روز جهانی مبارزه با آزمایشهای هستهای|
سایه سنگین آزمایشهای هستهای بر سر جهان
سایه مرگبار آزمایشهای هستهای کشورهای دارنده تسلیحات هستهای همچنان سر مردم سراسر جهان سنگینی میکند.
خبرگزاری میزان -
خبرگزاری میزان – مجمع عمومی سازمان ملل در دسامبر ۲۰۰۹ به اتفاق آرا روز ۲۹ آگوست را بهعنوان روز جهانی مبارزه با آزمایشهای هستهای اعلام کرد.
پیشنهاد تعیین این تاریخ از سوی قزاقستان اعلام شد؛ در چنین روزی سایت آزمایشی «Semipalatinsk» اتحاد جماهیر شوروی در قزاقستان در سال ۱۹۹۱ بسته شد.
نخستین آزمایش هستهای اتحاد جماهیر شوروی نیز در ۲۹ آگوست ۱۹۴۹ انجام شد؛ چهار سال پس از نخستین آزمایش هستهای آمریکا با نام «ترینیتی».
براساس قطعنامه ۶۴/۳۵ UNGA مبنی بر تعیین روز ۲۹ آگوست به عنوان روز جهانی مبارزه با آزمایش هستهای، هدف از این اقدام مبارزه با آزمایشهای هستهای و جلوگیری از اثرات مخرب و مضر آنها بر زندگی و سلامت مردم و محیط زیست است.
از زمان انجام نخستین آزمایش هستهای در جولای ۱۹۴۵ به دست آمریکا تاکنون حدود هشت کشور بیش از ۲ هزار آزمایش هستهای انجام شده دادهاند؛ آزمایشهایی که رنج و درد انسانی جبران ناپذیر و آسیبهای محیط زیستی گستردهای در پی داشتند که برای بازسازی آنها قرنها زمان لازم است.
معاهده منع جامع آزمایشهای هستهای
سنگ بنای اصلی معماری امنیت بینالمللی و رژیم جهانی منع گسترش سلاحهای هستهای برای پایان دادن به آزمایشهای تسلیحات هستهای، معاهده منع جامع آزمایشهای هستهای است که پنج سال پس از بسته شدن سایت آزمایشی «سمیپالاتینسک» در پنجاهمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل به تصویب رسید.
معاهده منع جامع آزمایشهای هستهای (CTBT) همه آزمایشهای هستهای را توسط هر کسی و در هر کجا ممنوع میکند؛ این معاهده یک هنجار جهانی را علیه آزمایشهای هستهای ایجاد کرده و بهحدی قدرتمند است که از زمان آغاز فرآیند امضا در سال ۱۹۹۶، کمتر از ۱۲ آزمایش هستهای انجام شده است.
این معاهده بهعنوان یک مانع قدرتمند در برابر توسعه سیستمهای جدید تسلیحات هستهای عمل میکند، اما همچنان ۲۶ سال پس از تصویب هنوز لازمالاجرا نشده است بلکه بهصورت داوطلبانه از سوی برخی از کشورها اجرا میشود.
در حالیکه این معاهده برای لازمالاجرا شدن نیازمند امضا از سوی هشت کشور از میان ۴۴ کشور دارنده فناوری هستهای از جمله آمریکا است، بیاعتمادی بین کشورهای دارای فناوریهای هستهای به اثربخشی و ماهیت الزامآور بی قید و شرط توافقهای بینالمللی در حال افزایش است.
همین امر سبب شده تا جهان به مسیر دور احتمالی رقابت تسلیحات هستهای سوق یابد؛ جهانی که با شکافهای ژئوپلتیکی، درگیریها و بی ثباتیهای متعدد مواجه است و روندهای تنش زدایی در آن بسیار کمرنگ و بیاعتمادی جایگزین گفتوگو شده است.
آزمایشهای هستهای
آزمایش هستهای انفجار عمدی یک سلاح هستهای است که منجر به انتشار غیرقابل کنترل و بسیار مخرب انرژی تولید شده توسط یک واکنش شکاف یا همجوشی میشود.
در دهههای اخیر آزمایشهای هستهای با هدف اطلاع از وجود سلاح هستهای یا انتقال یک پیام سیاسی انجام شدند و هرچه آزمایشهای هستهای بیشتری انجام شوند، خطر جنگ هستهای افزایش مییابد.
در واقع، آزمایشهای هستهای خطر درگیری بین کشورهای دارای تسلیحات هستهای را افزایش داده و به آنها اجازه توسعه انواع جدید تسلیحات هستهای را میدهند؛ چنین آزمایشهایی تلاشهای شکننده بینالمللی برای کنترل تسلیحات هستهای از جمله معاهدات منع جامع آزمایشهای هستهای و معاهده منع گسترش تسلیحات هستهای آسیب میزنند.
در طول سالهای اولیه جنگ سرد، صدها آزمایش هستهای روی زمین یا زیر آب، اغلب در زمینهای مستعمره یا مناطق بومینشین انجام شد؛ مواد رادیواکتیو تولید شده توسط این انفجارهای هستهای با زبالههای ناشی از انفجار مخلوط شده، با باران به زمین میافتند، یا صدها مایل توسط باد پخش میشوند و صدها هزار نفر را در سراسر جهان در معرض سطوح خطرناک تشعشع قرار میدهند؛ مواد حاصل از این انفجارهای قدرتمند نیز در اتمسفر بالا فرستاده شد و در آنجا به طور گسترده به گردش در میآیند.
آمریکا در صدر کشورهای انجام دهنده آزمایشهای هستهای
آمریکا با انجام حدود هزار آزمایش هستهای در صدر کشورهای انجام دهنده این نوع آزمایشها قرار دارد؛ این کشور در جولای ۱۹۴۵، در جریان جنگ جهانی دوم، نخستین سلاح هستهای جهان را با نام رمز ترینیتی بر فراز صحرای نیومکزیکو منفجر کرد.
آمریکا کمتر از یک ماه بعد، ۲ بمب اتمی بر شهرهای هیروشیما و ناکازاکی ژاپن پرتاب کرد که بیش از ۱۰۰ هزار نفر را در لحظه به کشتن داد.
هزاران ژاپنی دیگر به دلیل جراحات، بیماری ناشی از تشعشعات و سرطان در سالهای بعد جان خود را از دست دادند؛ تعداد قربانیان بمباران اتمی ژاپن از سوی آمریکا ۲۰۰ هزار نفر تخمین زده میشود.
یکی از بدترین بلایای تاریخ آزمایشهای هستهای، آزمایش «قلعه براوو» در سال ۱۹۵۴ که آمریکا انجام داد؛ این آزمایش مواد رادیواکتیو را در طول هزاران کیلومتر پراکنده کرد، ساکنان مجاور جزایر مارشال و ماهیگیران ژاپنی را بیمار کرد و تاثیرات غیرقابل محاسبه و بیننسلی را به زمین، محیط زیست، سلامت و فرهنگ مردم جزایر مارشال وارد کرد.
پیامدهای آزمایشهای هستهای
جوامع خط مقدم آسیب دیده از آزمایشهای هستهای مردم و جوامعی هستند که مستقیما در معرض این آزمایشها قرار دارند و تداوم روند انجام آزمایشهای هستهای، یک بیعدالتی اخلاقی برای این جوامع خط مقدم است که همچنان برای پاکسازی زمینهای آلوده و دریافت غرامت پیامدهای بهداشتی ناشی از قرار گرفتن مداوم در معرض تشعشات تلاش میکنند.
در حال حاضر، جوامع و مردم آسیبدیده از آزمایشهای هستهای چند دهه پیش همچنان برای تحقق عدالت تلاش میکنند.
تا سالها پس از آغاز روند آزمایشهای هستهای، هیجانها و مخفی کاریها در این رابطه به حدی زیاد بود که اثرات جانبی و خطرات این آزمایشها برای زندگی انسان نادیده گرفته میشد، اما اکنون تردیدی درباره قدرت تخریب بالای آن وجود ندارد.
دیگر بر کسی پوشیده نیست که چنین آزمایشهای هستهای تا چه حد اثرات جانبی خطرناکی دارند و به تولید سلاحهای هستهای منجر میشوند که جهان را بیش از پیش بیثبات میکنند؛ در حال حاضر حدود ۱۳ هزار سلاح هستهای در زرادخانههای سراسر جهان وجود دارند.
به گفته فدراسیون دانشمندان آمریکایی، ۹ کشور تا اوایل سال ۲۰۲۲ تقریبا ۱۲ هزار و ۷۰۰ کلاهک هستهای داشتند؛ تقریبا ۹۰ درصد این کلاهکها متعلق به آمریکا و روسیه هستند.
براساس گزارش انجمن کنترل تسلیحات، دستکم هشت کشور از سال ۱۹۴۵ در مجموع ۲ هزار و ۵۶ آزمایش هستهای انجام داده اند.
آمریکا تاکنون هزار، روسیه ۷۱۵، فرانسه ۲۱۰، انگلیس و چین نیز هر کدام ۴۵ آزمایش هستهای انجام دادند.
هند و پاکستان نیز به ترتیب سه و ۲ آزمایش هستهای انجام دادند.
انتهای پیام/
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای موردنیاز علامتگذاری شدهاند *