واکاوی اقدام ترامپ در تحریم دیوان بین‌المللی کیفری از منظر قانونی

احمد مومنی‎راد، استاد دانشگاه و کارشناس حقوق بین‌الملل در یادداشتی برای خبرگزاری میزان اقدام آمریکا در تحریم دیوان بین‌المللی کیفری را بررسی کرد.

متن یادداشت به شرح زیر است: 

منشور ملل متحد بعد از جنگ اول و دوم جهانی به تصویب تعداد زیادی از کشور‌ها رسید و درپی آن سازمان ملل برای شکل دهی به نظمی جدید در دنیا ایجاد شد. از اصول قطعی منشور ملل متحد این است که کشور‌ها در عین حال که برابر و مستقل از یکدیگر هستند باید از همکاری‌های بین‌المللی استقبال کرده و به توافق‌های بین‌المللی که برای بهبود وضعیت جهان و ارتقای امنیت و صلح بین‌المللی تنظیم شده متعهد باشند؛ از دیگر اصول منشور ملل متحد این است که کشور‌ها در معاهداتی که آن را تصویب کرده‌اند با حسن نیت ورود کرده و آن‌ها را اجرا کنند و نیز به گونه‌ای حرکت کنند که اختلاف‌های بین‌المللی با یکدیگر را با روش‌های مسالمت‌آمیز حل و فصل نمایند.

اما متاسفانه درباره آمریکا وضعیتی را می‌بینیم که در بسیاری از موارد خلاف این جریان حرکت می‌کند. و در معاهدات مختلف آنچه را که متعهد به آن شده است را رعایت نمی‌کند. نمونه‌های متعددی از این رویکرد آمریکا را در حوزه حقوق بین‌الملل شاهد هستیم. آمریکایی‌ها در ابتدا از دیوان بین‌المللی کیفری استقبال کرده و در پیش‌نویس اساسنامه و تدوین آن شرکت کردند؛ آنها بلافاصله این اساسنامه را امضا کردند. امضای اساس‌نامه دیوان بین‌المللی کیفری این مفهوم را می‌رساند که آمریکا کلیت آن را قبول داشته و به هیچ وجه تا زمانی که آن را تصویب کند، اقدامی علیه آن انجام نمی‌دهد. زمانی که تصویب شود نیز به آن متعهد بوده و آن را به‌طور کامل اجرا می‌کند. آمریکایی‌ها وضعیتی را در قبال دیوان بین‌المللی کیفری پیش گرفته‌اند که وضعیت ثابتی نیست؛ در ابتدا آن را امضا کردند و در ادامه با اعلام رسمی عدم تصویب ان عملا امضای خود را پس گرفتند؛ در زمانی تمایل به حمایت از آن داشتند و دردولتی دیگر از آن فاصله گرفته و از آن انتقاد کردند.

در دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ این روند ادامه دارد؛ ترامپ این دیوان را تحریم کرده و عوامل آن (قضات، کارکنان و دادستانش) را تهدید می‌کند.

این نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها فقط به منافع نامشروع خود می‌اندیشند و در قبال معاهدات و نهاد‌های بین‌المللی استاندارد و معیار دوگانه برخورد می‌کنند با هر نهادی که منافع آنها را تامین کند روابط خوبی داشته و رابطه خود را ادامه می‌دهند؛ هر جا که این اتفاق رخ ندهد، فاصله گرفته و تهدید و تحریم می‌کنند و در مواردی از آن نهاد خارج می‌شوند.

دیوان کیفری بین‌المللی بر اساس اساسنامه‌اش مهم‌ترین جنایت‌ها در جهان، یعنی نسل‌کشی، جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت و تجاوز را رسیدگی می‌کند و باید مستقل و به دور از فشار‌های کشور‌های قدرتنمد باشد دادستان این دیوان بدنبال جنایت‌های رژیم صهیونیستی در غزه و لبنان؛ این دیوان صدور حکم جلب نخست‌وزیر و وزیر جنگ این رژیم در دستور کار خود داشت و در نهایت آن را صادر کرد.

آمریکایی‌ها به این موضوع اعتراض می‌کنند؛ پس مشخص است که رویکرد آمریکا در قبال نهاد‌های بین‌المللی و معاهدات مختلف جهانی این است که فقط منافع نامشروع خود را لحاظ کنند؛ آنها به صلح و امنیت بین‌المللی اعتنایی ندارد و این درحالی است که آمریکا عضو دائم و دارای حق وتو درشورای امنیت سازمان ملل است.

مهم‌ترین کارکرد شورای امنیت حفظ صلح و امنیت بین‌المللی است؛ اما آمریکایی‌ها برخلاف این جریان حرکت کرده و معیار دوگانه را در قبال معاهده‌های بین‌المللی و حتی کشور‌ها پیش می‌برند. کشور‌هایی که همسو با آمریکا هستند مورد حمایت واشنگتن قرار می‌گیرند و کشور‌هایی که با آن مخالفت می‌کنند با شدیدترین برخورد‌های آن مواجه می‌شوند.

این موضوع درباره نهاد‌های بین‌المللی هم صدق می‌کند؛ اگر سازمان‌ها به نفع آمریکا رای صادر کنند، ازنظر واشنگتن نهاد‌های مفید به‌حساب می‌آیند؛ اما اگر خلاف منافع واشنگتن رای صادر کنند، تهدید و تحریم می‌شوند. این معیار دوگانه در جا‌های مختلف خود را نشان می‌دهد. نمونه آن موضع امریکا در قبال رای دیوان در مورد سران روسیه است.

رژیم صهیونیستی درپی ۱۵ ماه پس از طوفان الاقصی حدود ۵۰ هزار نفر زن و کودک و پیر و جوان را به شهادت رسانده و همه قواعد، اصول و مبانی حقوق بین‌المللی و حقوق بشردوستانه را نقض کرد. در همین حال، آمریکا از این رژیم حمایت می‌کند و این حمایت باعث تشویق این رژیم برای ارتکاب جنایت‌های بیشتر می‌شود. حمایت آمریکا از رژیم صهیونیستی و تحریم دیوان بین‌المللی کیفری باعث می‌شود که قضات دیوان و عوامل آن نیز از وضعیت خود نگران شوند؛ این تحریم‌ها تضعیف نهاد‌های بین‌المللی را درپی دارد و باعث می‌شود که رژیم صهیونیستی با آسودگی به جنایت‌های خود ادامه دهد؛ رژیمی که در طول تاریخ جعلی خود به هیچ یک از قواعد بین‌المللی، اصول و مبانی بین‌المللی، معاهدات کنوانسیون‌ها و هیچ یک از قطعنامه‌هایی که علیه آن صادر شده، اعتنا نکرده است.

این رژیم مصداق کامل یک رژیم جنایتکار است و دیوان بین‌المللی کیفری درصدد رسیدگی به جنایات این رژیم است. آمریکایی‌ها نه تنها این دیوان را تهدید کرده و از این طریق از رژیم صهیونیستی حمایت می‌کنند، بلکه به رژیم اشغالگر تسلیحات ارسال کرده و آن را تشویق می‌کنند. جنایت‌های رژیم صهیونیستی برای همه کشور‌های جهان محرز است درصد بالایی از مردم جهان به جنایت‌های این رژیم پی‌برده و اعتراض و مخالفت خود را اعلام کردند؛ نخبگان و دانشگاهیان در کشور‌های مختلف در اعتراض به این جنایت‌ها به خیابان‌ها رفتند و انرا محکوم کردند و خواستار مجازات عاملان و امران آن شدند.

امروزه وضعیتی را در دنیا می‌بینیم که آمریکا با یکجانبه‌گرایی خود در صدد تضعیف نهاد‌های معتبر بین‌المللی است؛ و با اتخاذ دکترین خروج از معاهدات ونهاد‌های جهانی حقوق بین الملل و حقوق بشر را به محاق برده است. آمریکا از پیمان پاریس که یک پیمان محیط زیستی است، و نیز از سازمان بهداشت جهانی، شورای حقوق بشر، پیمان منع موشک‌های میان‌برد هسته‌ای، پیمان آسمان‌های باز، آنروا، پیمان مهاجرتی نیویورک، برجام و پیمان مودت خارج شده است. آمریکا حتی تهدید به خروج از بسیاری از نهاد‌ها و معاهدات و کنوانسیون‌های بین‌المللی کرده است.

این رویکرد آمریکا نشان می‌دهد که برخلاف ادعاهایش آنچه ملاک و معیار رویکرد اوست منافع نامشروع و غیرقانونی واشنگتن و رژیم صهیونیستی است وعدالت صلح و امنیت بین المللی ذره‌ای در سیاست خارجی او اهمیت ندارد.

انتهای پیام/