جلوگيري از ارجاع بيش از 8 هزار جسد با اجراي طرح دادپزشك

به گزارش گروه حقوقی قضایی به نقل از اداره كل روابط عمومي و امور بين‌الملل سازمان پزشكي قانوني كشور، با اجراي طرح دادپزشك كه از ارديبهشت ماه سال گذشته در كشور آغاز شد، از بخش قابل توجهي از ارجاعات بي ‌مورد به تالارهاي تشريح جلوگيري  شده است به نحوي كه در سال گذشته هشت هزار و 699 جسد توسط دادپزشك معاينه و براي آن‌ها جواز دفن صادر شد.

طرح دادپزشك از نخستين ماه‌هاي سال گذشته ابتدا در استان تهران آغاز به كار كرد و در حال حاضر بيش از 25 استان كشور از خدمات دادپزشك بهره‌مند هستند.

اين طرح با هدف ساماندهي صدور جواز دفن و جلوگيري از ارجاع اجساد غيرضروري به مراكز پزشكي قانوني در كشور اجرا شد كه ضمن خدمت‌رساني بهتر و سريع‌تر به مردم موجب كاهش تألم مراجعين، كاستن از تشريفات اداري و نيز كاهش ورودي به دستگاه قضايي شده‌است.

دادپزشك، پزشكان متخصص و کارشناسان آموزش ديده اي هستند كه نسبت به مشاوره به مراکز درماني و کادر پزشکي و نيز معاينات اجساد وصدور جواز دفن اقدام مي كنند. اين افراد در صورت  تشخيص فوت طبيعي و  غيرضروري بودن ارجاع اجساد به تالارهاي تشريح و تعيين دقيق علت فوت براي متوفي جواز دفن صادر مي كنند. به بيان ديگر دادپزشک با استقرار در بيمارستان ها و مراکز درماني از ارجاع غير ضروري متوفيان به سيستم قضايي و پزشکي قانوني جلوگيري مي کند.

در حال حاضر بيش از 30 مركز دادپزشك در 25 استان كشور در حال خدمت رساني به مردم هستند كه به زودي تعداد آن‌ها افزايش يافته و در تمام استان‌ها فعال خواهد شد. در تمامي استان‌هايي كه طرح دادپزشك در آن‌ها به اجرا درآمده است، حداقل يك مركز در سطح استان به تقاضاهاي موجود پاسخ مي دهد اما در برخي استان ها نظيراستان تهران يا خوزستان و...مراکز دادپزشک متعدد در ساير شهرستان ها نيز فعال هستند.

گاهي پزشکان، اطلاعات کافي از قوانين و يا علت فوت ندارند و اين احتمال وجود دارد در برخي موارد که بايد اجساد را به پزشکي قانوني ارجاع دهند، جواز دفن صادر کنند و يا شاخص هاي جواز دفن را که اطلاعاتش جهت بخش سلامت مورد نياز است، ارسال و تکميل نکنند که در اين خصوص پزشکان مي توانند در تهران با شماره تلفن ۷۷۵۳۷۵۳۰ و شهرستان ها از طريق سايت دادپزشک به نشاني اينترنتي www.dp.lmrc.ir  با تلفن مراكز دادپزشك تماس گرفته و اطلاعات متوفي را به پزشکان کشيک اين مراکز اعلام کنند.

اگر مرگي در آن مرکز به صورت طبيعي رخ دهد و مشکلي در جهت تعيين علت فوت وجود نداشته باشد، پزشک معالج مکلف است جواز دفن را صادر کند. پس از تماس، دادپزشکان کشيک با ارايه مشاوره به پزشکان مراکز درماني، آن ها را راهنمايي مي کنند تا جواز دفن را خودشان صادر کنند ويا اجساد به پزشکي قانوني ارجاع شوند،اگر پزشکان بيمارستان ها و ديگر مراکز درماني در اين مشاوره تلفني به نتيجه نرسند، متخصصان و کارشناسان دادپزشک براي همکاري با اين مراکز اقدام به معاينه جسد مي کنند تا در صورت فوت طبيعي از ارجاع بي مورد اجساد به پزشکي قانوني جلوگيري و نسبت به صدور جواز دفن اقدام  و در غير اين صورت اجساد به پزشکي قانوني ارجاع شوند.

اولين استاني كه طرح دادپزشك در آن به اجرا درآمد استان تهران و مشخصاً شهر تهران بود. در اين شهر دادپزشك به طور رسمي از ارديبهشت سال 1393 كار خود را آغاز و اقدام به صدور جواز دفن در مرگ‌هاي طبيعي كرد. پس از آن و از تير ماه سال گذشته دادپزشك در شهرقدس، شهريار  و ورامين نيز فعال شد. بر اساس آمارهاي موجود در سال گذشته در استان تهران يكهزار و 965 جسد توسط دادپزشك معاينه و جواز دفن براي آن‌ها صادر شده است. از اين تعداد يكهزار و 535 جسد مربوط به شهر تهران، 244 جسد مربوط به شهرستان ورامين، 140 جسد مربوط به شهريار و 46 جسد مربوط به شهر قدس بوده‌است.

در اين مدت براي تمامي اجسادي كه توسط دادپزشك در استان تهران معاينه شدند، جواز دفن صادر شده و تنها 57 جسد پس از معاينه اوليه توسط دادپزشك به علت ضرورت پس از اخذ دستور قضائي مراكز پزشكي قانوني ارجاع شده‌است. 

در سال گذشته پس از استان تهران بيشترين حجم معاينات دادپزشك در استان فارس به ثبت رسيده‌ در اين مدت يكهزار و 643 جسد توسط دادپزشك در استان فارس معاينه و براي آن‌ها جواز دفن صادر شده است. طرح دادپزشك از مهر ماه سال گذشته در اين استان به اجرا درآمد و در اين مدت توانست حجم قابل توجهي از ارجاعات به تالار‌هاي تشريح استان را كاهش دهد. 

از ابتداي اجراي طرح دادپزشك تاكنون اين آمار همواره با سير صعودي مواجه بوده است و هر ماه شاهد افزايش حجم معاينات و صدور جواز دفن توسط دادپزشكان بوده‌ايم. در سال گذشته كمترين آمار معاينات دادپزشك در ارديبهشت ماه با 54 مورد و بيشترين آن با يكهزار و 591 مورد در اسفند ماه به ثبت رسيده‌است. 

به طور معمول بخش قابل توجهي از معاينات دادپزشك به صدور جواز دفن منتهي مي شود و نيازي به ارجاع جسد به مراكز پزشكي قانوني نيست. تنها در مواردي معدود شاهد انتقال اجساد به مراكز پزشكي قانوني براي تعيين علت فوت هستيم كه آن هم در مرگ‌هاي غيرطبيعي و مشكوك و موارد 19 گانه‌اي‌ است كه بررسي علت مرگ تنها در تالارهاي تشريح امكان‌پذير است.

از مهم‌ترين مشکلات عدم اطلاع پزشکان و کادر درماني از قوانين و مقررات مرتبط با  صدور جواز دفن مي باشد که باعث عدم صدور جواز دفن در موارد فوت طبيعي و نيز گاها صدور جواز دفن در فوت هاي غير طبيعي مي باشد و البته با برگزاري دوره هاي آموزشي مشترک با وزارت بهداشت قرم هاي موثري در رفع مشکل برداشته شده است.

در فروردين ماه سال جاري يكهزار و 796 جسد توسط دادپزشكان معاينه و جواز دفن آن‌ها صادر شد. در اين مدت استان‌ تهران  و فارس و البرز بيشترين حجم معاينات دادپزشك را داشته‌اند.