تحولات لیبی؛ ترکیه در مسیر طرابلس و حفتر پشت دروازه‌های پایتخت

به گزارش گروه بین الملل ؛ شنیده شدن صدای پای ارتش ملی لیبی   پشت دروازه‌های «طرابلس»، سبب شد تا پرونده دور جدید درگیری‌های خشونت بار در لیبی که از اوایل ماه آوریل سال جاری آغاز شده، روی میز شمار زیادی از کشور‌ها گشوده شود.

لیبی که از سال ۲۰۱۱ و در پی سقوط «معمر قذافی»، دیکتاتور این کشور با ادوار مختلف درگیری و ناآرامی مواجه بوده، از روز‌های نخست ماه آوریل سال جاری میلادی با عزم «خلیفه حفتر»، فرمانده ارتش ملی لیبی، برای تصرف طرابلس در کوتاه مدت با دوره‌ای بی سابقه از خشونت و جنگ داخلی مواجه شد؛ دوره‌ای که با حمایت دولت‎های مرتجع عربی و البته آمریکا و برخی از کشور‌های اروپایی از حفتر، روز‌های مرگباری را برای مردم این کشور در پی داشته و دولت قانونی و رسمی و تحت حمایت سازمان ملل آن را با دشواری‌های زیادی مواجه کرد.

درگیری و جنگ داخلی در لیبی تحت حمایت ناتو و با هدف پایان دادن به ریاست ۴۲ ساله قذافی بر کشور نفت خیز آفریقای شمالی، اکنون به عرصه جنگ نیابتی میان قدرت‌های منطقه‌ای تبدیل شده است. عضویت لیبی در اوپک به عنوان یکی از تولیدکنندگان عمده نفت، سرمایه گذاری‌های کلان بخش خصوصی ترکیه در بخش‌های مختلف لیبی، ماجراجویی‌های عربستان و امارات در شمال آفریقا، مداخله کشور‌های اروپایی و آمریکا به بهانه مبارزه با تروریسم، تلاش قاهره برای ریشه کن کردن اخوان المسلین بیرون از مرز‌های خود و ... دست به دست هم داده‎اند بیش از هزار لیبیایی جان خود را در کمتر از ۱۰ ماه گذشته از دست داده و بیش از ۱۰ هزار نفر آواره شوند.

این در حالی است که ظاهرا جنگ در لیبی میان دو طرف در جریان است؛ یک سو، «فائز السراج»، نخست وزیر دولت وفاق که در سال ۲۰۱۵ طی توافقی سیاسی با حمایت سازمان ملل قدرت را در دست گرفت و در طرف دیگر، خلیفه حفتر، رئیس دولت رقیب مستقر در شرق که پس از بازپس گیری شهر‌هایی مانند «بنغازی» و «درنه» از «القاعده» به شهرت دست یافت؛ اما این پایان جاه طلبی‌های حفتر نبود و پس از کودتای ناموفق در سال ۲۰۱۴، دست اندازی وی به سراسر مناطق شرقی و جنوبی ادامه یافته و سبب شد تا میادین و پایانه‌های عمده نفتی را در اختیار بگیرد. وی تنها چند ماه پس از آن که در سال ۲۰۱۸ توسط جامعه بین الملل مجبور به بازگرداندن درآمد‌های نفتی به بانک مرکزی شد، به سمت پایتخت حرکت کرد.

آرایش جنگی در لیبی نسبت به هفته‌های نخست تغییر چندانی نداشته است. پهپاد‌های ترکیه همچنان به ارتش دولت وفاق برای مقابله با ارتش ملی لیبی کمک می‌کنند. نظامیان دولت وفاق در سایه همین کمک‎ها، «غریان»، پایگاه پیشروی ارتش ملی را بازپس گرفتند. ارتش ملی لیبی نیز در سایه حمایت‌های روسیه، مزدوران سودانی و پهپاد‌های اماراتی برای شکستن خطوط دفاعی طرابلس تلاش می‌کنند. حمایت آمریکا و مصر به بهانه پایان ماجرا‌ها توسط حفتر، از دولت «طبرق» حمایت کردند.

در حالی که در روز‌های اخیر «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهور ترکیه از پارلمان این کشور خواسته در صورت درخواست رسمی کمک از جانب دولت وفاق، با اعزام نظامیان به لیبی موافقت کند، روسیه از سیاست دوجانبه ارتباط پنهانی با «سیف» فرزند قذافی و دولت وفاق، دست کشیده و از ماه سپتامبر به حمایت گسترده از حفتر پرداخته است.

از آنجا که لیبی از جمله کشور‌های بزرگ دارای منابع هیدروکربنی آفریقا است، در صورت سقوط طرابلس با مشکل عمده توقف یا کاهش تولید و در نتیجه بحران مضاعف مالی مواجه می‌شود که می‌تواند تاثیرات سوئی بر بازار جهانی نفت نیز داشته باشد. این کشور در سال‌های گذشته و در میانه درگیری‌های نظامی اگرچه ناچارا سطح تولید خود را کاهش داد، اما همچنان بیش از یک میلیون بشکه نفت در روز تولید می‌کند.

اکنون با نزدیک شدن ارتش ملی لیبی به دروازه‌های طرابلس و بیم سقوط این شهر، دعوا‌های سیاسی پنهان بر سر این کشور نفت خیز علنی شده و هر یک از کشور‌های ذی نفع به دنبال سود حداکثری به بهای حداقل هزینه هستند. چشم اندازی امیدبخش برای پایان این درگیری‌ها وجود ندارد. تنها کنفرانس ماه ژانویه آلمان برای گردهم آوردن کشور‌های مداخله کننده در لیبی در سطح بین المللی برنامه ریزی شده است. برلین در حالی قصد دارد از این کشور‌ها برای توافق در مورد رعایت تحریم تسلیحاتی لیبی از سوی سازمان ملل و امضای توافقنامه سیاسی دعوت کند که قدرت‌های خارجی همچنان در پی سودا‌های خود در لیبی هستند.