رویکرد دوگانه اروپا درباره موضوع پناهجویان/استقبال از اوکراینی ها و برخورد سخت با دیگر نژادها

– پس از آغاز جنگ اوکراین، کارزار‌هایی ادعایی در حمایت از پناهجویان اوکراینی به راه افتاده است و اتحادیه اروپا مدعی پیش رو بودن در این کارزاهاست؛ اروپایی که تا پیش از فوریه سال جاری میلادی جنگی واقعی علیه مهاجران و پناهجویان در مرز‌های قاره سبز به راه انداخته بود.

 

به گزارش «الجزیره و یورو اکتیو»، اروپا مرز‌های خود را به روی پناهجویان اوکراینی باز کرده است؛ به شکلی بی سابقه با فعال کردن دستورالعمل حفاظت موقت از پناهجویان موافقت کرد؛ برای پناهجویان اوکراینی کمک مالی جمع می‌کند؛ حمایت فوری و وضعیت قانونی برای میلیون‌ها نفر را تا سه سال ارائه کرد؛ حتی سیاستمداران اروپایی راست افراطی مفتخر به حمایت از سیاست‌های ضد مهاجرتی و ضد پناهندگی از پناهجویان اوکراینی حمایت کردند.

 

این همان اروپایی است که سرسختانه مخالف ورود پناهجویان به قاره سبز بود. اما چرا اروپا ناگهان تا این حد به کمک به پناهجویان علاقه‌مند شده است؟ چرا دیگر پناهجویان به همان اندازه نیازمند، در مرز‌های اتحادیه اروپا از چنین اهمیتی برخوردار نبودند؟

 

نگاهی به رویکرد دوگانه اروپا در برابر پناهجویان اوکراینی و غیراوکراینی، پرده از واقعیتی هولناک بر می‌دارد؛ واکنش‌های بشردوستانه اروپا در مورد پناهجویان اوکراینی، ریشه در نژادپرستی و تبعیض قومی دارند.

 

در واقع، واکنش اروپا به بحران جاری در اوکراین، به وضوح نشان داد که نژادپرستی در کنار عوامل دیگر به شکل گیری سیاست‌های پناهجویی کشور‌هایی در مرز‌های شرقی اتحادیه اروپا کمک کرده است.

 

برای مثال مجارستان، کرواسی و لهستان از سال ۲۰۱۵ مرز‌های خود را برای جلوگیری از ورود پناهجویان از خاورمیانه و فراتر از آن به خاک خود و اتحادیه اروپا به حالت نظامی درآورده اند.

 

کمیسیون اروپا نیز میلیون‌ها یورو به این کشور‌ها داده است تا بتوانند موقعیت مذکور را در به اصطلاح تلاش برای جلوگیری از ورود مهاجران غیرقانونی تقویت کنند.

 

این رژیم سخت‌گیرانه نظارت و رهگیری، مرز‌های اروپا را به روی افراد آسیب‌پذیر در حال حرکت به سوی اروپا بسته و بسیاری از آن‌ها را بدون هیچ مسیر قانونی به سوی مکان امن به حال خود رها کرده است.

 

پناهجویان مذکور که تلاش می‌کردند تا با ارائه درخواست پناهندگی وارد اتحادیه اروپا شوند، از کمک حقوقی محروم شده و از مرز به صربستان، بوسنی و هرزگوین یا دیگر کشور‌های غیر اتحادیه اروپا منتقل می‌شوند.

 

بسیاری از آن‌ها از حمله فیزیکی افسران گشت مرزی اتحادیه اروپا صحبت می‌کردند که آن‌ها را شکنجه کرده، مورد آزار جنسی قرار داده، دارایی هایشان را به سرقت برده و مانع تلاش‌های آتی آنان برای عبور از مرز می‌شدند.

 

در سال ۲۰۲۱، خشونت جدیدی علیه پناهجویان در مرز بین لهستان و بلاروس رخ داد؛ وقتی بلاروس موج پناهجویان خاورمیانه را به سمت مرز لهستان هدایت کرد، اتحادیه اروپا به سرعت گذرگاه را بست و صد‌ها نفر را در خطر جدی قرار داد؛ برخی از پناهجویان بر اثر سرمازدگی جان خود را از دست دادند.

 

همه این‌ها در تضاد کامل با نحوه واکنش اروپا با بحران اوکراین قرار دارد؛ در واقع دولت‌های اروپایی در موضوع پناهجویان اوکراینی نه تنها بلافاصله سیاست‌های محدودکننده مرزی خود را کنار گذاشتند، بلکه هر کاری کردند تا دسترسی غیرنظامیان به امنیت را آسان‌تر کنند.

 

درست مانند کشور‌های اروپایی، شهروندان اروپایی نیز به پناهجویان اوکراینی پاسخی متفاوت از از پاسخی که به دیگر پناهجویان می‌دادند، ارائه کردند.

عامل نگران کننده در تضاد میان این دو رویکرد که بی تردید نقش مهمی در شکل دادن به واکنش اروپا به پناهجویان اوکراینی داشته، رنگ پوست و موی پناهجویان مذکور بوده است.

 

در حقیقت تمایل اروپا برای کمک به انسان‌های دیگر مشروط به تصورات آن‌ها درباره «ما» و «دیگران» است؛ این منطق تعیین می‌کند که چه کسی به عنوان پناهجو مورد استقبال قرار می‌گیرد و چه کسی به عنوان مهاجر غیرقانونی به عقب رانده و حذف می‌شود.

 

به همین دلیل است که اروپا در میانه استقبال از پناهجویان اوکراینی، نظاره گر غرق شدن ده‌ها زن و نوزاد پناهجو در روز‌های گذشته بوده است.

 

آغوش باز اروپا برای پناهجویان اوکراینی در حالی رخ داد که کشور‌های اروپایی همزمان در حال ارائه کمک‌های هنگفت به اوکراین هستند.

 

اما اروپا پناهجویان خاورمیانه‌ای و فراتر از آن را بار مالی مضاعف خوانده و از پذیرش آن‌ها اجتناب می‌کند؛ همزمان نقش مهمی در بی ثباتی‌های سیاسی و مالی کشور‌های مبدا پناهجویان داشت.

 

بررسی هرچند کوتاه پاسخ اروپا به موضوع مهاجرت اوکراین در سال ۲۰۲۲ به شکل قابل توجهی با مدیریت بحران‌های مهاجرتی که با آن‌ها مواجه شد، متفاوت بوده و مهمان نوازی انتخابی و سوگیری نژادپرستانه را در سیاست‌های مهاجرت اتحادیه اروپا نشان می‌دهد.