بیم و امید‌های حوزۀ تبلیغ/ ۱۴ راهکار تبلیغ دین
در مراسم افتتاحیه این همایش که با سخنرانی غیرحضوری مدیر حوزه‌های علمیه آیت الله اعرافی آغاز شد، مدیر حوزه‌های علمیه ضمن اشاره به جایگاه بلند تبلیغ دین در عصر حاضر بر لزوم توسعه و تقویت آن تأکید کرد و در این زمینه گفت: اگر معنای عامی برای تبلیغ در نظر بگیریم و مقصودمان از تبلیغ ابلاغ پیام دین و اندیشۀ الهی و منویات اسلام به جامعۀ بشری و انسان‌ها باشد، تبلیغ غایةالقصوای همۀ فعالیت‌های حوزوی خواهد بود؛ همۀ آنچه در حوزه انجام می‌دهیم از آموزش، پژوهش، برنامه ریزی‌ها و نظامات جامع، همه برای این است که به خروجی‌هایی برسیم تا در‌های هدایت را به روی همگان بگشایند و در‌های غفلت و ضلالت را ببندند. عالم دین و اندیشۀ دینی مفتاح هدایت و قفل ضلالت است؛ بنابراین تبلیغ به معنایی که گفته شد، در هویت همۀ حوزویان باید ریشه دار و نافذ باشد.
مدیر حوزه‌های علمیه در ادامه افزود: بخش تبلیغ حوزه دو رسالت دارد؛ رسالت اول آن است که جریان تبلیغ را برنامه ریزی کند و سامان دهد و رسالت دوم که بسیار سنگین‌تر است این است که تلاش کند تا همۀ سیستم‌ها و نظامات حوزه از آموزش و پژوهش گرفته تا فن آوری و قلمرو‌های مختلف، نگاه و رویکرد و جهت گیری تبلیغ در آنها جلوه گر و برجسته باشد و همۀ فعالیت‌های علمی، آموزشی و پژوهشی پیوست تبلیغ داشته باشند.
امام جمعه قم در این همایش ضمن اشاره به برخی از بیم‌ها و امید‌ها در حوزۀ تبلیغ گفت: در عصر حاضر از طرفی شاهد ظرفیت‌های نو و ابزار‌های جدید و فرصت‌های تازه و در نتیجه امید‌های فراوان هستم و در دیگر سو برخی از بیم‌ها و خطرات را مشاهده می‌کنیم که هر دو باید مورد توجه و دقت باشد.
آیت الله اعرافی مواردی همچون «ارتقاء سطح جامعه و ضریب سواد و تحصیل و مطالعه»، «گسترش آموزش و پرورش»، «گسترش تحصیلات دانشگاهی»، «افزایش سطح آگاهی جامعه»، «بازسازی علوم و معارف اسلامی»، «تحول در ابزار‌ها و شیوه‌ها و فن آوری‌های نرم و سخت»، «شکل گیری نظام اسلامی و پیروزی انقلاب اسلامی ایران» و... را از جمله عوامل ظرفیت ساز و مولد فرصت در دنیای امروز دانست و گفت: این ظرفیت‌ها در گذشته وجود نداشته و امروزه به کمک تبلیغ دین آمده اند و در مقابل آنها، عواملی هستند که تهدید به وجود می‌آورد و بیم آفرین هستند؛ برخی از آنها عبارتند از:
۱. حجم عظیم پرسش، سؤال و شبهاتی است که در قلمرو‌های مختلف معارف دینی به وجود آمده است؛
۲. بیدار شدن رقبای اندیشۀ دینی که در پی بیداری اسلامی و پیدایش گفتمان انقلاب اسلامی، آنها نیز به صحنۀ رقابت آمده اند و گاهی سرمایه گذاری می‌کنند تا اندیشه‌ای را از بین ببرند؛
۳. تنوّع نیاز‌ها و تقاضا‌ها در دنیای امروز که در عین اینکه فرصت آفرین است، کار را دشوار می‌کند؛
۴. حضور حوزویان در موضع نظام و قدرت، شنیده شدن پیام دینی از لسان آنان را دچار چالش و مقاومت می‌کند؛
۵. عدم تلاش روحانیون در اقناع و جلب اعتماد و تعامل سازنده و بکارگیری سنّت‌های دیرین حوزه، در پی بهره مندی آنان از نظام اسلامی؛
۶. گره خوردن ضعف‌هایی که در نظام اسلامی وجود دارد با امر دین؛ بنابراین هم از یک فرصت‌های طلایی و بزرگ برخورداریم و در عین حال هم با یکسری چالش‌ها مواجه هستیم که باید مورد توجه باشند؛ بیم‌ها و امید‌ها به ما می‌گوید برنامه ریزی هایمان باید با الگوی خوف و رجاء انجام شود.
مدیر حوزه‌های علمیه در بخش پایانی سخنرانی خود راهبرد‌ها و راهکار‌هایی را پیرامون امر تبلیغ دین تبیین کردند و آنها را چنین برشمرد:
۱. ضرورت بهره مندی و برخورداری از یک اندیشۀ راهبردی و برنامه جامع و کلان برای امر تبلیغ در کل کشور و برای هر شهر و استان؛
۲. نیازمندی برنامه ریزان عرصۀ تبلیغ به آمار، ارقام، وضعیت شناسی، تحلیل دقیق و مطالعات میدانی جهت نفوذ فکری و تغییر ساختار شخصیت افراد و شکل دادن شخصیت الهی و معنوی در افراد؛
۳. لزوم توسعه و گسترش رشته‌ها و گرایش‌های تخصّصی تبلیغ؛ اعم از رشته‌های دانشی و یا رشته‌های مهارتی؛
۴. اجرای آموزش‌های مهارتی –کاربردی برای عموم طلاب به ویژه افرادی که وارد بخش‌های تخصصی می‌شوند؛
۵. محور بودن برنامه پنج ساله و آمایش و کارویژه‌های روحانیت که در ستاد مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه طراحی و تدوین شده است؛
۶. وجود نگاه جامع و فرابخشی نسبت به نهاد‌های تبلیغی کشور و گره زدن همۀ فعالیت‌ها به یکدیگر؛
۷. تعامل و همراهی با ظرفیت‌های درونی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه؛
۸. داشتن خروجی‌های هدفمند برای حوزویان و برنامه ریزی برای این که نیاز‌های مختلف جامعه و نظام اسلامی پاسخ داده شود؛
۹. ارتقاء وضعیت دانش آموختگان حوزوی که در عرصه تبلیغ فعال هستند و ایجاد ارتباط معرفتی و عاطفی بین آنان و حوزه علمیه؛
۱۰. بهره گیری از نگاه و رویکرد جهادی و گروه‌های جهادی؛
۱۱. جذب منابع لازم برای ارتقاء طرح‌ها و برنامه‌ها اعم از منابع نهادی و یا مردمی؛
۱۲. معالجه کردن آسیب‌های اجتماعی و مسئولیت پذیر بودن در مقابل آنها؛
۱۳. حضور در محیط‌های نوین و استفاده از ابزار‌های نوین جهت ترویج و تعمیق تبلیغ دین؛
۱۴. داشتن رویکرد بین المللی در تمامی طرح‌ها و برنامه ها.
در ادامۀ مراسم افتتاحیه این همایش که در جوار حرم مطهر رضوی علیه الصلاۀ و السلام برگزار شد، حجت الاسلام و المسلمین حسین ملانوری معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه ضمن اشاره به ضرورت توجه به فضائل اخلاقی به ویژه «اخلاص» در عرصۀ تبلیغ، برخی از راهبرد‌ها و راهکار‌های کلان و مورد توجه معاونت تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه را تبیین و تشریح کرد و افزود: اگر در کارهایمان اخلاص داشته باشیم، خداوند ما را در همه امور از جمله در برنامه ریزی و اجرای تبلیغ یاری می‌دهد و افق‌های نو و جدیدی در مقابلمان می‌گشاید.
وی در ادامه بیان کرد: یکی از ثمرات اخلاص در تبلیغ انجام حرکت‌های جهادی و تلاش فراوان برای رسیدن به اهداف تبلیغ در عین سختی‌ها و کاستی‌های ظاهری است.
معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه یکی از مهم‌ترین نتایج خدا نگری و اخلاص در فعالیت‌های تبلیغی را درک درست از مسائل تبلیغ دانستند که با لطف و عنایت پروردگار متعال حاصل می‌شود.
مسئول مجتمع آموزشی پژوهشی تبلیغ بر همکاری معاونین تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه استان‌ها با همه سازمان‌ها و نهاد‌های تبلیغی تاکید کردند و وحدت و همدلی را در همه امور تبلیغ لازم شمرد.
رئیس ستاد بحران حوزه‌های علمیه در ادامه به برخی از طرح‌ها و برنامه‌های جدید که در مسیر توسعه و ارتقاء تبلیغ حوزه‌های علمیه تدوین شده است، اشاره کرد و در این زمینه بیان کرد: در دورۀ جدید مدیریت حوزه‌های علمیه توجه ویژه‌ای به عرصۀ تبلیغ شده است و طرح‌ها و برنامه‌های جامع طراحی یا بروز رسانی شده است که از جملۀ آن ها، طرح‌های «هجرت بلند مدت»، «تبلیغ در فضای مجازی»، «مسجد تراز اسلام و انقلاب اسلامی» و «مدارس امین» و «هنر» است.
همایش معاونین تبلیغ و امور فرهنگی مراکز مدیریت حوزه‌های علمیه استان‌ها به مدت سه روز در شهر مشهد مقدس برگزار می‌شود.
