ظریف: هیچ دولتی به تنهایی نمی‌تواند منافع خود را تأمین کند

به گزارش خبرنگار گروه سیاسی ، محمدجواد ظریف امروز در کنفرانس «یکجانبه گرایی و حقوق بین الملل» در دانشگاه علامه، اظهار کرد: چند جانبه گرایی یک انتخاب نیست ضرورت است. اگر نیاز قطعی دولت‌ها به حل مسائل با چندجانبه گرایی نبود اصلا چندجانبه گرایی شکل نمی‌گرفت.

وی افزود: چندجانبه گرایی یک نیاز قطعی جامعه بشری است. دهه‌هاست که دنیا بدون چندجانبه گرایی امکان حیات ندارد.

ظریف تصریح کرد: در شرایط گذار کنونی، چندجانبه گرایی بیش از هر زمان دیگری به یک ضرورت در جامعه بین المللی تبدیل شده است.

وی یادآورشد: امروزه هیچ دولتی به تنهایی نمی‌تواند منافع خود را تامین کند و جلوی خطر‌ها رابگیرد.

وزیر امورخارجه با اشاره به انقلاب تونس گفت: بسیاری از حرکت‌های بین المللی توسط انسان شکل می‌گیرد لذا انسان قدرتمند شده و ابزار قدرت از دست دولت‌ها در آمده است. دولت‌ها به تنهایی نمی‌توانند از چالش‌ها بگذرند و از فرصت‌ها استفاده کنند.

وی با اشاره به واقعه ۱۱ سپتامبر گفت: دولت آمریکا با اینکه هزینه‌های نظامی‌اش به تنهایی ۱۰ برابر ۱۰ کشور است یعنی ۶۰۰ میلیارد دلار و بعد از آن چین، عربستان سعودی و روسیه هر کدام ۶۰ میلیارد به طور متوسط هزینه می‌کنند، نتوانست امنیت مردم خود را تامین کند.

وزیر امور خارجه با بیان اینکه اولین وظیفه دولت حراست از شهروندانش است، عنوان کرد: آیا دولت آمریکا توانسته امنیت را ایجاد کند؟ یک گروه تروریستی توانسته در کشور برتر دنیا ناامنی ایجاد کند و امروز دولت‌ها نمی‌توانند در اقتصاد دنیا سهم عمده‌ای داشته باشند.

ظریف گفت: به نظر می‌رسد برخی بازیگران قدرتمند در عرصه بین‌المللی لااقل در برخی سطوح حاکمیتی خود یک جانبه‌گرایی را به عنوان رویکردی برای افزایش منافع ملی خود انتخاب کرده‌اند، در این شرایط واکنش ما به این روند چگونه باید باشد؟

ظریف ادامه داد: این موج یک جانبه‌گرایی به خصوص اگر گذرا نبوده و نیز گسترش یابد، چه بر سر حقوق بین‌المللی که امروز می‌شناسیم خواهد آورد؟ حقوق بین‌الملل نظام خاص و منحصربه فردی است که هدف اولیه و عمده آن تنظیم روابط میان دولت‌ها و تلاش برای قانون‌مند کردن رفتار دولت‌ها در عرصه بین‌المللی براساس توقعات است.

وزیر امور خارجه با بیان اینکه حقوق بین‌الملل مبنای پلیسی ندارد، بلکه می‌تواند با تنظیم توقعات بازیگران و کنشگران مختلف رفتار آن‌ها را سازماندهی کند، تصریح کرد: در یک جانبه‌گرایی فرد یا کشوری مبتنی بر قوانین بر موازین تنظیم شده عمل نمی‌کند به قول بولتون که گفته بود حقوق و سازمان‌های بین‌المللی تنها یک ابزار در جعبه ابزار آمریکا هستند که هر زمان مفید باشند از آن‌ها استفاده می‌کنند آیا واقعا اینگونه است؟ آیا آمریکا امن‌تر است؟

ظریف تاکید کرد: یک جانبه‌گرایی امری خطرناک و محتوم به شکست است، زیرا با واقعیت‌های بین‌المللی ناسازگار است. این طور نیست که بتواند پیشنهاد‌هایی را ارائه کند، زیرا یک جانبه‌گرایی مفهوم پذیرفته شده نیست.

وی با بیان اینکه امروز یکی از نمونه‌های یک جانبه‌گرایی آمریکا خروج از توافقات بین‌المللی و استفاده از ابزار‌های قهرآمیز اقتصادی است که اشتبا‌ها به آن تحریم می‌گوییم، گفت: در واقع تحریم‌ها استفاده از ابزار‌های زورمدارانه اقتصادی است.

وزیر امورخارجه خاطرنشان کرد: کسانی که به برجام ایراد می‌گرفتند که چرا آمریکا از برجام خارج شد الان ببینند که دیگر چیزی نمانده که ترامپ از آن خارج نشده باشد. آمریکا از یونسکو، شورای حقوق بشر خارج شد. انشاءالله از شورای امنیت هم خارج شود که خیال همه راحت باشد.

وی با تاکید براین آمریکا بدون توجه به خاصیت حقوق بین‌الملل یک جانبه‌گرایی را در پیش می‌گیرد، اما در آینده کسی نمی‌تواند به امضای آمریکا اعتماد کند، گفت: آمریکا از نفتا خارج شد دولت مکزیک توافق جدیدی را به امضا رساند و خیلی از مکزیکی‌ها معتقد هستند که توافق جدید از نفتا بیشتر به نفع مکزیک است نتیجه این شد که نفتای جدید مورد توافق قرار گرفت حتی کانادا هم به آن پیوست و در مقابل ترامپ از سیاست‌های مکزیک در مورد مهاجرت ناراحت شد.

وزیر امور خارجه عنوان کرد: مشکل خارج شدن از چارچوب حقوق بین‌الملل، از دست دادن پیش‌بینی پذیری رفتار کشورهاست، اما عمل‌گرایانه نیست که شما یک توافقی را کنار بگذارید و توافق دیگری را به امضا برسانید در نتیجه کم‌کم دنیا به این نتیجه می‌رسد که با آمریکا نمی‌توان، توافق کرد.

ظریف یادآورشد: قدرت و توان مالی آمریکا سایر کشور‌ها را تحت تاثیر قرار داده است، اما تعدادی از کشور‌ها یاد گرفته‌اند تا آمریکا را از روابط خود حذف کنند گرچه حذف قدرت بزرگ دشوار است؛ هند و امارات که از دوستان آمریکا هستند از ارز‌های ملی استفاده می‌کنند لذا در چنین شرایطی آمریکا خود قربانی سیاست‌های خودش می‌شود.

وی افزود: اینستکس اروپایی‌ها هم ممکن است ارزش چندانی برای ما نداشته باشد، اما آنچه مهم است اینکه متحدین نزدیک آمریکا یک سال است با روش‌های کند غیرقابل باور خودشان سازوکاری را ایجاد می‌کنند که از مهم‌ترین متحد خودشان فرار کنند و این به خاطر این است که دیرتر یا زودتر کنشگران بین‌المللی نمی‌پذیرند که تحت اشراف کشوری باشند که رفتارش مبتنی بر یک جانبه‌گرایی است و این نتیجه‌اش برهم خوردن نظم جهانی است. ممکن است ما در کوتاه مدت تحت فشار قرار گیریم، اما این اقدام در درازمدت امکان ادامه حیات ندارد.

وزیر امور خارجه بیان کرد: آمریکا معتاد به تحریم است، در هر دوره‌ای تحریم‌های آمریکا علیه کشور‌های دیگر قابل مقایسه نیست از دهه ۱۹۹۰ زمانی نبوده که کمتر از ۵۰ کشور به نوعی تحت تحریم‌های آمریکا نباشند.

وی با طرح این پرسش که چرا می‌گوییم از کلمه تحریم استفاده نکنیم، گفت: تحریم ابزاری است که کشوری یا فردی استفاده می‌کند برای این‌که اجرای مقررات را به دیگری تحمیل کند. اقداماتی که آمریکا انجام می‌دهد تحریم نیست اقدامات زورمدارانه اقتصادی است که بتواند سیاست‌های خودش را تحمیل کند.

ظریف تصریح کرد: عده‌ای معتقدند که تحریم از جنگ بهتر است، اما تحریم همان جنگ است، اما علیه افراد غیرنظامی و آن‌ها را وادار می‌کند که رفتار دولت‌هایشان را تغییر دهند. به عنوان مثال پمپئو می‌گوید اگر دولت ایران می‌خواهد مردمانش غذا بخورند باید سیاست‌شان را تغییر دهد؛ بنابراین اقدامات آمریکا هدفش جلوگیری از اعمال قانون است.

وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه آمریکا به کسانی که می‌خواهند قطعنامه ۲۲۳۱ را اجرا کنند، فشار می‌آورد، اما باید مراقب باشیم که آمریکا دوباره نتواند یک جانبه‌گرایی خودش را پوشش چندجانبه دهد، تاکید کرد: نباید چشم‌مان به خارج باشد؛ باید بر اقتصاد مقاومتی، خودباوری و داخل کشور متمرکز باشیم، اما نباید مجدد به آمریکا اجازه دهیم سیاست یک جانبه خودش را پوشش چند جانبه بدهد.