی‌تبار‌ها در واقعیت هنگام ساخت آزمایشگاه مورد نیاز اوپنهایمر آواره شدند و حتی به جوامع بومی و اسپانیایی‌تباری که در اطراف محل آزمایش ترینیتی حضور داشتند، هشداری برای تخلیه داده نشد.

پس از انجام آزمایش هسته‌ای نیز به بومیان و اسپانیایی‌تبار‌ها گفته شد که این فقط یک اتفاق مربوط به انفجار مهمات بوده است، اما پیامد‌های فاجعه‌بار سلامتی زندگی آن‌ها را برای همیشه تغییر داد؛ در مدت کوتاهی آن‌ها شاهد افزایش مرگ‌ومیر نوزادان در منطقه بودند؛ افراد ساکن محل انفجار ترینیتی نرخ بالایی از سرطان را تجربه کردند.

با وجود این، دولت آمریکا همچنان از پذیرش مسئولیت و عذرخواهی از قربانیان خودداری می‌کند.

اگرچه آمار دقیقی درباره شمار بومیان و اسپانیایی‌تبار‌های آواره شده وجود ندارد، اما می‌توان گفت که دست‌کم ۳۲ خانواده زیر تهدید با اسلحه فقط ۲۴ ساعت فرصت یافتند تا خانه و مزارع خود را ترک کنند.

گزارش‌هایی نیز درباره پرداخت غرامت بسیار ناچیز، تخریب محصولات کشاورزی، تیراندازی به دام‌ها و درگیری‌های نژادپرستانه پلیس با بومیان و اسپانیایی‌تبار‌های منطقه وجود دارد.

رفتار دولت آمریکا با شهروندان به حاشیه رانده خود در تولاروسا فصلی تاریک و از نظر اخلاقی مذموم در تاریخ جنگ این کشور است.

فیلم پر فروش نولان همچنین رابطه جنجالی شمال نیومکزیکو را با آزمایشگاهی که اکنون با ۱۴ هزار کارگر بزرگ‌ترین کارفرمای این منطقه است، بار دیگر به کانون بحث‌ها آورده است.

امروزه شهر لوس آلاموس، جایی که آزمایشگاه یاد شده در آن مستقر است، یکی از ثروتمندترین مناطق آمریکا ساکنانی با تحصیلات عالی است که در همسایگی‌اش شهر ریو آربیا، از فقیرترین مناطق کشور قرار دارد؛ شهری که ۹۱ درصد ساکنان آن بومیان و اسپانیایی‌تبار‌ها هستند.

انتهای پیام/