انواع گواهی انحصار وراثت؛ محدود و نامحدود / جزئیات قانون و مراحل دریافت
انحصار وراثت، یکی از مهمترین مراحل قانونی پس از فوت افراد است که با هدف تعیین وراث، سهمالارث و انتقال قانونی اموال انجام میشود. گواهی انحصار وراثت، سندی رسمی است که مشخصات وراث و سهمالارث آنها را تعیین میکند. این گواهی در دو نوع محدود و نامحدود صادر میشود که تفاوت اصلی آنها در ارزش ماترک متوفی و کاربردهای حقوقی و مالی آنهاست.
انحصار وراثت محدود و نامحدود چیست؟
گواهی انحصار وراثت محدود، زمانی صادر میشود که ارزش کل ماترک متوفی کمتر از ۵۰ میلیون تومان (رقم تعیین شده توسط وزارت دادگستری در سال جاری) باشد. در این شرایط، وراث میتوانند برای دریافت حقوق بازمانده مانند مستمری، تنها گواهی محدود را اخذ کنند و نیازی به گواهی نامحدود ندارند.
در مقابل، گواهی انحصار وراثت نامحدود زمانی لازم است که ارزش اموال متوفی بیش از سقف اعلامی باشد یا وراث قصد فروش، اجاره یا انتقال قانونی اموال را داشته باشند.
تفاوتهای انحصار وراثت محدود و نامحدود
زمان صدور: گواهی محدود سریعتر صادر میشود (۷ تا ۱۰ روز کاری).
مراحل اداری: در گواهی محدود نیازی به انتشار آگهی در روزنامه رسمی نیست، در حالی که برای نامحدود این مرحله الزامی است.
کاربرد: گواهی محدود بیشتر برای دریافت مستمری یا حقوق بازنشستگی متوفی کاربرد دارد؛ اما برای انتقال قانونی اموال، گواهی نامحدود الزامی است.
هزینه: هزینه صدور محدود کمتر است، چون انتشار آگهی رسمی نیاز ندارد.
تبدیل انحصار وراثت محدود به نامحدود
از نظر قانونی، امکان تبدیل گواهی محدود به نامحدود وجود دارد. برای این کار نیازی به ثبت دادخواست جدید نیست، بلکه وراث باید از طریق همان شعبه صادرکننده یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام کنند. پس از انتشار آگهی رسمی و گذشت مهلت یکماهه، گواهی محدود به نامحدود تبدیل خواهد شد.
مزایای انحصار وراثت محدود
زمان کوتاهتر برای صدور (۷ تا ۱۰ روز کاری)
هزینه کمتر به دلیل حذف هزینه انتشار آگهی
مناسب برای مواردی، چون دریافت مستمری یا حقوق بازمانده
با وجود این مزایا، باید توجه داشت که گواهی محدود برای فروش یا انتقال اموال کافی نیست.
قانون انحصار وراثت
طبق برنامه هفتم توسعه مصوب تیرماه ۱۴۰۳، تغییرات مهمی در روند صدور گواهی ایجاد شده است. بر اساس بند «ث» ماده ۱۱۳، از ابتدای سال دوم اجرای این قانون، ثبت احوال موظف است ظرف ۲۰ روز پس از ثبت فوت، گواهی انحصار وراثت را بدون نیاز به درخواست وراث صادر و به آنها ابلاغ کند.
این گواهی ظرف ۱۰ روز قابل اعتراض در هیات حل اختلاف و ظرف بیست روز در دادگاه صالح قابل پیگیری است. بدین ترتیب، فرآیند صدور گواهی تسهیل شده و نیاز به مراجعه مستقیم وراث کاهش مییابد.
انحصار وراثت، چه در قالب محدود و چه نامحدود، یکی از کلیدیترین مراحل قانونی پس از فوت اشخاص است. آشنایی با تفاوتها، کاربردها و قانون انحصار وراثت میتواند مسیر وراث برای تقسیم ارث و انتقال قانونی اموال را کوتاهتر و سادهتر کند.
انتهای پیام/
