بنچاق چیست؟

خبرگزاری میزان – از گذشته تا کنون و در تمامی جوامع، همواره، انسان‌ها تلاش کرده‌‌اند، بخشی از درآمد خود را، صرف خرید اموال غیر منقول، نظیر زمین و خانه کنند و برای خود، سرمایه‌‌ای، پس انداز نمایند. داشتن اموال غیر منقول، می‌تواند، برای مالک و بعد از مرگ او، برای وراث، دارای آثار و تبعات حقوقی مخصوص به خود باشد.

در این میان، مالکان، همواره در صدد بوده‌‌اند که به طریقی، مالکیت شان را بر اموال منقول و غیر منقول خود ثابت نمایند و بر همین اساس، به مرور زمان، انواع سند‌های رسمی و عادی، به وجود آمدند. یکی از این اسناد، بنچاق، بوده است که احکام و ضوابط مخصوص به خود را داشته و بر اساس قانون ثبت، باید هر چه سریع‌تر، از طریق طی کردن نحوه و مراحل خاص قانونی، به سند تک برگی تبدیل شود.

بنچاق چیست؟

با توجه به ماده ۱۲۸۴ قانون مدنی که مقرر می‌دارد: «سند، عبارت است از هر نوشته که در مقام دعوی یا دفاع، قابل استناد باشد» می‌توان گفت، در مفهوم عام، سند، به معنای یکی از ادله اثبات دعوا می‌باشد و عبارت است از، هر نوع نوشته‌‌ای که بتوان، در دفاع از خود یا برای محکومیت طرف مقابل، از آن استفاده کرد.

از طرفی، در یک دسته بندی، قانون مدنی، انواع سند را، به سند عادی و سند رسمی، تقسیم بندی می‌نماید. اسناد عادی، اسنادی هستند که توسط افراد عادی که مامور رسمی نیستند، تنظیم شده و ممکن است، شهودی نیز ذیل آن را امضا کرده باشند. سند رسمی، کلیه اسنادی هستند که توسط مامور رسمی و در مراجع رسمی، ایجاد و تنظیم می‌گردند.

از آنجا که اثبات مالکیت افراد بر اموال شان، به ویژه، ملک و زمین، از گذشته تا کنون، حائز اهمیت بوده و با توجه به اینکه در گذشته، بر خلاف امروز، داشتن سند رسمی تنظیم شده در دفاتر اسناد رسمی، الزامی نبوده، افراد، هنگامی که اقدام به انعقاد قرارداد، می‌نمودند، اطلاعات قرارداد را، به صورت دستی، در برگه‌‌ای می‌نوشتند و علما و بزرگان محل، ذیل را آن را مهر و امضا می‌کردند. بدین ترتیب، این نوشته، سند مالکیت فرد، بر مال مورد معامله، محسوب می‌گردید که به آن، بنچاق می‌گفتند. در این حالت، بنچاق، یک سند عادی و مانند مبایعه نامه، می‌باشد.

بیشتر بخوانید:

مستثنیات دین شامل چه اموالی است؟

امروزه نیز، بنچاق، در جامعه وجود دارد، اما، نه به شکل و معنای مرسوم و سنتی آن. پس از تصویب قانون ثبت، بنچاق، به برگه‌‌ای گفته می‌شود که بعد از تنظیم سند رسمی معامله در دفاتر اسناد رسمی، توسط دفتر دار، به افراد داده می‌شود و مشخصات مورد معامله، اطلاعات منعقد کنندگان قرارداد و سایر جزئیات، در آن، درج گردیده است و به نوعی، خلاصه سند می‌باشد. در سال‌های گذشته، بنچاقی که دفاتر اسناد رسمی، به افراد می‌دادند، در برگه‌های بزرگ و به صورت دست نویس بود، ولی امروزه، در برگه‌های A۴ و به صورت تایپی می‌باشد.

تفاوت بنچاق با مبایعه نامه

مبایعه نامه، یکی از انواع سند عادی، در قانون مدنی می‌باشد که در انعقاد قراردادهای بیع و خرید و فروش، مورد استفاده قرار می‌گیرد. هنگامی که طرفین، قصد انعقاد قرارداد خرید و فروش اموال منقول و غیر منقول و یا بیع را دارند، اقدام به تنظیم یک مبایعه نامه، میان خود می‌نمایند و علاوه بر مشخصات طرفین قرارداد، مورد معامله و ثمن آن، تمامی تعهدات شان را نیز در آن، درج می‌کنند. با توجه به این تعریف، تفاوت بنچاق، به معنای رونوشت سند رسمی و مبایعه نامه از قرار زیر است:

مبایعه نامه، یک سند عادی است که توسط طرفین قرارداد، تنظیم می‌شود، حال آنکه بنچاق، در معنای امروزی آن، رونوشتی از سند است که توسط دفاتر اسناد رسمی، به افراد، داده می‌شود.

بنچاق در معنای امروزی آن، سندی است که توسط مامور صلاحیتدار، تنظیم شده؛ لذا، ادعای تردید و انکار، در خصوص آن، مسموع نیست و صرفا، می‌شود نسبت به آن، ادعای جعل کرد. ولی، در خصوص مبایعه نامه، علاوه بر جعل، ادعای تردید و انکار نیز مسموع است.

تفاوت بنچاق با سند

سند، می‌تواند، با مراجعه یا بدون مراجعه به دفاتر اسناد رسمی، تنظیم شده باشد و بر همین اساس نیز، به سند عادی و رسمی، قابل تقسیم بندی خواهد بود. همچنین، اشاره کردیم که بنچاق در مفهوم گذشته آن، سندی عادی بوده که بدون مراجعه به دفاتر اسناد رسمی، میان افراد تنظیم می‌شده. اما، بنچاق در معنای امروزی آن، برگه‌‌ای است که شامل خلاصه اطلاعات سند تنظیمی در دفاتر اسناد رسمی بوده و توسط دفترخانه، به افراد، داده می‌شود. بر این اساس، تفاوت بنچاق و سند، از قرار زیر است:

سند، در معنای رسمی آن، توسط مامور صلاحیت دار و در مراجع رسمی، تنظیم می‌شود ولی بنچاق، در معنای گذشته آن، توسط طرفین قرارداد و بدون حضور هیچ مامور رسمی‌‌ای تنظیم می‌شد.

در سند رسمی، ادعای انکار و تردید، پذیرفته نیست؛ ولیکن در بنچاق که سندی عادی می‌باشد، ادعای تردید و انکار و جعل پذیرفته خواهد شد.

سند رسمی، قابلیت استناد به تاریخ مندرج در آن، در برابر ثالث را دارد؛ ولی بنچاق که سند عادی بوده، چنین امکانی را ندارد.

انتهای پیام/