تحلیل و بررسی انتخابات آتی ریاست جمهوری افغانستان؛ صف بندی‌های انتخاباتی پیرامون چه نامزد‌هایی شکل گرفته است؟ (۱)

به گزارش گروه بین الملل ، افغانستان کشور دستخوش بحران منطقه آسیای مرکزی در ۲۹ تیر ۱۳۹۸ شاهد برگزاری چهارمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در دوران پس از سقوط طالبان خواهد بود. کشوری که تا سال ۱۳۸۳ هیچگاه شاهد انتقال مسالمت آمیز قدرت نبوده و تاریخ سیاسی اش مملو از جنگ، قتل، خونریزی، کودتا و انقلاب بوده است.

چهارمین انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در دوران پسا طالبان در حالی برگزار می‌شود که افغانستان با دو تحول عمده روند صلح با طالبان و احتمال خروج شمار زیادی از نظامیان آمریکایی نیز روبرو است.

 

چهره‌های متفاوتی در این دور از انتخابات اعلام کاندیداتوری کرده اند. آرایش سیاسی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری حاکی از رقابتی سخت برای راه یافتن به ارگ شاهی است. شاخص‌ترین افراد حاضر در فهرست ۱۸ نفره ثبت نامی کمیسیون انتخاباتی افغانستان عبارتند از:

«محمد حنیف اتمر» مشاور سابق امنیت ملی افغانستان که کارشناسان از وی به عنوان رقیب جدی اشرف غنی رئیس جمهور فعلی یاد می‌کنند، «اشرف غنی» رئیس جمهور فعلی، «عبدالله عبدالله» رئیس اجرایی دولت وحدت ملی افغانستان، «گلبدین حکمتیار» رئیس حزب اسلامی افغانستان که در سال ۲۰۱۶ از سوی اشرف غنی مصونیت قضایی دریافت کرد، «احمدولی شاه مسعود» برادر احمدشاه مسعود و سفیر سابق افغانستان در انگلیس و رئیس بنیاد احمد شاه مسعود، «رحمت الله نبیل» رئیس پیشین امنیت ملی افغانستان، «محمد ابراهیم الکوزی» و «عبداللطیف پدرام».

 

بیشتر بخوانید: تبعات تأخیر انتخابات ریاست جمهوری افغانستان از زبان منتقدین

 

اما صف بندی‌های عمده در اطراف سه نامزد مطرح شکل گرفته‎اند: اشرف غنی رئیس جمهور فعلی، عبدالله عبدالله رئیس اجرایی فعلی و حنیف اتمر مشاور امنیت ملی پیشین افغانستان.

 

 

کاندیدا‌های انتخابات ریاست جمهوری افغانستان براساس قانون اساسی موظف به اعلام اسامی دو معاون خود و مشخص ساختن تیم انتخاباتی در روز ثبت نام هستند. ساختار و ترکیب تیم‌های انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در این دور تا حدی متفاوت از سه دوره پیشین است. این تفاوت در وجوه قومی و حزبی خود را نمایان می‌سازد. در این راستا باید توجه داشت که قومیت و ساختار قومی در تحولات سیاسی افغانستان نقش و تاثیر عمده‌ای دارد و انتخابات ریاست جمهوری نیز از این قاعده مرسوم مستثنی نیست.

 

در واقع در پی جنگ‌های داخلی دهه هفتاد که عمدتا به دلیل سهم خواهی اقوام در ساختار سیاسی کشور شکل گرفت، سیاستمداران و دولتمردان با درک غیرممکن بودن اداره کشور و برقراری ثبات سیاسی، بدون حضور نمایندگان اقوام به ویژه چهار قوم بزرگ (پشتون، تاجیک، هزاره، ازبک) بر آن شدند تا راه حل تقسیم و توزیع قدرت در میان اقوام را به قاعده‌ای پایدار تبدیل کنند. به همین دلیل تیم‌های انتخاباتی برای جذب حداکثر آرا شکلی موزاییکی به خود گرفته و ائتلافی قومی را تشکیل می‌دهند.

 

 

تا پیش از انتخابات ۱۳۹۴ این ائتلاف‌ها براساس ترکیب تیم انتخاباتی شامل رئیس جمهور و دو معاون وی شامل سه قوم پشتون، تاجیک و هزاره می‌شد. اما در انتخابات سال ۱۳۹۴ حضور یک ازبک به عنوان معاون اول اشرف غنی سبب شد تا توجهات به سوی این قومیت جلب شود تا جایی که کاندیدا‌های مطرح انتخاباتی این دوره شامل اتمر، غنی و عبدالله ترکیب تیم انتخاباتی خود را از شکل هندسی سه وجهی به چهار وجهی تغییر دادند. غنی و اتمر بر این اساس اعلام کردند که پس از پیروزی و تغییر قاعده مذکور در قانون اساسی اقدام به ایجاد پست معاونت سوم رئیس جمهور کرده و یک ترک تبار ترجیحا ازبک را به این سمت خواهند گماشت. در حالی که عبدالله به نحو دیگری عمل کرده است. وی که خود از قوم پشتون افغانستان است، اما به دلیل حضور در جمعیت اسلامی و همراهی با احمدشاه مسعود یک تاجیک تلقی می‌شود، دو معاون خود را از دو قوم ازبک و هزاره و یک پشتون را به عنوان رئیس اجرایی دولت خود انتخاب کرده است.