لزوم اجرای سامانه‌ای که فرآیند دادرسی را کوتاه کند/ضرورت افزایش سواد حقوقی نویسندگان و ناشران
وحید حسنی در گفت‌وگو با میزان پیرامون حمایت قوه قضاییه از حقوق مولفان و مترجمان و ناشران گفت: قوانین محدودی پیرامون حمایت از نویسندگان و مولفان وجود دارد، ولی آن‌ها کافی نبوده و نمی‌تواند حقوق معنوی و مادی نویسندگان، مولفان و مترجمان را به صورت کامل به اجرا بگذارند در عین حال بحث ما آشنایی به حقوق است در حالی که حتی آشنایی اندک با همین حقوق اولیه نیز برای بسیاری از نویسندگان ناشران و مترجمان وجود ندارد.
وی به چالش‌ها و مشکلات حوزه نویسندگی اشاره و تصریح کرد: نویسندگان متاسفانه با چالش‌ها و مشکلات متعددی دست به گریبان هستند نشر و نویسندگی از رونق لازم برخوردار نیست و در عین حال ناشر نیز اقبال لازم برای سرمایه‌گذاری بر روی کتاب‌های ارزشمند را ندارد عدم بازگشت نقدینگی کافی درچرخه نشر سبب شده است که کتاب‌ها به صورت گزینه‌ای انتخاب شود و تنها کتاب‌هایی به حوزه چاپ و نشر راه یابد که بازار پسند هستند لذا کتاب‌هایی که اطلاعات ارزشمندی دارند کنار گذاشته می‌شوند بنابراین سیستم نشر مشکلات فراوانی دارد.
حسنی آسیب‌های موجود در چرخه تولید کتاب را مورد بررسی قرار داد و بیان کرد: عدم توزیع، فروش و معرفی کتاب‌ها از جمله گزینه‌های دیگری هستند که جزو نقایص حوزه نشر محسوب می‌شوند در عین حال ناشران نیز برای هر یک از این گزینه‌ها هزینه خاصی را از حق التالیف نویسنده کم می‌کنند لذا در آخر این نویسنده است که ضرر و زیان اصلی را تجربه خواهد کرد بدین ترتیب بسیاری از نویسندگان نویسندگی را به عنوان شغل و حرفه اصلی خود انتخاب نکرده و آن را در درجات بعدی اولویت‌های زندگی خود قرار می‌دهند.
***هزارتوی مشکلات نویسندگان
وی ابراز کرد: درآمد نویسنده در حدی نیست که وقتی که از ناشران فصد انجام تبلیغ برای کتاب را داشته باشد آن را از حق التالیف نویسنده کم می‌کند همچنین اگر کتاب ضایعات داشته باشد این امر بر عهده نویسنده محسوب می‌شود و هزینه از جیب او خواهد رفت حتی ۵۰ عدد کتابی که قرار است به ارشاد داده شود نیز باید از جیب نویسنده هزینه شود همه این‌ها مشکلاتی است که برای نویسندگان وجود دارد و متاسفانه نادیده انگاشته می‌شود.
نویسنده کتاب وضعیت اقتباس فیلم‌های سینمایی از کتاب‌ها را مورد بررسی قرار داد و افزود: متاسفانه هنوز فرهنگ اقتباس در جامعه ما به صورت درستی شکل نگرفته است اگر قرار باشد فیلمی از کتابی اقتباس شود هزینه این اقتباس برای نویسنده در نظر گرفته نمی‌شود در حالی که سینما یک صنعت سودآور‌تر نسبت به نویسندگی محسوب می‌شود، فیلم‌های اقتباسی از کتاب‌ها عموماً هیچ قاعده‌ای را برای اقتباس در نظر نگرفته بلکه اقتباس را برای نویسنده یک امتیاز محسوب می‌کنند این امر بدون در نظر گرفتن پژوهش چند ساله نویسنده و تلاش‌های شبانه روزی او انجام می‌گیرد.
***حق التایف کتاب‌های الکترونیک در ابهام
گلدوست چالش‌هایی که در حوزه کتاب‌های الکترونیک برای نویسندگان وجود دارد را مورد بررسی قرار داد و تاکید کرد: ناشرین بدون توجه به مجوز کتاب‌های الکترونیکی اقدام به تالیف کتاب‌ها به صورت الکترونیک کرده و هرگز این مهم را در نظر نمی‌گیرند که حقوق نویسنده در الکترونیکی شدن کتاب‌ها باید مد نظر قرار گیرد این در حالی است که کتاب‌های عمومی تنها با ۱۰ تا ۱۵ درصد قیمت پشت جلد کتاب با نویسنده محاسبه می‌شود در شرایط بدتر حتی برای نویسندگان نوقلم این قیمت به ۶ تا ۸ درصد قیمت ثبت شده در پشت کتاب با نویسنده محاسبه می‌شود نکته قابل تامل دیگر اینکه چنانچه تیراژ کتاب‌ها خصوصاً در حوزه الکترونیک بالا برود برخی از ناشران آن را به نویسنده اعلام نخواهند کرد در عین حال هیچگونه آمار و ارقام درستی پیرامون تیراژ کتاب و در حوزه الکترونیک وجود ندارد بنابراین نویسنده از میزان استقبال و در عین حال فروش کتاب هایش در حوزه الکترونیک اطلاع لازم نخواهد داشت.
وی به یکی از چالش‌های موجود در حوزه نشر و عدم تعهد اخلاقی برخی از ناشران نسبت به نویسندگان اشاره و تصریح کرد: قوانین و مقررات چنانچه با نویسنده همراهی نکنند نمی‌توان نویسندگی را به عنوان یک حرفه‌ای واقعی به شمار آورد.
***لزوم حمایت از حقوق نویسنده
این نویسنده وجود قوانین حمایتی را یکی از ضرورت‌های امروز حوزه نشر خواند و تاکید کرد: چنانچه امروزه کسی برای حمایت از حقوق از دست رفته خود در حوزه تالیف شکایت کند دچار کاغذ بازی‌ها معمول می‌شود از سوی دیگر قوانین حمایتی محکمی در حوزه حمایت از حقوق نویسندگان وجود ندارد چنانچه دولت قصد حمایت از حوزه نشر را دارد باید امتیازاتی را در نظر بگیرد و به عنوان مثال باید به خرید کتاب بپردازد و آن را با تسهیلات ویژه در اختیار مخاطبان قرار دهد در چنین شرایطی زمینه برای فعالیت نویسنده فراهم می‌شود، اما چنانچه اقتصاد آزاد را در نظر بگیریم نمی‌توان نویسندگی را به عنوان یک شغل محسوب کرد، زیرا هیچ قانون و مرجعی برای حمایت از این شغل وجود ندارد.
وی بیان کرد: ورود پیدا کردن به حق التالیف کتاب‌های الکترونیکی همچنین الکترونیکی شدن کتاب و کم شدن هزینه‌ها همچنین بازار اقتباس که قوانین خاصی ندارد و نیازمند توجه و رسیدگی می‌باشد از جمله موضوعاتی هستند که قوه قضاییه می‌تواند به آن‌ها ورود کند.
این نویسنده کتاب تالیفات در حوزه داخلی را خوب توصیف کرد و افزود: خوشبختانه تالیفات داخلی کشور بسیار قوی و خوب بوده که می‌توان آن‌ها را به کمک ترجمه به سایر کشور‌های منطقه ارائه کرد، اما متاسفانه در این زمینه اقدامات قابل توجهی صورت نگرفته بنابراین سودآوری لازم در این زمینه در صنعت نشر از بین رفته است به عبارت دیگر نظام فرهنگی ما از سرمایه‌داری حمایت می‌کند و پول در گردش ناشران تولید کتاب خوب را تا حدودی محدود کرده است که بسیاری از تالیفات را تایید و یا رد می‌کند.
***حمایت از حقوق مولفان
وی به حمایت قوه قضاییه از هنر اشاره و بیان کرد: قوه قضاییه در برخی امور ورود کرده و توانسته بسیار خوب عمل کند، همانطور گه اخیرا ورود قوه قضاییه به ماجرای کپی برداری فیلمنامه فیلم یکی از کارگردانان مطرح صورت گرفت و اتفاق بسیار خوبی بود چنانچه این ورود از سوی قوه قضاییه پیش از این نیز با قوت بیشتر رخ می‌داد قطعاً امسال شاهد چنین رخداد‌هایی در حوزه هنر و ادبیات نبودیم. شکایت انجام شده از کپی برداری فیلمنامه توسط کارگردان مطرح زمینه و باب را برای بیان بسیاری از انتقادات در حوزه عدم توجه به حقوق مولفان باز کرد.
***یک ارتباط دو سویه
وی ارتباط دو طرفه قوه قضاییه با نویسندگان و نویسندگان با قوه قضاییه را مهم خواند و بیان کرد: بالا رفتن سواد حقوقی برای نویسندگان، ناشران و مولفان یکی از مهمترین موضوعاتی است که باید مدنظر قرار گیرد، حقوق واقعی مولفان در نظر گرفته شود بدین ترتیب قطعاً شکایت‌ها و کپی برداری از آثار مختلف نویسندگان کاهش پیدا می‌کند لذا در گام نخست باید موانعی که بر سر راه رسیدگی به جرایم وجود دارد برطرف شود و مسیر برای دادرسی بسیاری از پرونده‌ها با سرعت بیشتری فراهم گردد.
حسنی ضمن ارائه پیشنهادی به قوه قضاییه در جهت حفظ حقوق مولفان خاطرنشان کرد: اجرای سامانه‌ای که بتواند به دادرسی برای حوزه نشر اقدام کند قابل توجه و مثمر ثمر خواهد بود، زیرا این سیستم که با مشاوره همراه است فرآیند دادرسی را کوتاه‌تر خواهد کرد و در عین حال بسیاری از چالش‌ها و مشکلات در همان ابتدای امر حل و فصل می‌گردد از سوی دیگر سه رویداد‌ها قابل توجه در این فرآیند شکل خواهد گرفت ابتدا اینکه پرونده‌های قضایی و دادرسی سنگین کاهش خواهد یافت و کارشناسان و متخصصان با چالش‌های متعدد روبرو نخواهند شد در عین حال کار وکالت و مشاوره چه به صورت مکتوب و چه به صورت آنلاین که لازم و ضروری است سرعت پیدا کرده و در چنین شرایطی نیاز نخواهد بود که هزینه‌های گزاف از سوی ناشران و نویسندگان و مولفان به هدر برود در عین حال این سامانه ارتباط قوی‌تر و امنیت جامعه ادبی بیشتر خواهد شد.
وی در همین راستا تاکید کرد: از این رو رابطه قوه قضاییه با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بیشتر خواهد شد تا شاهد مجوز‌های صحیح صادر شده از سوی وزارت ارشاد باشیم در نتیجه عدم رعایت قانون کپی‌رایت کاهش قابل توجهی می‌یابد، زیرا ردیابی بسیاری از محتوا‌های تولید شده بسیار آسان‌تر خواهد بود پس شکل‌گیری چنین سامانه‌ای قطعاً می‌تواند تعیین کند که کدام فیلمنامه از کدام محتوا و یا کتاب برداشته شده است در چنین شرایطی اقدام به شکل گیری کپی برداری و جرایمی از این قبیل کاهش خواهد یافت.
