تشریح مهمترین راهکارهای جلوگیری از تصادفات جاده‌ای در کشور
خبرگزاری میزان: فرهنگسازی، آموزش، بهره‌مندی از فناوری روز دنیا همچنین افزایش ایمنی راه‌ها و خودروها از جمله مواردی است که در کنار تدوین قوانین می‌تواند نقش مهمی در کاهش تصادفات جاده‌ای و به تبع آمار کشته شدگان داشته باشد. مواردی که معاون عملیات ترافیک پلیس راهور ناجا نیز به آنها اشاره دارد.
به گزارش گروه اجتماعی میزان، آمار تصادفات جاده‌ای از جمله اهداف مهم حوزه پلیس راهنمایی و رانندگی در کشور به شمار می‌رود که طی سال‌های گذشته تلاش شده تا با اتخاذ تدابیر و برنامه‌های کاربردی در این بخش محقق شود. این در حالی است که در کنار همه این طرح‌ها برگزاری همایش‌های ویژه و تخصصی نیز می‌تواند نقش تاثیر گذاری در تسریع روند دستیابی به این هدف داشته باشد. واقعیت این است که فرهنگسازی، آموزش، بهره‌مندی از فناوری روز دنیا همچنین افزایش ایمنی راه‌ها و خودروها نیز بسیار اهمیت دارد. نکاتی که سردار محمدرضا مهماندار، معاون عملیات ترافیک پلیس راهور ناجا به آنها اشاره کرده است.
با توجه به برنامه ریزی های صورت گرفته و آمار و ارقامی که راهور از میزان تصادفات دارد، آیا می توان گفت فرهنگسازی یا اعمال قانون، کدامیک در کاهش حوادث رانندگی و جاده‌ای تأثیرگذارتر است؟
این 2 عامل مکمل یکدیگر هستند و به هیچ عنوان مقابل هم قرار ندارند. بخشی از جامعه و عامل انسانی را می‌شود با فرهنگسازی و آموزش نسبت به اجرای مقررات همراه کرد و بخشی دیگر نیازمند اعمال مقررات است که اگر این اعمال مقررات وجود نداشته باشد فرهنگسازی نیز جای خود را باز می‌کند.
برای نمونه در بحث بستن کمربند ایمنی، راهنمایی و رانندگی در سال 83 با اعمال سختگیرانه قانون توانست بستن کمربند را جا بیندازد. این درحالی است که در سال‌های قبل از 83 نیز این قانون وجود داشت، اما به صورت یک فرهنگ در نیامده بود، ولی در سال 83 انقلابی در این موضوع به وجود آمد. اگر این اعمال سختگیرانه وجود نداشت بدون شک آموزش به تنهایی نمی‌توانست چنین گام بزرگی بردارد.
در کنار این دو مورد آیا آموزش هم می توان سهم موثری در برقرار انضباط و رعایت مقررات داشته باشد؟
در اقدامات آموزشی و به ویژه آموزش همگانی اگر صرف نظر از بحث جریمه و اعمال قانون، ابعاد انسانی و صدمات یک رفتار خطرناک را به مردم انتقال دهیم بدون شک درصد بالایی از مردم به دلیل اینکه به دنبال سلامت هستند قانون را رعایت می‌کنند حتی اگر ناظری وجود نداشته باشد.
آموزش باید همه جانبه باشد. یعنی ضمن اینکه باید برای وضعیت کنونی فرهنگسازی صورت بگیرد، برای گروه‌های سنی مختلف نیز آموزش‌های ویژه‌ای باید در نظر گرفته شود و این آموزش‌ها باید در سطوح مختلف باشد. مانند افرادی که تخلفاتی داشته‌اند که برای آنها باید آموزش‌های خاصی در نظر گرفته شود.
با توجه به نقش مهم آموزش که به آن اشاره کردید، در حال حاضر اقدامات آموزشی در حوزه رعایت قوانی راهنمایی و رانندگی در کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟
به عقیده من کمبود آموزش یکی از کمبود‌هایی است که در قوانین جدید برای رسیدگی به تخلفات احساس می‌شود و باید جدی گرفته شود. در قوانین ما، نگاه کامل و جامعی نسبت به آموزش وجود ندارد که البته نیاز آن احساس می‌شود.
در بسیاری از مواقع برخورد‌ها به صورت سلبی است. مانند نمرات منفی برای گواهینامه یا توقیف خودرو که به نظر من چاره‌ساز و خوب است، اما به نظر می‌رسد باید در کنار این برخورد‌های سلبی یک سری برنامه‌های آموزشی نیز پیش‌بینی شود که راننده‌هایی که رفتار خطرناک دارند ضمن اینکه با آنها برخورد قهرآمیز می‌شود، در کنارش آموزش نیز به آنها داده شود. ضمن اینکه چنین آموزش‌هایی ویژه رانندگان نیست؛ عابران پیاده حتی سرنشینان نیز باید مورد آموزش قرار بگیرند. البته در آموزش بخش دیگری نیز وجود دارد که به عنوان بخش زیربنایی به حساب می‌آید که آموزش در مقاطع مختلف تحصیلی را شامل می‌شود. یعنی برای کودکان نیز از همان دوران ابتدایی یا قبل از ابتدایی دوره‌های آموزشی برگزار کنیم که آنها با موضوعی مهم در زندگی‌شان آشنا شوند. برگزاری همایش‌ها و کنفرانس‌ها نیز می‌تواند به این امر کمک کند.
براین اساس ما برای کاهش تخلفات و حوادث رانندگی در کشور باید به مواردی مانند فرهنگسازی، اعمال قانون و آموزش توجه داشته باشیم. اما واقعیت این است که عوامل دیگری نیز در حوادث رانندگی و جاده‌ای دخیل هستند؟
در مجموع علل حوادث رانندگی و جاده‌ای به سه عامل باز می‌گردد که به عنوان عوامل وقوع حوادث به حساب می‌آیند. انسان، راه و وسیله نقلیه این عوامل را تشکیل می دهند. مهمترین عامل تأثیرگذار در ایجاد حوادث رانندگی و جاده‌ای که در تحقیقات مختلف به آن پرداخته شده، عامل انسانی است که درصد بالایی از تصادفات به این عامل بازمی‌گردد. هر چند سهم عامل انسانی از دیگر عوامل بیش‌تر است، اما تغییر این عامل نسبت به تغییرات تکنولوژی در حوزه راه و وسیله نقلیه کند‌تر است. از آنجا که عامل انسانی نیازمند آموزش، تغییر رفتار و فرهنگسازی است، از همین رو، فرهنگ به سختی تغییر پیدا می‌کند و امر فرهنگسازی زمان‌بر می‌شود.
تغییرات در حوزه وسیله نقلیه و راه خیلی سریع‌تر اتفاق می‌افتد که این موضوع ناشی از تغییرات سریع در زمینه تکنولوژی است. از طرف دیگر عوامل حوادث رانندگی و جاده‌ای نسبت به یکدیگر هم‌پوشانی دارند یعنی هرکدام از این عوامل می‌توانند به بهبود دیگر عوامل کمک کنند و همچنین می‌توانند خطاهای عوامل دیگر را پوشش دهند.
عامل انسانی و ایمنی خودرو و راه بر هم اثر گذار هم هستند؟
عوامل ایجاد تصادفات رانندگی و جاده‌ای همان‌طور که می‌توانند شرایط را بهبود ببخشند، از طرف دیگر می‌توانند باعث تشدید خسارات شوند و خطر را افزایش دهند. برای نمونه، اگر انسان خطا بکند، یک راه ایمن و بخشنده می‌تواند خسارت وارده و به ویژه خطرات جسمی را کاهش دهد. خلاف این امر نیز می‌تواند اتفاق بیفتد. گاهی ممکن است وسیله نقلیه یا راه، ایمن نباشد که در این حالت، هوشیاری راننده و عامل انسانی می‌تواند احتمال بروز تصادفات را کاهش دهد.
در نتیجه باید ابزار لازم در ایمنی راه و وسیله نقلیه بیش‌تر مورد استفاده قرار بگیرد و در راستای پوشش خطای انسانی باشد، اما از آن طرف نباید از تأثیر آموزش و فرهنگسازی در عامل انسانی غافل شد.
در صحبت‌های خود از آموزش و برگزاری برنامه‌هایی مانند همایش‌های تخصصی سخن گفتید آیا کنفرانس‌هایی مانند چهارمین کنفرانس بین‌المللی حوادث رانندگی و جاده‌ایکه آبان‌ماه امسال برگزار می‌شود می‌تواند در بررسی علمی عوامل ایجاد حوادث و پیشگیری از تصادفات مؤثر هستند؟
برگزاری این گونه کنفرانس‌ها دارای چند بخش است. اگر کنفرانس‌های علمی به صورت هدفمند برگزار شود می‌تواند بسیار مفید واقع شود. این گونه کنفرانس‌ها می‌تواند احساس مسئولیت و وجدان عمومی را به ویژه در مسؤولان کشور تحت تأثیر قرار دهد و توجه آنها را به موضوع ترافیک و تصادفات جلب کند.
از طرف دیگر، در این کنفرانس‌ها شاهد هم‌اندیشی متخصصان و دست‌اندرکاران هستیم که این هم‌اندیشی می‌تواند در انتقال تجربه به سایر اندیشمندان و همچنین نهاد‌های مسؤول مؤثر واقع شود. از سوی دیگر می‌تواند نگاه مسؤولان را به موضوع حوادث رانندگی و جاده‌ای معطوف کند.
با توجه به برنامه ریزی های صورت گرفته و آمار و ارقامی که راهور از میزان تصادفات دارد، آیا می توان گفت فرهنگسازی یا اعمال قانون، کدامیک در کاهش حوادث رانندگی و جاده‌ای تأثیرگذارتر است؟
این 2 عامل مکمل یکدیگر هستند و به هیچ عنوان مقابل هم قرار ندارند. بخشی از جامعه و عامل انسانی را می‌شود با فرهنگسازی و آموزش نسبت به اجرای مقررات همراه کرد و بخشی دیگر نیازمند اعمال مقررات است که اگر این اعمال مقررات وجود نداشته باشد فرهنگسازی نیز جای خود را باز می‌کند.
برای نمونه در بحث بستن کمربند ایمنی، راهنمایی و رانندگی در سال 83 با اعمال سختگیرانه قانون توانست بستن کمربند را جا بیندازد. این درحالی است که در سال‌های قبل از 83 نیز این قانون وجود داشت، اما به صورت یک فرهنگ در نیامده بود، ولی در سال 83 انقلابی در این موضوع به وجود آمد. اگر این اعمال سختگیرانه وجود نداشت بدون شک آموزش به تنهایی نمی‌توانست چنین گام بزرگی بردارد.
در کنار این دو مورد آیا آموزش هم می توان سهم موثری در برقرار انضباط و رعایت مقررات داشته باشد؟
در اقدامات آموزشی و به ویژه آموزش همگانی اگر صرف نظر از بحث جریمه و اعمال قانون، ابعاد انسانی و صدمات یک رفتار خطرناک را به مردم انتقال دهیم بدون شک درصد بالایی از مردم به دلیل اینکه به دنبال سلامت هستند قانون را رعایت می‌کنند حتی اگر ناظری وجود نداشته باشد.
آموزش باید همه جانبه باشد. یعنی ضمن اینکه باید برای وضعیت کنونی فرهنگسازی صورت بگیرد، برای گروه‌های سنی مختلف نیز آموزش‌های ویژه‌ای باید در نظر گرفته شود و این آموزش‌ها باید در سطوح مختلف باشد. مانند افرادی که تخلفاتی داشته‌اند که برای آنها باید آموزش‌های خاصی در نظر گرفته شود.
با توجه به نقش مهم آموزش که به آن اشاره کردید، در حال حاضر اقدامات آموزشی در حوزه رعایت قوانی راهنمایی و رانندگی در کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟
به عقیده من کمبود آموزش یکی از کمبود‌هایی است که در قوانین جدید برای رسیدگی به تخلفات احساس می‌شود و باید جدی گرفته شود. در قوانین ما، نگاه کامل و جامعی نسبت به آموزش وجود ندارد که البته نیاز آن احساس می‌شود.
در بسیاری از مواقع برخورد‌ها به صورت سلبی است. مانند نمرات منفی برای گواهینامه یا توقیف خودرو که به نظر من چاره‌ساز و خوب است، اما به نظر می‌رسد باید در کنار این برخورد‌های سلبی یک سری برنامه‌های آموزشی نیز پیش‌بینی شود که راننده‌هایی که رفتار خطرناک دارند ضمن اینکه با آنها برخورد قهرآمیز می‌شود، در کنارش آموزش نیز به آنها داده شود. ضمن اینکه چنین آموزش‌هایی ویژه رانندگان نیست؛ عابران پیاده حتی سرنشینان نیز باید مورد آموزش قرار بگیرند. البته در آموزش بخش دیگری نیز وجود دارد که به عنوان بخش زیربنایی به حساب می‌آید که آموزش در مقاطع مختلف تحصیلی را شامل می‌شود. یعنی برای کودکان نیز از همان دوران ابتدایی یا قبل از ابتدایی دوره‌های آموزشی برگزار کنیم که آنها با موضوعی مهم در زندگی‌شان آشنا شوند. برگزاری همایش‌ها و کنفرانس‌ها نیز می‌تواند به این امر کمک کند.
براین اساس ما برای کاهش تخلفات و حوادث رانندگی در کشور باید به مواردی مانند فرهنگسازی، اعمال قانون و آموزش توجه داشته باشیم. اما واقعیت این است که عوامل دیگری نیز در حوادث رانندگی و جاده‌ای دخیل هستند؟
در مجموع علل حوادث رانندگی و جاده‌ای به سه عامل باز می‌گردد که به عنوان عوامل وقوع حوادث به حساب می‌آیند. انسان، راه و وسیله نقلیه این عوامل را تشکیل می دهند. مهمترین عامل تأثیرگذار در ایجاد حوادث رانندگی و جاده‌ای که در تحقیقات مختلف به آن پرداخته شده، عامل انسانی است که درصد بالایی از تصادفات به این عامل بازمی‌گردد. هر چند سهم عامل انسانی از دیگر عوامل بیش‌تر است، اما تغییر این عامل نسبت به تغییرات تکنولوژی در حوزه راه و وسیله نقلیه کند‌تر است. از آنجا که عامل انسانی نیازمند آموزش، تغییر رفتار و فرهنگسازی است، از همین رو، فرهنگ به سختی تغییر پیدا می‌کند و امر فرهنگسازی زمان‌بر می‌شود.
تغییرات در حوزه وسیله نقلیه و راه خیلی سریع‌تر اتفاق می‌افتد که این موضوع ناشی از تغییرات سریع در زمینه تکنولوژی است. از طرف دیگر عوامل حوادث رانندگی و جاده‌ای نسبت به یکدیگر هم‌پوشانی دارند یعنی هرکدام از این عوامل می‌توانند به بهبود دیگر عوامل کمک کنند و همچنین می‌توانند خطاهای عوامل دیگر را پوشش دهند.
عامل انسانی و ایمنی خودرو و راه بر هم اثر گذار هم هستند؟
عوامل ایجاد تصادفات رانندگی و جاده‌ای همان‌طور که می‌توانند شرایط را بهبود ببخشند، از طرف دیگر می‌توانند باعث تشدید خسارات شوند و خطر را افزایش دهند. برای نمونه، اگر انسان خطا بکند، یک راه ایمن و بخشنده می‌تواند خسارت وارده و به ویژه خطرات جسمی را کاهش دهد. خلاف این امر نیز می‌تواند اتفاق بیفتد. گاهی ممکن است وسیله نقلیه یا راه، ایمن نباشد که در این حالت، هوشیاری راننده و عامل انسانی می‌تواند احتمال بروز تصادفات را کاهش دهد.
در نتیجه باید ابزار لازم در ایمنی راه و وسیله نقلیه بیش‌تر مورد استفاده قرار بگیرد و در راستای پوشش خطای انسانی باشد، اما از آن طرف نباید از تأثیر آموزش و فرهنگسازی در عامل انسانی غافل شد.
در صحبت‌های خود از آموزش و برگزاری برنامه‌هایی مانند همایش‌های تخصصی سخن گفتید آیا کنفرانس‌هایی مانند چهارمین کنفرانس بین‌المللی حوادث رانندگی و جاده‌ایکه آبان‌ماه امسال برگزار می‌شود می‌تواند در بررسی علمی عوامل ایجاد حوادث و پیشگیری از تصادفات مؤثر هستند؟
برگزاری این گونه کنفرانس‌ها دارای چند بخش است. اگر کنفرانس‌های علمی به صورت هدفمند برگزار شود می‌تواند بسیار مفید واقع شود. این گونه کنفرانس‌ها می‌تواند احساس مسئولیت و وجدان عمومی را به ویژه در مسؤولان کشور تحت تأثیر قرار دهد و توجه آنها را به موضوع ترافیک و تصادفات جلب کند.
از طرف دیگر، در این کنفرانس‌ها شاهد هم‌اندیشی متخصصان و دست‌اندرکاران هستیم که این هم‌اندیشی می‌تواند در انتقال تجربه به سایر اندیشمندان و همچنین نهاد‌های مسؤول مؤثر واقع شود. از سوی دیگر می‌تواند نگاه مسؤولان را به موضوع حوادث رانندگی و جاده‌ای معطوف کند.
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *
