تحقق "صلح افغانستان" منوط به مشارکت همسایگان

به گزارش گروه بین الملل ، آمریکا تنها با چند کشور همسو با گروه طالبان گفت و گوهای پنهانی و علنی خود را به پیش می برد و انتظار دارد از این راه در افغانستان صلحی ایجاد کند که به جنگ 18 ساله آنها و همپیمانانش در این کشور پایان بخشد و می گویند مسیر امنیت، توسعه و پیشرفت را هموار می کنند اما بدون در نظر داشتن منافع کشورهای منطقه، جهان و به ویژه همسایه های افغانستان تحقق این آرزو ممکن خواهد بود.

زیرا در حال حاضر آمریکایی ها و طالبان هر دو طرف در قاب بازی های سیاسی خود را جای داده اند که در چنین شکلی تنها منافع خودشان را تأمین می کند و کشورهای منطقه و همسایه های افغانستان بویژه مردم و دولت این کشور از این گفت وگوها بیرون مانده اند.

به همین دلیل برخی صاحب نظران معتقد هستند که اگر تغییر اساسی در روند گفت و گوهای صلح آمریکا و طالبان بوجود نیاید و تامین منافع تمام بازیگران از جمله ملت ، دولت و کشورهای دیگر مورد بحث قرار نگیرد، این خواب تعبیر شدنی نیست.

شاید برجسته ترین سخن را در این مورد « محمد اشرف غنی » رئیس جمهوری افغانستان بیان کرد که هفته گذشته در جریان سفرش به سوئیس گفت که گفت و گوی مقام‌های آمریکایی و نمایندگان طالبان بدون حضور حکومت افغانستان و کشورهای منطقه بی‌نتیجه خواهد بود.

وی اشاره کرد که طالبان با تمام گروه های تروریستی دهشت افکن شناخته شده، بزرگترین سازمان‌های مافیایی و جنایتکار روی زمین و پاکستان رابطه دارند.

غنی همچنین با اشاره به مذاکرات زلمی خلیل زاد با گروه طالبان گفت بود که مذاکراتی که در آن کشورهای منطقه دخیل نباشند، نتیجه نخواهد داد و اظهار داشت که داستان صلح افغانستان ابعاد ملی، همسایگی، منطقه ای، اسلامی و بین‌المللی دارد و اگر به تمام این ابعاد قضیه افغانستان رسیدگی نشود، حل کردن تنها یک بعد قضیه کافی نخواهد بود.

این سخنان غنی از ادامه رویکرد امریکا در مذاکره دو جانبه با طالبان در پشت درهای بسته و بدون حضور، مشارکت و حتی اطلاع دقیق دولت افغانستان از جزئیات و مفاد این مذاکرات، راضی نیست و به همین دلیل، نمی خواهد این بازی، بیش از این ادامه پیدا کند.

آنچه تاکنون در رسانه ها منتشر شده است در گفت وگوی آمریکا و طالبان تلاش صورت گرفته تا بخش تندرو گروه طالبان از فرماندهی و استانداری های خودخوانده این گروه کنار گذاشته شوند و بجای آنها افراد طرفدار «ملاعبدالغنی برادر» منصوب شوند که خود ایجاد درز در صفوف طالبان خواهد بود.

آن عده از افراد طالبان که قانع نشده اند به روند صلح بپیوندند از صفوف خارج ساخته شده و بطور حتمی، آنها پس از امضا توافق نامه صلح مسیرهای دیگری را برای برآورده کردن اهداف خود جستجو خواهند کرد که در آن صورت بازهم امنیت و صلح پایدار دست نیافتنی خواهد شد.

شماری از کارشناسان و استادان دانشگاه های افغانستان هم باور دارند که روند کنونی به صلح و امنیت سرتاسری منجر نمی شود و برای رسیدن به این مهم شیوه های گفت وگو و منافع باید تعریف بزرگتر شود.
«عبدالطیف نظری» کارشناس روابط بین الملل، استاد دانشگاه بر این باور است که روند صلح از دو طرف آمریکا و طالبان بیشتر تاکتیکی است تا راهبردی، هدف اصلی طالبان خروج نظامیان آمریکایی در بحث با نمایندگان آمریکا است و آمریکایی ها تلاش می کنند که مشروعیت طالبان را به چالش بکشند.

وی اضافه کرد که هدف دیگر آمریکایی ها ایجاد انشقاق و چند دستگی بین نیروهای تندرو و میانه رو طالبان است بنابر همین تاکتیک است که ما شاهد تغییرات در بدنه رهبری طالبان هستیم.
وی گفت افزون بر این، با توجه به نگرانی های که کشورهای منطقه از این روند دارند که آنها منافع شان با منافع آمریکا در تضاد قرار دارد.

نظری بر این باور است که هنوز نقش کشورهای همسایه و منطقه در صلح افغانستان روشن نیست و با توجه به این متغیرها، متغیر دیگر این است که حکومت افغانستان هم که یکی از طرف های اصلی است، بعنوان بازیگر بی نقش مطرح است و با این وضعیت چشم انداز صلح افغانستان روشن نیست و مذاکرات آمریکا و طالبان در نهایت به یک بن بست مواجه خواهد شد.

به گفته وی، این مذاکرات با این شیوه به صلح پایدار در افغانستان منتج نخواهد شد و نمی تواند ثبات و نوسازی سیاسی در این کشور را به ارمغان بیاورد.

نظری گفت که برای رسیدن به صلح پایدار باید راه اساسی تری جستجو شود و صلح در پرتو منافع ملی مردم افغانستان و در روشنایی و شفافیت کامل شکل بگیرد و هرگونه گفت و گو با اطلاع کامل مردم افغانستان صورت گیرد.
این استاد دانشگاه گفت که صلح از طریق معامله بین دو طرف آمریکا و طالبان در افغانستان بوجود نخواهد آمد و در واقع منافع مردم افغانستان، مطالبات و خواسته های دیرینه افغان ها در روند صلح باید تأمین شود تا شاهد صلح پایدار باشیم.

به گفته این کارشناس افغان، در حال حاضر مردم افغانستان غایب است و افغان ها از روند صلح آگاه نسیتند و باید در پرتو وفاق ملی و انسجام، افغان ها به صلح پایدار خواهد رسید که تاکنون این موضوع مورد توجه کنشگران و بازی گران منطقه و جهان قرار نگرفته است.

به باور این استاد دانشگاه در حال حاضر تعارض منافع بین کشورهای منطقه و فرامنطقه وجود دارد ونگرانی های از حضور و قدرت مند شدن داعش در منطقه نگرانی ها را بوجود آورده و شماری از کشورها تلاش می کند که در واقع بواسطه طالبان جلو رشد داعش را بگیرند.

به گفته نظری، بنابر این اگر نقش کشورهای منطقه با توجه به روابط که با افغانستان دارند، در نظر گرفته نشود، ما هرگز نمی توانیم به صلح پایدار دست پیدا کنیم و پس ازچند بار گفت و گو بن بستی در مذاکرات روخ نشان خواهد داد.
نظری که خود به عنوان یکی از معاونان در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده نامزد است، می گوید که تمام متغیرها در روند صلح باید در نظر گرفته شود و در غیر آن نمی تواند به صلح و امنیت دایمی دست یافت.

وی گفت که در عدم صلح و امنیت هیچ یکی از این خواسته های جامعه جهانی، منطقه و همسایه های افغانستان از جمله ضمانت طالبان که داعش و القاعده به کشورهای دیگر حمله نکنند، جامه عمل نخواهد پوشید.
وی تأکید کرد که زمانی جلوی تهدید به کشورهای منطقه، جهان از افغانستان گرفته می شود که صلح پایدار از منظر وفاق ملی بدون معاملات پشت پرده و بر مبنای منافع مردم افغانستان تأمین شود.

آن چه تاکنون از گفت و گوهای صلح آمریکا و طالبان بیرون داده شده است، نشان می دهد که آمریکا در تلاش قانع کردن طالبان برای حفظ پایگاه های خود در افغانستان است و طالبان هم در تلاش قانع کردن آمریکا برای خروج از این کشور است، زیرا طالبان باور دارد که اگر نظامیان خارجی در افغانستان حضور نداشته باشد، می تواند از مسیر جنگ حکومت را در اختیار خود بگیرد.