سناریوهای پیش رو درباره جنگ اوکراین

روح الله مدبر، کارشناس مسائل روسیه طی یادداشتی برای میزان، به سناریو‌های پیش رو برای جنگ اوکراین پرداخته است.

این یادداشت را در ادامه می‌خوانید:

درباره سناریو‌های پیش رو برای اوکراین پس از مذاکرات بین روسیه و آمریکا در ریاض ذکر چند نکته بسیار ضروری است؛ خروجی مذاکرات هرچه بوده باشد بازنده اصلی ملت اوکراین هستند چرا که در شرایطی که اوکراین بعد از سال ۲۰۱۴ با ایجاد کودتا و انقلاب رنگی دولت قانونی یانوکویچ سرنگون شد و گروه‌های غرب‌گرا در این کشور مستقر شدند، هیچ‌کدام از برنامه‌ها و سراب‌هایی که طرف غربی برای اوکراینی‌ها ترسیم کرده بود به نتیجه نرسید و امروز اوکراین دچار بحران‌های بسیار متعددی به‎ویژه بحران مشروعیت و بحران سرزمینی هم مواجه شده است.

مهم‌ترین سرمایه اوکراین که پشتوانه اصلی اقتصاد این کشور محسوب می‌شود و شامل معادن و غلات است، بخش معادن است که کاملا در انحصار آمریکا قرار می‌گیرد و در بخش غلات به دلیل مباحث درگیری‌هایی که پیش آمد، اوکراین جایگاه خود را در حال از دست دادن می‌بیند.

علاوه بر این، بخش قابل‌توجهی از اوکراین که سرزمین‌های روس‌تبار هستند امروز به خاک روسیه ملحق شدند که البته در مدل توافق مینسک طبق مدل اشتاین مایر، رئیس‌جمهور آلمان مقرر بود در این بخش‌های شرقی اوکراین انتخاباتی برگزار شود و سرنوشت آنها مشخص شود.

این بخش‌ها که همه آنها روس‌تبار هستند و اگر طبق مدل اشتاین مایر انتخابات صورت می‌گرفت و خودمختاری به این مناطق داده می‌شد و دولت‌های غرب‌گرای اوکراین این بحران ویژه و درگیری را با روسیه راه نمی‌انداختند، وضعیت اسفناک فعلی اوکراین به وجود نمی‌آمد.

به‌عبارتی همان فرانسه و آلمان که امضاکننده و تضمین‌کننده توافق مینسک و مدل اشتاین مایر بودند، خودشان زیر وعده خود زدند و عنصری مثل زلنسکی را که فاقد هر نوع هویت و پیشینه سیاسی بود، برای اهداف خود در اوکراین مستقر کردند که نتیجه آن وضعیت فعلی سراسر باخت اوکراین شد.

وضعیتی که در آن مشروعیت خود زلنسکی هم زیر سوال است و از ۲۰ می‌ (۳۱ اردیبهشت) طبق قانون اساسی اوکراین حضور زلنسکی به‎عنوان رئیس‎جمهور نامشروع محسوب می‌‎شود و حتی امروز آمریکایی‌ها هم به این اعتراف می‌کنند و ترامپ وی را دیکتاتور خطاب می‌کند و زلنسکی با تمدید وضعیت حکومت نظامی مانع برگزاری انتخابات می‌شود در حالی که خودش متزلزل است و برای همین است که حتی ترامپ با گروه‌های مخالف زلنسکی هم مذاکره می‌کند.

پس در حوزه سیاسی هم وضعیت دچار ابهام است و توافقی هم که زلنسکی امضا کند دچار ابهام خواهد بود.

نکته بعدی که فوق‌العاده حائز اهمیت است اینکه که امروز رقابت و تضاد شدید منافع بین آمریکا و انگلیس در حوزه اوکراین وجود دارد و گروه‌های افراطی ناتو که تحت پرچم انگلیس فعالیت می‌کنند مثل فرانسه و آلمان هم در این شکاف قرار دارند و در دور اول مذاکرات که دیدیم آمریکایی‌ها به‌راحتی اروپایی‌ها را حذف کردند، انگلیس تلاش کرد که پرچم‌دار حفظ و حمایت از اوکراین شود، اما این غیرمنطقی و ناشدنی است و بدون حضور آمریکا اروپایی‌ها نمی‌توانند بحران و جنگ اوکراین را ادامه دهند و این تضاد منافع به سمتی می‌رود که انگلیسی‌ها به آمریکایی‌ها امتیاز دهند چرا که با تجربه اخیر و فشارها مشخص بود که امکان گرفتن امتیاز از آمریکا را ندارند و باید بازی برعکس شود و این بازی که در پیش گرفتند (حمله موشکی و پهپادی به مسکو پیش از دور دوم نشست ریاض برای اینکه اعلام کنند برگ برنده دارند) این اقدام هم تاثیری نداشت.

به عبارتی طرح انگلیسی حمله پهپادی نیرو‌های اوکراینی به مسکو شکست خورد چرا که اتفاقا آمریکایی‌ها معتقد هستند که هرچه بازی اوکراین به داخل خاک روسیه برود و عملیات‌های ایذایی بیشتر شود به نفع روسیه است و بازی را پیچیده‌تر می‌کند و این مسیر به سمتی پر ابهام‌تر حرکت می‌کند.

• بیشتر بخوانید:
• چشم‌انداز جنگ اوکراین؛ پیشنهاد آتش‌بس آمریکا به چه معناست؟
• جنگ اوکراین و نمایان شدن اختلاف‌ها میان آمریکا و اروپا

نکته بعدی که بسیار حائز اهمیت است اینکه روس‌ها معتقد به این هستند که بحران اوکراین باید به‌صورت ریشه‌ای حل شود و به یک توافق کامل و جامع برسد که همان طرح ژوئن ۲۰۲۴ (خرداد ۱۴۰۲) پوتین است؛ طبق این طرح روس‌ها معتقدند ریشه‌های بحران اوکراین که شامل نظامی‌سازی اوکراین، حضور اوکراین در ناتو، تعدی به حقوق روس‌تباران و اقدام‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و امنیتی ضدروسیه باید کاملا در اوکراین متوقف شود، منطقه حائلی در کنار این مناطق جدیدی که روس‌ها به‌عنوان منطقه سرزمینی خود می‌دانند ایجاد شود، سرزمین‌های جدید کاملا جزو خاک روسیه است و منطقه حائل بعد از این مناطق جدیدی است که به خاک روسیه ملحق شده است، در کنار اینکه فعالیت‌های نظامی ناتو در اوکراین متوقف شود و هیچ نیروی حافظ صلحی از ناتو در اوکراین نباید مستقر شود چرا که این هم مغایر با امنیت روسیه است.

به عبارت دیگر روس‌ها با دست برتر مسئله اوکراین را نگاه می‌کنند و آمریکایی‌ها هم این را می‌دانند و آن چیزی که رخ خواهد داد به سمتی خواهد رفت که آمریکایی‌ها هم به سمت دادن بخشی از امتیازات به روسیه پیش می‌‎روند چرا که ترامپ نمی‌خواهد این بحران را با هزینه‌های قابل‌توجه فعلی و بدون امکان تغییر در وضعیت میدان بعد از ۳ سال تلاش ناتو ادامه دهد و همین باعث می‌شود که آمریکا رسما اعلام می‌کند که اوکراینی‌ها باید نقشه جدید بدون بخش‌های شرقی را بپذیرند.

این یک تغییر بسیار مهم و قابل‌توجه در سیاست خارجی آمریکا و در بحث بحران اوکراین است؛ حدود ۶ یا ۷ ماه پیش بود که انگلیسی‌ها رسما اعلام می‌کردند که تا اوکراین تمام سرزمین‌های خود را باز پس نگیرد و نیرو‌های اوکراینی وارد منطقه روستوف نشوند، وارد اتوبانی که به سمت مسکو می‌رود، نشوند ما با کرملین تماس نمی‌گیریم، اما امروز همه ورق‌ها برگشته و کاملا مشخص است جبهه ناتو شکست خورده که آمریکایی‌ها حاضر به پذیرش شروط روسیه و طرح موضوع بسیار مهم نقشه جدید اوکراین بدون ۴ استان شرقی آن را مطرح می‌کنند.

انتهای پیام/