هر آنچه از حمایت قانونی تامین اجتماعی از کارگران باید بدانید

به گزارش گروه حقوقی و قضایی ، بر اساس بند الف ماده ٤ قانون تامین اجتماعی، تمامی افرادی که به هر عنوان در مقابل دریافت مزد یا حقوق، کار می‌کنند، مشمول قانون تامین اجتماعی هستند و کارفرما طبق ماده ٣٦ همین قانون مسئول پرداخت حق بیمه سهم خود و بیمه‌شده به این سازمان است.

در ماده ١٤٨ قانون کار نیز کارفرمایان کارگاه‌های مشمول این قانون مکلف شده‌اند بر اساس قانون تامین اجتماعی، نسبت به بیمه کردن کارگران واحد خود اقدام کنند.

همچنین در ماده ٢٣ قانون کار آمده است: «کارگر از لحاظ دریافت حقوق یا مستمری‌های ناشی از فوت، حمایت در برابر حوادث، بیماری‌ها و بارداری، بازنشستگی، بیکاری، تعلیق، ازکارافتادگی کلی و جزیی یا مقررات حمایتی و شرایط مربوط به آن‌ها تابع قانون تامین اجتماعی خواهد بود.» بنابراین همه کارگاه‌ها و مشاغلی که تحت پوشش قانون کار قرار دارند، مشمول قانون تامین اجتماعی نیز می‌شوند.

وحید قاسمی‌عهد، حقوقدان و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در خصوص حمایت‌های قانونی تامین اجتماعی از کارگران گفت‌: اگر بخواهیم در خصوص مشمولان و غیرمشمولان قاعده‌ای به‌دست آوریم، به نظر می‌رسد ملاحظه مقررات قانونی بهترین مبنا باشد. در تعریف کارگر ماده ٢ قانون کار مقرر می‌دارد: «کارگر از لحاظ این قانون، کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق‌السعی اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می‌کند.»

وی افزود: بر اساس بند الف. ماده ٤ قانون تامین اجتماعی نیز، کلیه افرادی که به هر عنوان در مقابل دریافت مزد یا حقوق کار می‌کنند، مشمول قانون تامین اجتماعی هستند. با توجه به این تعریف می‌توان گفت: هرگونه فعالیتی که در ازای دستمزد باشد، اعم از کار موقت، پاره‌وقت، ساعتی و دایمی، مشمول مقررات تامین اجتماعی است.

این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: باید توجه داشت که بسیاری از اشخاص از لحاظ تعریف حقوقی، کارگر محسوب می‌شوند، اما بنا به دلایل قانونی مشمول قانون کار قرار نمی‌گیرند. مثلاً اتباع بیگانه‌ای که پروانه کار ندارند، از لحاظ تعریف حقوقی، کارگر محسوب می‌شوند، اما به دلیل نداشتن پروانه کار، مشمول قانون کار و به تبع آن جزء بیمه‌شدگان تامین اجتماعی محسوب نمی‌شوند.

وی با بیان اینکه برخی از کارگران به علت اینکه مشمول مقررات استخدامی خاصی هستند، از شمول قانون کار و تامین اجتماعی مستثنی می‌شوند، اضافه کرد: برابر ماده ١٤٨ قانون کار، کارفرمایان کارگاه‌های مشمول این قانون مکلف شده‌اند بر اساس قانون تامین اجتماعی، نسبت به بیمه کردن کارگران واحد خود اقدام کنند بنابراین تمامی کارگاه‌ها و مشاغلی که تحت پوشش قانون کار قرار دارند، مشمول قانون تامین اجتماعی نیز می‌شوند.

قاسمی‌عهد با بیان اینکه بر اساس ماده یک قانون کار، تمامی کارفرمایان، کارگران، کارگاه‌ها، مؤسسات تولیدی، صنعتی، خدماتی و کشاورزی مکلف به تبعیت از این قانون هستند، گفت: درست است که اصولا تمام مشمولان قانون کار از مزایای تامین اجتماعی بهره می‌شوند، اما این موضوع بدان مفهوم نیست که مشمولان قانون تامین اجتماعی تنها به تابعان قانون کار محدود می‌شوند بلکه گروه‌ها و افراد دیگری نیز هستند که تحت پوشش خدمات تامین اجتماعی قرار می‌گیرند؛ برای نمونه هرچند بیمه‌شدگان اختیاری، صاحبان مشاغل آزاد، کارگران ساختمانی و رانندگان برون‌شهری و درون‌شهری، تحت قانون کار نیستند، اما ذیل چتر حمایتی تامین اجتماعی قرار دارند.

این وکیل پایه‌یک دادگستری در پاسخ به این پرسش که کارگران در مدت فعالیت تحت چه حمایت‌هایی قرار دارند، عنوان کرد: در پاسخ به این پرسش باید به مفاد ماده ۳ قانون تامین اجتماعی اشاره کرد که برابر آن، تأمین اجتماعی موضوع این قانون شامل حوادث و بیماری‌ها، بارداری، غرامت دستمزد، از کارافتادگی، بازنشستگی، مرگ و مقرری بیمه بیکاری است.

وی در ادامه در خصوص غرامت دستمزد بیان کرد: غرامت دستمزد به وجوهی اطلاق می‌شود که در ایام بارداری بیماری و عدم توانایی موقت، اشتغال به کار و عدم دریافت مزد یا حقوق، به حکم این قانون به جای مزد یا حقوق به بیمه‌شده پرداخت می‌شود.

قاسمی‌عهد عنوان کرد: وفق قانون، ازکارافتادگی به دو دسته تقسیم می‌شود؛ نخست، ازکارافتادگی کلی که عبارت از کاهش قدرت کار بیمه‌شده است؛ به‌نحوی که نتواند با اشتغال به کار سابق یا کار دیگری بیش از یک سوم از درآمد قبلی خود را به دست آورد. ازکارافتادگی جزیی نیز عبارت از کاهش قدرت کار بیمه‌شده است؛ به‌نحوی که با اشتغال به کار سابق یا کار دیگر فقط قسمتی از درآمد خود را به‌دست آورد.

وی افزود: بازنشستگی نیز به معنای عدم اشتغال بیمه‌شده به کار، به سبب رسیدن به سن بازنشستگی مقرر در این قانون است همچنین بر اساس تبصره همان ماده قانونی، مشمولان این قانون از کمک‌های ازدواج و عائله‌مندی طبق مقررات مربوط برخوردار خواهند شد.

این حقوقدان در خصوص حمایت از کارگران در صورت وقوع حوادث مختلف و نیز فوت ناشی از کار بیان کرد: مطابق ماده ۶۰ قانون تامین اجتماعی، حوادث ناشی از کار، حوادثی است که در حین انجام وظیفه و به سبب آن برای بیمه‌شده اتفاق می‌افتد. البته نتایج ناشی از حوادث ناشی از کار گوناگون است که در ادامه به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

وی ادامه داد: حسب مورد تامین اجتماعی از طریق پرداخت «مستمری‌ها» (اعم از مستمری‌های ازکارافتادگی و فوت) و «غرامات» (غرامات دستمزد و غرامات مقطوع) صورت می‌پذیرد.

قاسمی‌عهد با بیان اینکه چنانچه حادثه منجر به ازکارافتادگی کلی کارگر شود، می‌تواند از مستمری ازکارافتادگی کلی ناشی از کار برخوردار شود، گفت: همچنین در صورتی که حادثه ناشــی از کار منجر به ازکارافتادگی جزیی شود، کارگر به نسبت میزان درصد ازکارافتادگی از مستمری ازکارافتادگی جزیی برخوردار می‌شود.

وی اضافه کرد: البته وی همزمان با دریافت مستمری ازکارافتادگی جزیی، می‌تواند مشغول به کار شود. مدت دریافت مســتمری ازکارافتادگی جزیی، جزء سابقه احتساب نمی‌شود. این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد در خصوص نقص عضو تصریح کرد: در صورتی کــه کارگر حادثه‌دیده دچار نقص عضو شود، غرامت مقطوع نقص عضو را دریافت می‌کند. این مبلغ به طور یکجا برای جبران نقص عضو با جبران تقلیل درآمد بیمه‌شده به شخص او داده می‌شود.

وی با بیان اینکه در صورت فوت کارگر بر اثر حوادث کاری، خانواده و بازماندگان وی می‌توانند از مستمری فوت برخوردار شوند، ادامه داد: طبق تعریف، مستمری عبارت از وجهی است که طبق شرایط مقرر در قانون در صورت فوت او برای تأمین معیشت بازماندگان وی به آنان پرداخت می‌شود.

قاسمی‌عهد خاطرنشان کرد: در صورتی که به دلیل حادثه ناشی از کار کارگر مجبور باشد مدتی را در استراحت پزشکی به سر ببرد، سازمان تامین اجتماعی حقوق او را تحت عنوان غرامت دســتمزد ایام بیماری به صورت ماهیانه پرداخت خواهد کرد.

منبع: روزنامه حمایت