طرح تابستانه باعث ۱۰ درصد تغییر در بازار خرید و فروش کتاب شد/انتخاب کتاب از طریق فضای مجازی امری نادرست است

احسان طالبی فروشنده کتاب «کتاب فروشی بهجت» در گفت وگو با خبرنگار گروه فرهنگی ، به کسادی بازار کتاب در شرایط فعلی و اجرای برنامه‌های مختلف از سوی دستگاه‌های اجرایی اشاره داشت و گفت: تنها ۱۰ درصد از تغییرات اتفاق افتاده در بازار کتاب متعلق به طرح‌ها و نمایشگا‌ه‌های کتاب است. این حرکت‌ها اگر چه کوچک هستند، اما چنانچه به آن‌ها پرداخته شود، می‌تواند تاثیرات خوبی در جامعه به جای بگذارند. 

وی در همین رابطه ادامه داد: طرح تابستان کتاب آن‌گونه که پیش‌بینی می‌شد نتوانست تغییری در بازار خرید و فروش ایجاد کند، زیرا نیازمند بستر‌سازی است، در عین حال گسترش فرهنگ مطالعه یک عزم جدی می طلبد و با اجرای چند برنامه و یا طرح نباید از آن انتظار معجزه داشت.

طالبی اشاره‌ای به برنامه و رویکرد‌های دستگاه‏‌های دولتی داشت و در خصوص طرح تابستانه کتاب اظهار کرد: طرح تابستانی از نظر مالی برگشت چندانی برای کتاب فروشی‏‌ها ندارد و اینکه چه زمانی وزارت ارشاد اسلامی قصد تسویه حساب با کتاب فروشی‌ها را دارد نیز در ابهام است، لذا اجرای این طرح برای کتاب فروشی‌ها از اهمیت بالایی برخوردار نیست. از سوی دیگر تعداد معدودی برای خرید کتاب تا سقف مد نظر قرار داده شده اقدام کرده‌‏اند.

این فرشنده کتاب بیان کرد: تسهیلاتی که از سوی دستگاه‌های دولتی و نیمه‌دولتی برای جلب مخاطب قرار داده شده، سعی دارد تا جامعه را به سوی فرهنگ کتاب و کتابخوانی سوق دهد، در حقیقت این کار حمایتی از حوزه کتاب و کتابفروشی‌ها نمی کند، لذا من معتقدم این طرح نمی تواند به همه اهداف تعیین شده دست یابد. 

وی در ادامه افزود: حوزه کتاب نیازمند اتفاقات کلان است. تزریق پول به کتاب فروشی‏‌ها از طریق طرح‌های تابستانه و نمایشگاه‌ها نمی‌تواند راه را برای جلب مخاطب و تشویق مردم به کتابخوانی هموار کند.

طالبی به راهکار‌های موجود برای جذب مردم به فرهنگ کتاب و کتابخوانی اشاره و ابراز کرد: اختصاصاً کانالی از تلویزیون که به معرفی کتاب‌های منتشر شده بپردازد و کتاب را در اذهان اجتماعی به عنوان کالایی ضروری معرفی کند وجود ندارد، اجرای طرح‌هایی همچون طرح تابستانه کتاب نیازمند تبلیغات در سطح وسیع بوده و برای جلب نظر جامعه نیازمند بستر سازی آن هم در دراز مدت است لذا نمی توان به اجرای طرح‌هایی همچون طرح تابستانه کتاب و بالا بردن سقف تسهیلات  اکتفا کرد، از سوی دیگر اجرای چنین طرح‏هایی (طرح تابستانه کتاب) چندین بار در طول سال امکان بازگشت و آشتی مردم با کتاب را فراهم می‌کند.

وی ابراز کرد: کتابخوانی در جامعه ما ارزش نیست و این امر بسیار نگران‌کننده است، کتابخوان‏‌های حرفه‌ای نیز با اینگونه طرح‌ها میانه ندارد، زیرا آنان  کتاب‌هایی را خریدارای می‌کنند قابل توجه است و در انتظار طرح نمی مانند.

این کتاب فروش علاقه و سلایق مردم در خرید کتاب را متفاوت دانست و اظهار کرد: تعداد کمی از افراد هستند که می‌دانند چه می‌خواهند بخرند و این افراد مقوله‌ای برایشان مهم شده پس در صدد پاسخ‌دهی به آن هستند و کتاب می‌خرند و مطالعه می‌کنند، آنها عموما توجهی به طرح‌ها و برنامه‌های تدوینی دستگاه‏ ها ندارند، ولی قالب مشتری‌ها افرادی هستند که بنا به جو و ذهنیت از پیش تعیین شده دست به انتخاب کتاب می‌زنند، لذا کتاب‌هایی که به آنان معرفی و یا توصیه شده عموما از لحاظ بار معانی و اطلاعاتی جذاب نیست. برخی نیز رمان‌‌ها و کتاب‌هایی را در که اینستاگرام تبلیغ می‌شود می‌خرند.

وی به نحوی انتخاب کتاب از سوی خریداران اشاره و بیان کرد: باید مردم اول بدانند چرا می‌خواهند کتاب بخوانند و انتخاب کتاب از طریق فضای مجازی امری نادرست است. بهترین راهنما متخصصان حوزه کتاب هستند، آنان می‌توانند با توجه به نیاز مخاطب راهنمایی لازم را انجام دهند، بدین ترتیب افراد محتوا و اطلاعات خوبی را در زمان مطالعه کسب کنند. خواندن کتاب‌های راحت توصیه نمی‌شود بلکه خواند کتاب‌های سخت که شما را به اندیشه در خصوص موضوع وادار کند بهتر است.

طالبی با اشاره به طرح‌هایی که در جهت توسعه فرهنگ کتاب و کتاب خوانی به اجرا گذاشته شده بیان کرد: طرح‌هایی که به اجرا گذاشته می‌شود به گوش مخاطب تازگی دارد، زیرا اطلاع رسانی مناسبی در این زمینه انجام نشده و حتی در برخی مواقع خود کتاب فروشی‌ها به معرفی طرح می‌پردازند، اجرای این نوع طرح به نحوی است که گویی بودجه‌ای اختصاص شده داده شده و باید سریع تقسیم شود، بدین ترتیب این معنا در ذهن متبادر می‌شود که به نوعی از سرباز کردن کار است.

طالبی در خصوص نتایج برگزاری سالانه نمایشگاه‌‏های کتاب خاطرنشان کرد: نمایشگاه‏‌ها مکانی برای اتفاق های  اقتصادی و غیر فرهنگی است، زیرا آدم‌های فرهنگی در آنجا وجود ندارد. نمایشگاه ‏ها محفلی برای رویداد‌های اقتصادی برخی انتشاراتی‏ ها شده و رویکردش فرهنگی نیست. حضور برخی کتاب فروشی‌ها نیز تنها برای رفع تکلیف است، اگر عادلانه به این مسئله نگاه کنیم کتاب فروشان نیز به معنای واقعی خود باسواد نیستند و در برخی مواقع خواننده را اشتباه هدایت می‌کنند ما نیازمند بازنگری در زندگی و افکار و عادت‌ها هستیم.