آموزش قضات و تقنین قوانین راهکاری موثر در کاهش جمعیت کیفری

محمد رضا ساکی در گفت‌و‌گو با خبرنگار حقوقی قضایی میزان درباره راهکارهای کاهش ورود زندانیان به بازداشتگاه‌ها و ندامتگاه‌ها گفت: برای این منظور راهکارهای مختلفی وجود دارد، راهکار اول تربیت قضات و آموزش و آشنایی آن‌ها با مضرات زندان قبل از ورود به دستگاه قضایی و تصدی شغل قضاست؛ زیرا از گذشته نحوه آموزش، کارآموزی و تربیت قضات به صورتی شکل گرفته که در عمل برخی قضات حبس محورند و به راحتی حکم به مجازات حبس می‌دهند بدون اینکه از عواض ناگوار زندان یا حبس مطلع باشند.

وی با بیان اینکه راهکار دوم تقنین قوانین لازم و کاهش مجازات زندان است، تصریح کرد: نزدیک به 2000عنوان مجرمانه وجود دارد که در اغلب این عناوین مجرمانه مجازات حبس پیش بینی شده، قاضی هم مکلف به صدور حکم حبس می شود و همین مسئله  عامل مهمی در افزایش وروردی ها به زندان‌هاست.

مشاور معاون حقوقی قوه قضایئه افزود: باتوجه به قوانین و مقررات فعلی قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و آیین دادرسی کیفری مصوب 1392و اصلاحیه‌های آن در سال 93 و 94 راهکار های عملی و مناسبی را برای کاهش ورودی ها به زندان داشته است.

ساکی در این رابطه افزود: برای مثال تعویق صدور حکم که طی آن با شرایطی قضات می‌توانند برای متهم حکمی صادر نکنند و با شرایطی صدور حکم را به تعویق بیاندازند  که این روش یکی از راههای کاهش ورود است .

وی با بیان اینکه تعلیق حبس یکی دیگر راه‌های کاهش ورود به زندان‌هاست، اظهار کرد: برفرض که کسی مجرم است و مرتکب جرم شده و جرم آن اثبات شده است در این حالت قضات با شرایطی که در قانون آمده می توانند حبس را به حالت تعلیق درآورند.

ساکی راهکارهایی چون تخفیف مجازات، تبدیل مجازات، معافیت از مجازات، تعلیق تعقیب، بایگانی کردن پرونده و ارجاع به میانجی گری را از دیگر راه‌های موثر در کاهش ورود به زندانها دانست و گفت: در مواردی که پرونده شاکی دارد به جای اینکه با مجازات حبس که عملا بازدهی ندارد اقدام شود سعی شود با ایجاد صلح مشکل را حل کرده و از ورود افراد به زندان جلوگیری کنیم.

مشاور معاون حقوقی قوه قضاییه تصریح کرد: متاسفانه درسال‌های قبل به دلیل خلا های قانونی از نهاد میانجی گری به خوبی استفاده نمی‌شد؛ اما در قوانین جدید بخصوص ماده 84 آیین دادرسی کیفری به بازپرس و دادگاه اجازه داده  شده طرفین را در امور کیفری شاکی و متهم به میانجی گری ارجاع داده شده  و با صلح و سازشی که بین آنها ایجاد می‌شود نه تنها مجازات حبسی نخواهد بود بلکه طرفین حقوق خود را نیز استیفا می‌کنند.

وی خطاب به قضات گفت: توصیه من به قضات این است حالا که قوانین کافی و لازم وجود دارد با مدیریت و ذکاوتی که دارند از این ابزار قانونی استفاده کرده و از فرستادن افراد به زندانها جلوگیری کرده وخود را با سیاست کلی نظام وفق بدهند؛ زیرا از زندان رفتن افراد نه تنها سودی به دست نمی‌آید بلکه تبعات جبران ناپذیر زیادی بر زندگی افراد دارد، پس لازم است این موضوع به حالت فرهنگی عمومی در بیاید.

وی افزود: می‌توانیم از کشورهایی که در این زمینه موفقیت‌هایی داشته‌اند الگو برداری کنیم  و قضات ما نباید نگران باشند که اگر افراد را به زندان نفرستند جرم و جنایت در جامعه بیشتر می شود؛ چراکه درعمل ثابت شده که عکس این موضوع اتفاق می‌افتد و ممکن است یک مجرم عادی به مجرم حرفه‌ای تبدیل شوند و زندان رفتن برایش عادی می‌شود؛ پس بهترین روش استفاده از روش‌های مشابه است که آسیب کمتری داشته و آثار تنبیهی مطلوبی نیز دارند.