استرداد بیش از 3000 قطعه فسیل با ارزش علمی منحصر به فرد از امریکا

به موجب اعلام روابط عمومی مرکز امور حقوقی بین المللی ریاست جمهوری، در سال 1356 موزه تاریخ طبیعی ایران از موزه لس آنجلس تقاضا نمود که فسیلها را مطابق قرارداد به ایران مسترد کند و یا چنانچه به زمان بیشتری برای ادامه مطالعات نیاز دارند موضوع را با موزه تاریخ طبیعی رسماً مطرح نماید. اما دکتر کمپبل از موزه کانتی (لوس آنجلس) با توجیه ناتمام بودن تحقیقات خود و ضرورت مطالعات بیشتر، با استرداد آنها مخالفت کرد و متعاقباً بدون اطلاع و اجازه موزه تاریخ طبیعی ایران، فسیلها را برای مطالعه در اختیار یکی از اساتید دانشگاه کالیفرنیا (دکتر وودبرن) و دانشجوی وی (دکتر برنر) قرار داد و بعداً هم فسیلها به دانشگاه هوارد در واشنگتن محل کار جدید آقای برنر انتقال یافت.

مسئول روابط عمومی حقوق بین الملل ریاست جمهوری اضافه کرد پس از پیروزی انقلاب اسلامی، این فسیلها که از نظر حقوقی در واقع بخشی از اموال ایران بود، همچنان در ایالات متحده باقی بود و با امضای بیانیه¬های الجزایر دولت ایالات متحده متعهد شد که اموال ایران در امریکا را مسترد و منتقل نماید اما علیرغم این تعهد، امریکا اقدام مؤثری نکرد و عملاً از همکاری برای انتقال فسیلها به ایران امتناع نمود و به این ترتیب از نظر حقوقی از تعهدات خود تخلف کرد. از این رو در سال 1361 دولت جمهوری اسلامی ایران به منظور استرداد فسیلها به عنوان بخشی از اموال ایران و دریافت خسارات وارده، دعوایی علیه دولت امریکا به علت نقض بیانیه های الجزایر در دیوان دعاوی ایران و ایالات متحده اقامه کرد. ایران با ارائه ادله و مدارک به دیوان نشان داد که دولت امریکا، طبق بیانیه های الجزایر متعهد بوده که دارندگان فسیلها را موظف کند آنها را به ایران تحویل دهند لیکن در اجرای این تکلیف قصور کرده است.

پس از طرح دعوا نیز دولت امریکا همچنان به بهانه های واهی از همکاری در الزام دارندگان فسیلها و ترتیب انتقال آنها به ایران امتناع ورزید تا اینکه تبادل لوایح و مدارک بین طرفین خاتمه یافت و حتی جلسه رسیدگی دیوان به دعوی نیز با حضور نمایندگان سازمان حفاظت محیط زیست در آبان ماه 1393 برگزار گردید. سرانجام به دنبال پیگیری های حقوقی مستمر در دیوان داوری ایران و امریکا و در جریان جلسات رسیدگی دیوان، دولت ایالات متحده آمادگی خود را برای همکاری و ترتیب انتقال این اموال به ایران به هزینه آن دولت، اعلام کرد. اما انجام این کار مستلزم بازدید و کنترل فسیلها در امریکا بود. از این رو، با هماهنگی مرکز امور حقوقی بین المللی ریاست جمهوری و نمایندگان روابط دولتین در دیوان داوری، هیأتی از سوی سازمان حفاظت محیط زیست برای بازرسی و حصول اطمینان از وضعیت فعلی و اصالت فسیلها به ایالات متحده اعزام گردید. هیأت اعزامی ضمن بازبینی و فهرست برداری از فسیلها، نسبت به بسته بندی و لاک و مهر جعبه های مخصوص حاوی فسیلها اقدام کرد. جعبه ها بسته بندی و حمل فسیل ها با رعایت ضوابط ایمنی به صورت خاص ساخته و تدارک شده تا فسیل های در جریان حمل صدمه نبیند. 

بنابر اعلام روابط عمومی مرکز حقوقی بین المللی ریاست جمهوری، با تلاش و پیگیری حقوقی مرکز مذکور خصوصاً در 2 سال اخیر، محموله حاوی بیش از 3000 فسیل منحصر به فرد مربوط به دوران سوم زمین شناسی بالاخره در 24 دی ماه با هزینه امریکا به آمستردام منتقل شد و پس از بازبینی مجدد بسته ها، به ایران منتقل و به سازمان حفاظت محیط زیست تحویل شد. در کنار حل و فصل حقوقی و استرداد فسیل ها به عنوان بخش دیگری از اموال ایران در امریکا، نمایندگان سازمان حفاظت محیط زیست نتیجه بررسی های علمی انجام شده در امریکا را نیز دریافت کرد و زمینه همکاری علمی با دانشگاه امریکایی را بررسی و تدارک نموده است.

وی اضافه کرد به این ترتیب در طول امسال یک بخش دیگر از اموال ایران از امریکا مسترد شده است و تلاش برای استرداد اموال بقیه نیز ادامه دارد.