بازار نشر و عرصه ادبیات همچنان درگیر اما و اگرهای ناشی از کرونا

احسان احمدی خاوه در گفت‌وگو با پیرامون وضعیت حوزه نشر گفت: واقعیت این است که حوزه نشر و کتاب، قبل از کرونا هم حال و روز خوشی نداشت. حالا هم که تعطیلات کرونایی مزید بر علت شده و شرایط نا مناسبی را به وجود آورده، در همین راستا سرانه فرهنگی هم در بودجه کشور و هم در سبد خانوار جزو ردیف‌های آخر لیست نیازهای مردم قرار گرفته‌ است.

وی به نقش تسهیلات در برون رفت از فضای رکود ناشران اشاره وبیان کرد: انتشارات وارنا به عنوان یک ناشر نوپای شهرستانی حدود سه سال است که در ورامین فعالیت دارد و در این سه سال ۱۵ عنوان کتاب بیشتر نتوانستیم منتشر کنیم. تا این لحظه هم علی‌رغم درخواست‌های ما و قول وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، هنوز ریالی تسهیلات دریافت نکردیم. اما به هر حال تسهیلات همانطور که از نامش بر می‌آید همیشه می‌تواند موجب تسهیل امور بشود؛ به شرطی که اولا نرخ سود آن کم باشد و ثانیا در بازپرداخت آن تنفس کافی به ناشر داده شود.

احمدی خاوه درادامه بیان کرد: اگر به اعداد و ارقام تسهیلات اعلام شده دقت کنیم متوجه خواهیم شد که این طرح‌ها حتی در حد یک آسپرین بچه هم برای وضعیت رو به رکود نشر افاقه نمی‌کند. به عنوان مثال تسهیلاتی که مجمع ناشران انقلاب اسلامی برای ناشران در نظر گرفته است ۴۰ میلیارد تومان است. اگر قیمت کاغذ و چاپ و ... را کنار هم بگذارید روشن است که این رقم به هیچ جا نمی‌رسد. تازه اگر به همه متقاضیان سقف وام یعنی ۱۰۰ میلیون داده شود.

وی اشاره‌ای به وضعیت کاغذ داشت و افزود: قیمت‌های ناپایدار و افزایشی کاغذ خصوصا در این چند سال اخیر تعداد زیادی از ناشران را به سمت چاپ‌های دیجیتال سوق داده است. تیراژ‌های محدود ۲۰۰ یا ۳۰۰ تایی از یک کتاب، برای یک جمعیت ۸۰ میلیونی واقعا بی فایده است چراکه کالای فرهنگی در سبد خانوار ما کمترین رقم را به خود اختصاص داده است. این هم باید موشکافی شود که چرا اینطور است؟ عوامل فرهنگی، روانشناختی، جامعه شناختی و تاریخی آن مورد بررسی قرار بگیرد. بحث کتاب و کتابخوانی که موتور بازار نشر است، در جامعه ما یک بحث فرهنگی است. دولت هر چقدر هم مداخله کند، حتی اگر قیمت کتاب به حد معقولی هم برسد باز هم به نظر من تاثیر چندانی در حوزه نشر و کتاب ایجاد نمی‌شود.

وی سرانه مطالعه را مورد بررسی قرار داد و افزود: عده قلیلی هستند که کتابخوان هستند و کتاب هر چقدر هم که گران شود از خوراک و پوشاکشان می‌زنند و کتاب می‌خرند ولو با سختی. یک عده کثیری هم که کتابخوان نیستند شما کتاب را مفت هم به آن‌ها بدهید نمی‌خوانند. نکته مهم بعدی، بازار کتاب‌های یک بار مصرف است. بسیاری از کتاب‌های درسی و کمک درسی و دانشگاهی را باید جزو این کتاب‌های یکبار مصرف دانست که اتفاقا این حوزه نشر سود خوبی دارد. اما واقعا باید تحقیق کنیم ببینیم آیا همان کتابی که دانشجو موظف است برای پاس کردن واحدش بخرد و بخواند، یا دانش آموز برای قبولی در کنکور تهیه کند، اگر چه بطور نسبی باعث تحرک در بازار نیمه راکد نشر می‌شود، اما واقعا اثری در فرهیختگی اجتماعی افراد دارد یا خیر؟ این مطالبی که به عنوان محتوا‌های درسی و آموزشی و کمک آموزشی در اختیار دانشجو و دانش آموز قرار می‌گیرد، بعد از اینکه دانشجو واحدش را پاس کرد یا دانش اموز در کنکور قبول شد، باز هم کارایی دارد؟.

احمدی خاوه شرایط حوزه نشر در سال آینده را مورد پیش بینی قرارداد و خاطرنشان کرد: من معتقدم به هر حال همیشه امیدواری بهتر از ناامیدی است اگر ما بجای سیاحت در فضای مجازی قدری هم کتاب بخوانیم و قدری هم احساس نیاز به مطالعه پیدا کنیم  می‌توان امیدوار بود که وضعیت حوزه نشر و کتاب بهتر شود.