حمایت مجلس از توسعه هوش مصنوعی/ احتمال تشکیل کمیسیون تخصصی

هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) به‌عنوان یکی از پدیده‌های تحول‌آفرین قرن بیست‌ویکم، مرز‌های سنتی در تصمیم‌سازی، امنیت، آموزش و حکمرانی را دگرگون کرده است. این فناوری نه‌تنها ابزاری فناورانه، بلکه بستری برای بازتعریف روابط اجتماعی، امنیت ملی و حتی موازنه قدرت جهانی به‌شمار می‌آید.

در حوزه اجتماعی، هوش مصنوعی با تکیه بر تحلیل داده‌های گسترده و تصمیم‌سازی هوشمند، می‌تواند موجب بهبود کیفیت زندگی، افزایش عدالت اجتماعی و کارآمدی در سیاست‌گذاری‌های عمومی شود.

هوش مصنوعی در عرصه نظامی به یکی از محور‌های رقابت استراتژیک کشور‌ها بدل شده است. کاربرد این فناوری در دفاع، امنیت، شناسایی و عملیات میدانی باعث افزایش دقت، سرعت و کاهش تلفات انسانی می‌شود.

سوم بهمن ماه ۱۳۹۷ رهبر معظم انقلاب در دیدار مسئولان و محققان ستاد توسعه علوم شناختی گفتند: «اگر ما امروز در زمینه‌ی علوم شناختی و فنّاوری‌های شناختی تلاش نکنیم، کار نکنیم، حرکت جدّی نکنیم -چون دیگران دارند [کار]میکنند دیگر، با همه‌ی وجود دارند [تلاش]میکنند؛ امروز مثلاً فرض کنید ایشان نشان دادند که در زمینه‌ی هوش مصنوعی مثلاً ما چهاردهم هستیم در دنیا- اگر چنانچه یک ذرّه غفلت کنیم و خوابمان ببرد، بسرعت سقوط خواهیم کرد و پنجاه سالِ دیگر خواهیم شد پنجاهم، خواهیم شد صدم، یعنی دنیا از ما جلو می‌افتد و میرود. این نکته‌ی مهمّی است و باید همه به این توجّه کنند».

۲۰ تیر ۱۴۰۳ و در زمان دولت سیزدهم «سازمان ملی هوش مصنوعی کشور» به صورت رسمی افتتاح شد؛ زمینه‌سازی برای تقویت حضور بخش خصوصی در زمینه هوش مصنوعی، ایجاد بنگاه‌های بزرگ برای سرمایه‌گذاری مناسب در بخش هوش مصنوعی و سیاست‌گذاری صحیح جهت حمایت از فعالان این حوزه، رفع موانع، رصد و هدایت‌گری دولت از موارد مهم و مورد تاکید بود.

هوش مصنوعی در دستور کار مسئولان کشور از جمله مجلس شورای اسلامی قرار دارد؛ نمایندگان در نشست علنی شنبه، ۴ آبان ماه مجلس شورای اسلامی در جریان ادامه رسیدگی به گزارش شور دوم کمیسیون صنایع و معادن در مورد طرح ملی هوش مصنوعی با اصلاح ماده ۳ این طرح با ۲۲۳ رأی موافق، ۲۰ رأی مخالف و ۲ رأی ممتنع از مجموع ۲۶۰ نماینده حاضر در صحن موافقت کردند و در نهایت اصل ماده مورد تصویب قرار گرفت.

چهارم آبان ماه سال جاری نیز نمایندگان مردم در خانه ملت، اختیارات سازمان ملی هوش مصنوعی را مشخص کردند.

بر اساس ماده ۴ طرح ملی توسعه هوش مصنوعی مهمترین وظایف و اختیارات سازمان ملی هوش مصنوعی به‌شرح زیر است:

الف-اجرای مصوبات و سیاست‌های ابلاغی شورای ملی راهبری هوش مصنوعی و نظارت بر حسن اجرای آنها در دستگاه‌های اجرایی

ب- ارائه پیشنهاد و هماهنگی با سازمان برنامه و بودجه در تنظیم سرفصل‌های بودجه‌ای حوزه هوش مصنوعی دستگاه‌های متولی

پ- تدوین و به‌روزرسانی و پایش اجرای برنامه ملی توسعه هوش مصنوعی جهت تصویب در شورای ملی راهبری هوش مصنوعی

ت-ایجاد مرکز مطالعات راهبردی و آزمایشگاه توسعه فناوری‌های بنیادین در چارچوب اساسنامه سازمان ملی هوش مصنوعی

ث-ایجاد مرکز ارزیابی و تأیید امنیت سامانه‌های هوش مصنوعی در چارچوب ضوابط مصوب مراجع ذیربط

ج- نمایندگی دولت جمهوری اسلامی ایران در مجامع و همکاری‌های بین‌المللی مرتبط با هوش مصنوعی با همکاری وزارت امور خارجه

چ- هماهنگی دستگاه‌های اجرایی، نهاد‌های علمی و پژوهشی و بخش خصوصی در توسعه و بهره برداری از فناوری‌های هوش مصنوعی

ح-تدوین مقررات و ضوابط و پیشنهادات و لوایح مرتبط با هوش مصنوعی برای تصویب در مراجع ذی صلاح.

در این باره عباس صوفی در گفت‌وگو با میزان، با تأکید بر اهمیت سرمایه‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی گفت: اگر می‌خواهیم با دنیا رقابت کنیم، باید روزبه‌روز مجهز به علم روز شویم. امروز هوش مصنوعی در صدر مباحث علمی جهان قرار دارد و هیچ‌کس نمی‌تواند اهمیت آن را در حوزه‌های مختلف از درمانی و نظامی گرفته تا اقتصادی نادیده بگیرد.

نایب‌رئیس دوم کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی افزود: برای پیشرفت واقعی، لازم است از دولتی شدن این حوزه پرهیز کنیم. نباید دوباره ساختار‌های سنگین و ناکارآمد ایجاد شود؛ بلکه باید از ظرفیت نخبگان و دانشگاه‌ها بهره ببریم و کار را به دست نیرو‌های متخصص بسپاریم.

وی با اشاره به حمایت مقام معظم رهبری از توسعه هوش مصنوعی اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب در سخنان خود بار‌ها بر ضرورت بهره‌گیری از هوش مصنوعی در حل مسائل کشور تأکید کرده‌اند. مجلس نیز در حال ساماندهی و تدوین قوانین فراگیر در این زمینه است تا همه نهاد‌ها ملزم به بهره‌مندی از این ظرفیت شوند.

توسعه هوش مصنوعی نیازمند زمان، بودجه و اعتماد بیشتر به نیرو‌های علمی کشور است

 وی در ادامه گفت: وزارت دفاع نیز اقدامات ارزشمندی را در این حوزه آغاز کرده و از نخبگان برای پیشبرد پروژه‌های مرتبط با هوش مصنوعی استفاده می‌کند. با این حال، توسعه این عرصه نیازمند زمان، بودجه و اعتماد بیشتر به نیرو‌های علمی کشور است.

نایب‌رئیس کمیسیون عمران مجلس در پایان تصریح کرد: باید موضوع هوش مصنوعی را در اولویت همه برنامه‌ها قرار دهیم؛ چرا که امروز این علم سرتیتر تمامی مباحث علمی جهان است و آینده کشور در گرو توجه جدی به آن خواهد بود.

همچنین احد آزادی‌خواه،  در گفت‌وگو با میزان، با تأکید بر ضرورت توجه راهبردی به فناوری هوش مصنوعی بیان کرد: هوش مصنوعی نیاز جدی امروز دنیاست. ما باید در حوزه علم و فناوری مطابق اسناد بالادستی که از سوی رهبر معظم انقلاب ابلاغ شده، جایگاه مشخص و رتبه قابل‌قبولی داشته باشیم.

وی افزود: در کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس به جمع‌بندی اولیه‌ای رسیده‌ایم که بر اساس آن، کمیسیونی مستقل با عنوان کمیسیون هوش مصنوعی باید به کمیسیون‌های تخصصی مجلس افزوده شود. این خبر برای نخستین بار اعلام می‌شود و گامی مهم در جهت قانونمند کردن فعالیت‌های مرتبط با هوش مصنوعی خواهد بود.

آزادی‌خواه تصریح کرد: همچنین در حال پیگیری ایجاد سازمان مستقلی برای هوش مصنوعی هستیم که می‌تواند با بهره‌گیری از ظرفیت دستگاه‌های اجرایی موجود و تدوین یک راهبرد دقیق، نیاز کشور را در این حوزه تأمین کند. اگر این اتفاق بیفتد، ما نه تنها از قافله علم و فناوری عقب نخواهیم ماند، بلکه در زمره کشور‌های پیشتاز جهان قرار می‌گیریم.

ترکیب هوش مصنوعی با حوزه‌های مختلف تحولات شگرفی رقم خواهد زد

نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی با اشاره به کاربرد‌های گسترده هوش مصنوعی بیان کرد: ترکیب هوش مصنوعی با حوزه‌هایی مانند بهداشت و درمان، فناوری دفاعی و رادیودارو‌ها می‌تواند تحولات شگرفی رقم بزند. در زمینه رادیوداروها، کشور ما از جمله سه کشور برتر جهان است و اگر این توان علمی با هوش مصنوعی تلفیق شود، می‌تواند دستاورد‌هایی در سطح جهانی ایجاد کند. 

با وجود فرصت‌های گسترده، استفاده از هوش مصنوعی در حوزه‌های اجتماعی و نظامی، مخاطرات اخلاقی و امنیتی قابل‌توجهی دارد که نباید از آن غافل شد. در صورت تحقق این الزامات، هوش مصنوعی می‌تواند به‌جای تهدید، به ابزاری برای پیشرفت اجتماعی، امنیت پایدار و اقتدار ملی تبدیل شود.

انتهای پیام/