نظام انتخابات جمهوری اسلامی ایران در پرتو حقوق بشر

خبرگزاری میزان - احمد بینا، معاون ستاد حقوق بشر در یادداشتی با عنوان «نظام انتخابات جمهوری اسلامی ایران در پرتو حقوق بشر»، نوشت:

هر کسی حق دارد مستقیما به‌وسیله نمایندگانی که آزادانه انتخاب شده باشند در اداره امور عمومی کشور شرکت جوید، اراده ملت اساس قدرت اختیارات ملی است؛ این اراده به‌وسیله انتخاب شرافتمندانه صورت می‌گیرد که دوره به دوره از طریق انتخابات عمومی یکسان، با رای مخفی انجام می‌شود.

در نظام اسلامی ایران دو نوع انتخابات برگزار می‌شود: الف) بخش غیردولتی و ب) انتخابات عمومی و فراگیر.

در بخش غیردولتی انتخابات متعددی از جمله نظام پزشکی، اتحادیه‌های کارگری، نظام پرستاری، نظام مهندسی، اصناف و ... برگزار می‌شود.

چهار انتخابات مهم و سرنوشت‌ساز هر چند سال یک‌بار (ریاست‌جمهوری، مجلس شورای اسلامی، شورا‌های شهر و روستا، چهار سال یک‌بار و مجلس خبرگان رهبری هر هشت سال یکبار) برگزار می‌شود.

تحقق حقوق مردم که شامل (حقوق شهروندی و حقوق بشر است) دو رکن اساسی دارد: اول) مشارکت و حضور فعال در صحنه انتخابات توسط آحاد مردم؛ دوم) وجود سازوکار‌هایی برای اداره کشور مبتنی بر آرای مردم.

جمهوری اسلامی ایران در راستای مردم‌سالاری دینی، نظام انتخاباتی را مورد توجه قرار داده است تا همگان (زن و مرد) به‌صورت معقول و مسالمت‌آمیز بتوانند با جابه‌جایی و انتخاب افراد، متولیان قدرت را جابه‌جا کنند و به حقوق خود نائل آیند.

بر این اساس انتخابات در ایران یک فرصت بسیار مهم حقوق بشری است که با مشارکت و حضور مردم امکان انتخاب بهترین‌ها برای اداره جامعه وجود دارد.

ابعاد حقوق بشر در انتخابات

۱. حق مشارکت مردم و تعیین سرنوشت از طریق انتخابات: حق تعیین سرنوشت به معنای آزادی عمل، اختیار، مسئولیت شناسی انسان در تبیین کم و کیف سرنوشت خویش است؛ در دنیای معاصر حق تعیین سرنوشت بسیار حائز اهمیت است، به‌طوری که معیاری برای مردم‌سالاری (دموکراتیک) و غیرمردم‌سالاری داشتن جوامع و نظام‌های سیاسی است.

۲. برابری جنسیتی در انتخابات: زن و مرد حقوق و وظایف یکسان دارند و همه از فرصت‌های مساوی در نظام انتخاباتی برخوردارند؛ یعنی می‌توانند نامزد انتخابات شوند و یا رای برابر به کاندیدا‌های انتخاباتی بدهند.

۳. توجه به اقلیت‌های مذهبی در انتخابات: اقلیت‌های دینی رسمی در ایران پنج حوزه برای انتخابات مجلس دارند که در مجموع ۵ نماینده را دربرمی‌گیرد؛ طبق اصل ۶۴ قانون اساسی زرتشتیان و کلیمیان هر کدام یک نماینده و مسیحیان آشوری و کلدانی مجموعا یک نماینده و مسیحیان ارمنی جنوب و شمال هر کدام یک نماینده انتخاب می‌کنند.

۴. آزادی کاندیدا‌ها و رای دهندگان:هر کسی می‌تواند از کلیه آزادی‌هایی که در قانون انتخابات مشخص شده بی‌هیچ‌گونه برتری، منجمله برتری از نظر نژاد، رنگ، جنس، زبان، دین یا عقیده و از نظر زاد و بوم با هر موقعیت اجتماعی و از نظر توانگری و یا هر وضع دیگر بهره‌مند شود.

۵. معلولین در انتخابات: معلولین می‌توانند علاوه بر رای دادن به کاندیدا‌های خود نامزد انتخابات شوند؛ در انتخابات پیش رو چند تن از افراد دارای معلولیت در مجلس شورای اسلامی حضور دارند؛ این حضور پیروزی و دستاورد بزرگ حقوقی برای افراد دارای معلولیت در کشور است که بتوانند حقوق خود را این بار در قامت یک معلول در مجلس دنبال کنند.

۶. فقرزدایی و حقوق اقتصادی در انتخابات: با جابه‌جایی افراد (در صورت مشارکت فعال مردم) امکان انتخاب افراد متخصص و کاربلد وجود دارد که در آن فقرزدایی صورت خواهد پذیرفت.

۷. استفاده از حق شکایت توسط مردم: در مجلس شورای اسلامی کمیسیون اصل ۹۰ و در شورا‌های شهر، ریاست‌جمهوری و خبرگان رهبری، بخش رسیدگی به شکایات مردمی فعال است.

به گزارش وب‌سایت ستاد حقوق بشر، در پایان با این اجمال می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که با مشارکت و حضور فعال زنان و مردان ایرانی در این فرآیند مردم سالاری، زمینه تحقق حقوق مردم به‌صورت مسالمت‌آمیز فراهم شود.

انتهای پیام/