فروپاشی اتحادیه عرب؛ بزرگ‌ترین و سریع‌ترین پیامد عادی سازی روابط اعراب با رژیم صهیونیستی

– انصراف ۶ کشور فلسطین، قطر، کومور، کویت، لبنان و لیبی از ریاست دوره‌ای اتحادیه عرب به دلیل بالاگرفتن اختلاف نظر‌ها در مورد عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی، از فروپاشی قریب الوقوع این بلوک سیاسی منطقه‌ای حکایت دارد.

 

به گزارش «الجزیره و رویترز»، اتحادیه عرب، قدیمی‌ترین سازمان منطقه‌ای جهان که در سال ۱۹۴۵ به پیشنهاد وزیر خارجه انگلیس تاسیس شد، از سال ۱۹۶۷ و مرگ «جمال عبدالناصر»، رییس جمهور اسبق مصر، شاهد بحران‌ها و چالش‌های دوره‌ای بود که یکپارچگی آن در برابر چالش‌های منطقه‌ای و بین المللی را با سوالی جدی مواجه کرد؛ اما تیر خلاص به پیکره این بلوک سیاسی را باید آغاز انقلاب های عربی در سال ۲۰۱۱ دانست.

 

اتحادیه عرب که از زمان آغاز جنگ سوریه با اختلاف نظر‌ها و شکاف‌های جدی مواجه شد، در ماه‌های اخیر و در پی اقدام چند کشور عربی برای عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی با بزرگ‌ترین آزمون خود مواجه شد؛ به نحوی که اکنون برای انتخاب ریاست دوره‌ای اش با مشکلی جدی مواجه شده و در تلاش است در نهایت براساس حروف الفبا، رییس برای خود انتخاب کند.

 

ماجرا از ۹ سپتامبر (۱۹ شهریور) شروع شد؛ زمانی که اتحادیه عرب، قطعنامه فلسطینی مبنی بر محکومیت عادی سازی روابط کشور‌های عربی با رژیم صهیونیستی را رد کرد.

 

در نتیجه، ریاست دوره‌ای فلسطین بر اتحادیه عرب که می‌بایست در ماه مارس خاتمه پیدا کند، ۲ هفته پیش و در پی اقدام امارات و بحرین برای عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی خاتمه یافت.

 

امتناع فلسطین از ادامه ریاست بر اتحادیه عرب، با عدم پذیرش این مسئولیت توسط قطر، کومور، کویت، لیبی و لبنان ادامه یافت و سرآغاز نمایش آشکارتری از شکاف‌های میان اعضای اتحادیه شد.

 

روند عذرخواهی پی در پی کشور‌های عضو اتحادیه عرب از ریاست دوره‌ای این بلوک، نشان دهنده تضعیف نقش این نهاد در سطح منطقه‌ای و جهانی است که در مسائل و موضوعات متعددی مانند درگیری اعراب و رژیم صهیونیستی، سوریه، یمن، لیبی، ترکیه و ...، دچار اختلافات گسترده داخلی است.

این اتحادیه که به دلیل تعهد غیرمنطقی اعضایش به اتحاد‌های منطقه‌ای و بین المللی، هرگز مستقل نبوده، هیچگاه نتوانسته منعکس کننده منافع جهان عرب باشد.

 

به عبارت بهتر، این بلوک سیاسی هرگز تلاشی برای آزادی، عدالت و توسعه انجام نداد؛ توسعه اجتماعی را ارزش ننهاد؛ به اصول سازمان ملل پایبند نبود؛ به جای عدم مداخله در امور دیگران، به محاصره، توطئه، اشغال و تخریب مشغول بود.

 

پیش بینی می‌شود این اتحادیه در صورت ادامه روند عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی، در مدت کوتاهی دچار اضمحلال شود تا نماز میت فلسطینی‌ها در تشییع جنازه نمادین اتحادیه عرب در «نابلس» تحقق یابد.

 

سناریو‌های بدبینانه نیز از فروپاشی این اتحادیه تا ۲ سال آینده حکایت دارند اما در سناریوی خوش بینانه این اتحادیه پس از فروپاشی به اتحاد‌های کوچک تری تقسیم خواهد شد.

 

در واقع باید عادی سازی روابط بحرین و امارات با رژیم صهیونیستی را بزرگ‌ترین ضربه بر آوار سال‌ها شکست این اتحادیه دانست که در آستانه نابودی قرار گرفته بود.

 

دیگر دلایل مهم این فروپاشی نیز ناتوانی این بلوک در حل و فصل فهرست بلندبالای بحران ها، ناهمگن و ناهماهنگ بودن اعضا و مشکلات جهان عرب و سلطه دلار‌های نفتی بر اتخاذ موضعش هستند.

 

یک روزنامه نگار مصری توصیف درستی از وضعیت این اتحادیه در روز‌های اخیر دارد.

 

وی می‌گوید «دلیل عذرخواهی کشور‌های عربی از پذیرش ریاست دوره‌ای اتحادیه عرب موید مرگ بالینی این سازمان است و اکنون کسی حاضر به دفن آن و سپردن ریاستش به اسرائیل نیست.»