رونمایی از سند بومیسازی سوخت هستهای در ماههای آتی
حدود ۵۰ سال قبل، سازمان انرژی اتمی ایران با هدف توسعه فناوریهای هستهای و بهویژه تولید برق از طریق احداث نیروگاههای اتمی در کشور، تاسیس شد.
خبرگزاری میزان -
خبرگزاری میزان - سازمان انرژی اتمی ایران در چند دهه گذشته، برنامهریزیهای فراوانی برای دستیابی به فناوری هستهای و توسعه آن؛ با تکیه بر توان داخلی انجام داده و تلاش محققان و متخصصان صنعت هستهای موجب شده تا به رغم وجود موانع، مشکلات، تهدیدها و ... اکنون ایران قادر به تولید رادیوداروهای موردِ نیاز بیماران، توسعه کاربرد پرتوها، تولید و دستیابی به فناوریهای نوین هستهای و... باشد.
برخلاف برنامههای دشمنان برای ممانعت از دستیابی ایران به فناوریهای نوین، سازمان انرژی اتمی ایران ثابت کرد که قادر است فعل خواستن را به توانستن تبدیل کند و شرایطی فراهم سازد تا بتوانیم در سایه تکنولوژیهای جدید و قدرتآفرین، به عضویت باشگاه کشورهای هستهای درآییم.
همه این موارد؛ مرهون برنامهریزیهای دقیق، کارشناسی و حرفهای بوده است. البته سرعت پیشرفت این سازمان در سالهای اخیر و بهویژه در دوره مدیریتی جدید، چشمگیر شده و در ۱.۵ سال گذشته توانسته در حوزههایی به دستاورد برسد که تاثیر مستقیم درزندگی مردم و اقتصاد ملی داشته باشد.
معاونت برنامهریزی هستهای و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی ایران در دولت سیزدهم با جدیت و پشتکار فراوان که نشأت گرفته از تغییر نگرش و رویکرد در نقش آفرینی این معاونت راهبردی است؛ توانست سند جامع راهبردی سازمان را با حمایتهای مهندس اسلامی، مدیران، کارشناسان، محققان و تمامی ارکان سازمان انرژی اتمی ایران، تهیه و تدوین کرده و نقش مهمی در تهیه اسناد پشتیبان و اسناد ضمیمه این سند ایفا کند؛ نقشی که اکنون با نگاهی متفاوت از ۴ دهه گذشته بوده و سبب ایجاد انگیزههای فراوانی در بین کارکنان آن شده است.
در سالهای گذشته سازمان انرژی اتمی ایران برای دستیابی به توسعه درونزای علوم و فنون هستهای در کشور، ساختارها و واحدهای سازمانی بسیاری را در سراسر کشور؛ ایجاد و تجهیز کرده است.
این تلاشها منجر به تشکیل شرکتهای مهندسی و تخصصی در زمینههای مختلف در حوزه فعالیتهای سازمان و ایجاد پژوهشگاه علوم و فنون هستهای (با هدف توسعه و گسترش فعالیتهای تحقیقاتی در زمینه فناوری هسته ای) شده است.
در نخستین روزهای سال ۱۴۰۲ با دکتر محمد قنادی مراغه، معاون برنامهریزی هستهای و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی ایران درباره عملکرد این معاونت در سالی که گذشته و نیز برنامههای جاری به گفتگو نشستیم.
گام بزرگ سازمان انرژی اتمی در تهیه سند جامع راهبردی
قنادی ضمن تبریک فرارسیدن سال ۱۴۰۲ اظهار کرد: فرارسیدن سال نو را به همه مردم ایران و عزیزانی که در راه اعتلای کشور گام برداشتهاند؛ به ویژه همکاران صنعت هستهای (که در اقصی نقاط کشور مشغول فعالیت هستند) تبریک عرض کرده و خداقوت میگویم.
معاون برنامهریزی هستهای و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی ایران افزود: این معاونت یکی از مهمترین بخشهای ستادی سازمان بهشمار آمده و از آنجا که، به زعم بنده، موفقیت یک مجموعه یا پروژه، به عواملی همچون؛ برنامهریزی دقیق، مدیریت صحیح، منابع مالی، نیروی انسانی و نظارت و پیگیری وابسته بوده، اهمیت و ضرورت این معاونت، بیش از پیش، عیان است. چنانچه هرکدام از این عوامل؛ محقق و اجرایی نشود، خواهیم دید که کل پروژه و یا مجموعه با مشکلات اساسی روبه رو میشود. به فرموده حضرت امیر (ع)؛ " قوام العیش، حسن التقدیر و ملاکه؛ حسن التدبیر": پایداری زندگی به برنامهریزی درست و وسیله رسیدن به آن، مدیریت صحیح است.
وی تاکید کرد: در رأس همه امور؛ برنامهریزی و تعهد به انجام آن قرار دارد. اگر ندانیم که به کجا قرار است که برویم، چه زمانی میخواهیم حرکت کنیم و نهایتاً به چه چیزی میخواهیم دست یابیم، و یا چه هدفی در ذهن داریم! در اصل در مسیر درستی گام برنداشتهایم، باید توجه داشت اگر سازمان و یا هر مجموعهای؛ برنامهای برای حرکت خود تدوین نکند؛ عملاً شاهد درجازدن یا حرکت در مسیرهای تکراری و بی هدف خواهیم بود.
وی درباره تغییرات ساختاری معاونت برنامهریزی بیان کرد: ۲ دفتر تدوین برنامه و طرحهای راهبردی و همچنین دفتر مطالعات راهبردی صنعت هستهای به انضمام ۲ اداره کل استانداردها و سیاستهای توسعهای صنعت هستهای و همچنین اداره کل نظارت و ارزیابی راهبردی فعال بودند که از این بین؛ در حوزههایی هم پوشانی وجود داشت و در حوزههایی نیز شاهد عدم انطباقهایی بودیم که موجب برخی ناهمگراییها در انجام وظایف میشد.
قنادی تصریح کرد: بر این اساس، در سال ۱۴۰۱ تغییراتی در ساختار این معاونت به وجود آمد و ضمن ایجاد مرکز ملی نظام کیفیت و استانداردهای اتمی ایران و انتقال اداره کل استاندارهای و سیاستهای توسعهای صنعت هستهای به آن؛ اداره کل فن آوری و توسعه صنعتی در این معاونت به وجود آمد و دفتر تدوین برنامه و طرحهای راهبردی با اداره کل نظارت و ارزیابی راهبردی؛ ترکیب و دفتر برنامهریزی راهبردی، نظارت و ارزیابی عملکرد به وجود آمد که البته دفتر مطالعات راهبردی صنعت هستهای با عنوان جدید دفتر مطالعات راهبردی و توسعهای در این ساختار، حفظ شد.
معاون سازمان انرژی اتمی ایران گفت: مهمترین اقدامات معاونت برنامه ریزی مشتمل بر ۳ محور است؛ نخست اینکه براساس رهنمودهای مدیریت سازمان، اسنادی تهیه شده چرا که طی ۴۵ سال گذشته، یک سند راهبردی که مُحاط بر تمامی جنبههای هستهای بوده؛ در سازمان وجود نداشت و از این نظر، ما با یک ضرورت مواجه بودیم و باید این سند راهبردی تهیه میشد.
وی افزود: نخستین گامی که مهندس اسلامی، در سازمان برداشتند؛ تهیه سند راهبردی برای سازمان انرژی اتمی ایران بود که گام بسیار بزرگی در این زمینه محسوب میشود. برای تحقق این موضوع، چندین سند تهیه شد که البته سند راهبردی توسط مهندس اسلامی به تایید مقامات عالیرتبه کشور رسید و به این ترتیب، سازمان، دارای یک سند راهبردی شد.
قنادی خاطرنشان کرد: ذکر این نکته ضروری است که برای تهیه و تدوین سند راهبردی، کمیتههایی در سطح سازمان، تشکیل و از نظرات کارشناسی تمامی شرکتها، معاونتها، پژوهشگاه، مرکز نظام ایمنی؛ به انضمام کارشناسان زُبدهایی که در سازمان کار کرده بودند و با فعالیتهای سازمان آشنایی کامل داشتند، استفاده شد.
تهیه اسناد مختلف در سال ۱۴۰۱
معاون برنامهریزی هستهای و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی ایران بیان کرد: در مجموع، اسنادی که در سال ۱۴۰۱ برای سازمان- علاوه بر سند راهبردی صنعت هستهای- تهیه، ارایه و ابلاغ شدند، عبارتند از:
سند جامع توسعهای کشور در حوزه راکتورهای هستهای
سند آمایش سرزمینی احداث مراکز پرتودهی در کشور با تاکید بر بخش کشاورزی
سند راهبردی توسعه مدیریت و منابع انسانی صنعت هستهای
سند پژوهش در فنآوری
وی خاطرنشان کرد: تحقق برنامهها و اهداف تعیین شده در سند جامع راهبردی سازمان یعنی اینکه تا سال ۱۴۲۰ ما باید ۱۵ درصد برق کشور را از طریق برق هستهای تأمین کنیم، لذا بر این اساس، باید بتوانیم ۱۰ هزار مگاوات برق هستهای تولید کنیم.
معاون سازمان انرژی اتمی ایران عنوان کرد: خوشبختانه تحت تاثیر سند راهبردی سازمان؛ اسناد دیگری – بهمنظور اعتلای صنعت هستهای در بخشها و معاونتهای مختلف - در حال تهیه بوده که میتوان به سند بومیسازی سوخت هستهای، سند آموزش در فناوری هستهای و ... اشاره کرد. این اسناد در اصل، ضمیمه سند راهبردی صنعت هستهای بوده و بر اساس آن، فعالیتها و برنامههای سازمان میبایستی پیش رود.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فنون هستهای گفت: هم اکنون تهیه سند بومیسازی سوخت هستهای در دست اقدام بوده که امیدوارم در اوایل سال ۱۴۰۲ بتوان آن را ابلاغ کرد.
وی خاطرنشان کرد: تهیه سند جامع راهبردی سازمان و اسناد وابسته به آن، برای نخستینبار در سطح سازمان انجام شده و برای نیل به این مهم؛ از رهنمودها و و حمایتهای بیدریغ و دلسوزانۀ ریاست سازمان؛ همکاری معاونان محترم سازمان؛ مدیران عامل شرکتها، مدیران حوزه برنامهریزی تمامی بخشهای سازمان و کارشناسان عزیز، بهرهمند بوده که شایسته است در همین جا، از این عزیزان تشکر کنم و خواستار توفیق این عزیزان از درگاه خداوند هستم.
تهیه سند CPF بهمنظور ارایه به آژانس
معاون سازمان انرژی اتمی ایران خاطرنشان کرد: در سالهای گذشته سازمان انرژی اتمی از فقدان یک سند مهم در سطح بینالملل (بهویژه در سطح آژانس بینالمللی انرژی اتمی) - که دربرگیرنده برنامههای مشترک برای استفاده از ظرفیتهای آژانس در توسعهی فنآوری هستهای در کشور باشد - رنج میبرد. بهگونهای که کشور ما، از معدود کشورهایی بود که سند CPF را به آژانس بینالمللی انرژی اتمی ارایه نکرده بود. اما خوشبختانه در دوره مدیریتی جدید؛ توانستیم این سند را با همکاری و تلاش فراوان کارشناسان و مدیران مربوطه تهیه کنیم.
وی تصریح کرد: لازم به ذکر است که سند CPF در اصل، برنامه سازمان برای ارایه به آژانس بینالمللی انرژی اتمی به زبان انگلیسی بوده و مشتمل بر ۲ بخش همکاریهای فنی و پروژههای پژوهشی مشترک است.
تهیه گزارشهای ادواری و پیگیری تحقق پروژهها
قنادی با اشاره به سایر وظایف و ماموریتهای این معاونت توضیح داد: یکی دیگر از کارهایی که ما بهشکل مستمر انجام میدهیم، تهیه گزارشهای عملکرد ادواری و نیز پیگیری تحقق پروژههاست. بر این اساس، ما ملزم به تهیه گزارشهای ادواری سهماهه، ششماهه و همچنین سالانه هستیم که پس از تهیه به رویت و نظر ریاست محترم سازمان میرسد تا توسط ایشان، به استحضار مقامات عالیرتبه کشور برسد.
وی درباره سایر ماموریتهای این معاونت گفت: از دیگر فعالیتهای مهم این معاونت که در ادارهکل فناوری و توسعه صنعتی صورت میپذیرد؛ بررسی و انعقاد تفاهمنامههای مختلف با مجامع علمی، دانشگاهی و فناوری بهمنظور توسعۀ فناوری هستهای است. بهعنوان نمونه، تفاهمنامههای مهمی با جهاد دانشگاهی، حوزه صنعت، محیط زیست و ... منعقد شده و بر این اساس، سازمان میبایست همکاریهای خود را با طرف مقابل انجام دهد.
توجه ویژه به انجام پروژههای کلیدی و پُراهمیت
وی تصریح کرد: در دوره مدیریتی جدید؛ مهندس اسلامی نسبت به انجام پروژههای کلیدی؛ پر اهمیت و ضروری تأکیدات فراوانی داشته و بههمین منظور و با توجه به اینکه، بنده؛ عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فنون هستهای بوده، علاوه بر اینکه در این معاونت؛ مسوول برنامهریزی و پیگیری پروژهها و فعالیتهای دیگر هستم؛ پروژههای کلیدی را نیز بهمنظور ضرورت توسعه هستهای کشور دنبال میکنم. البته این پروژهها؛ با همکاری و تولیگری پژوهشگاه علوم و فنون هستهای انجام میشود.
قنادی اضافه کرد: باید توجه داشت که ریاست سازمان، یک فرد بسیار عملگرا و پیگیر در حوزه عملیاتی و اجرایی پروژههاست و بر این مبنا؛ تاکید دارند اقدامات فوری در زمینه اجراییشدن پروژه، صورت پذیرد، لذا این معاونت نیز نهایت سعی و تلاش خود را بهمنظور تحقق رویکرد ریاست محترم سازمان؛ بهکار میگیرد.
وی عنوان کرد: خدا را شاکرم و مجدداً صمیمانه از مهندس اسلامی و سایر عزیزانی که در این مسیر به ما کمک کردند تا این اسناد تهیه شود؛ تشکر میکنم.
چالشهای اصلی و موانع پیشرو
معاون برنامهریزی هستهای و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی ایران درباره چالشهایی که در مسیر تهیه اسناد با آن مواجه بودهاند، بیان کرد: در مورد چالشها باید گفت؛ هنگامی سازمان و مجموعهایی فاقد برنامه باشد، فعالیتهای آن، بسیار پراکنده بوده و بر مبنای اصول نخواهد بود. با این حال اگر بخواهید آن برنامهها را منطبق بر برنامهریزی صورتپذیرفته انجام دهید، آسان نخواهد بود.
وی اضافه کرد: ما با چالشهای زیادی روبهرو بودیم. هنگامیکه شروع به تدوین برنامه راهبردی کردیم، به-علت تعدد روشهای تدوین برنامه - و همچنین تنوع حوزههای مختلفی که در سازمان در حال فعالیت هستند - با طیف متنوعی از پیشنهادات و رویکردهای کشور مختلف مواجه بودیم و لذا انتخاب یک روش- که تأمینکننده همه موارد باشد- دشوار بود. با این حال مهندس اسلامی، رهنمودهای بسیارموثری را برای عبور از این چالش ارایه کرد که برای ما، بسیار راهگشا بود.
معاون سازمان تصریح کرد: البته معمولاً در برنامههای راهبردی - با توجه به سیالبودن مسایل فنی، سیاسی، اجتماعی، زیستمحیطی و. - ضرورت بازنگری در برنامه؛ امری اساسی و اجتناب ناپذیر خواهد بود که برنامه راهبردی صنعت هستهای نیز از این امر؛ مستثنا نبوده و نیست؛ لذا هر ساله این موضوع در معاونت برنامهریزی، پیگیری و سند راهبردی، بهروزرسانی می-شود (البته باید توجه داشت که برنامههای راهبردی؛ بهسانِ موجوداتی زنده بوده و نیاز به مراقبت، پایش و بهروزرسانی دارند). شایان ذکر است که از آنجا که هر تغییری؛ نیازمند غلبه بر رویههای جاری و محیطی بوده، لذا تدوین و بهروزرسانی سند راهبردی نیز از این مقوله؛ مستثنی نبوده، اما به فضل خدا؛ موارد، مرتفع و سند نهایتاً تهیه شد.
وی تصریح کرد: از این رهگذر؛ بی شک حمایتهای مهندس اسلامی؛ در هموارسازی فرایند تدوین، رفع موانع و ناهمگراییها؛ بسیار سازنده و اثربخش بوده و نیل به این هدف را ممکن کرد.
قنادی خاطرنشان کرد: اخذ گزارشات عملکرد؛ اخذ نظرات و پیشنهادات بخشهای مختلف صنعت هستهای در حوزه تدوین سند راهبردی در هر یک از حوزههای تخصصی، در بسیاری از موارد، کار سنگینی است.
وی ادامه داد: با عنایت به اینکه برنامه راهبردی بسیاری از کشورها از جمله کشورهای اروپایی؛ تا سال ۲۰۵۰ تدوین شده، بهگونهای که هر ششماه یکبار، اقدام به بررسی و بهروزرسانی آن میکنند؛ ضروری است که ما نیز از این مهم، غافل نباشیم و هر ۶ماه یکبار نسبت به بهروزرسانی برنامهها، اقدام کنیم.
مهمترین برنامههای معاونت برنامهریزی هستهای و نظارت راهبردی در سال ۱۴۰۲
وی درباره مهمترین برنامههای معاونت برنامهریزی هستهای و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی ایران گفت: مهمترین برنامههای سال ۱۴۰۲ سازمان، بهشرح ذیل هستند:
تکمیل و نهاییسازی سند بومیسازی تأمین سوخت هستهای
بهروزرسانی برنامه راهبردی صنعت هستهای
ارزیابی عملکرد سازمان در سال آخر برنامه ششم توسعه
ارزیابی عملکرد دورهای سازمان
پیگیری انعقاد تفاهمنامههای جدید با وزارتخانههای مرتبط در حوزههای تخصصی سازمان (ذینعفان کلیدی نظیر وزارت صنایع، بهداشت، کشاورزی.)
معاون سازمان انرژی اتمی ایران گفت: همانطور که میدانید موضوع سوخت هستهای، مهمترین مساله سازمان انرژی اتمی ایران است، زیرا از نظر علمی نیز چرخه سوخت هستهای، بنیان و اساس انرژی هستهای محسوب میشود. نیروگاههای هستهای و نیز راکتورهای تحقیقاتی به سوخت؛ نیازدارند. اگر قرار است در یک راکتور تحقیقاتی، رادیوایزوتوپ تولید شود؛ باید سوخت داشته باشیم. اگر قرار است؛ برق تولید شود باید در نیروگاههای هستهای سوخت باشد. اگر قرار است رادیوایزوتوپهایی مثل سزیم و کبالت در نیروگاه هستهای تهیه شوند؛ بازهم به سوخت نیاز است.
وی افزود: بنابراین اساسیترین کاری که ما در اوایل سال جاری باید انجام دهیم، آمادهسازی سند بومیسازی سوخت هستهای است که امیدواریم در فروردین و حداکثر در اردیبهشتماه این کار به سرانجام برسد.
معاون سازمان خاطرنشان کرد: مهندس اسلامی نیز اصرار فراوانی دارد که این سند در اسرع وقت تهیه شود.
قنادی بیان کرد: البته مانند گذشته پیگیری پروژهها و ... را با جدیت بیشتری در دستور کار خواهیم داشت. در کنار این موارد باید بازدیدهای میدانی را از روند اجرایی و عملیاتی پروژهها در مراکز هستهای را داشته باشیم تا بتوانیم با حضور مستمر هم در جریان چگونگی انجام پروژهها قرار گیریم و هم در زمینه رفع موانع اجرایی پروژههای سازمان اقدام کنیم.
وی ادامه داد: لازم است برای پیگیری پروژهها؛ یک داشبورد اطلاعاتی یا بانک اطلاعاتی داشته باشیم. یعنی امکان جمعآوری و ذخیره اطلاعات و دادهها را در بانک مشخصی داشته باشیم به-گونهای که بتوان پروژهها را بر مبنای آن؛ مدیریت کرد. این کار (داشبورد پروژهها) امکان دسترسی سریع ریاست سازمان و مسوولان مربوطه به وضعیت لحظهای پروژهها را فراهم میکند و موجبات کنترل بهتر و موفقیت پروژهها را به وجود میآورد.
قنادی تاکید کرد: هدف و وظیفه ذاتی این معاونت، برنامهریزی برای صنعت هستهای بوده که این امر باید بهصورت مستمر ادامه یابد. وظیفه دیگر این معاونت؛ نظارت و پیگیری بوده که بدونشک ادامهدار خواهد بود. این موارد کلیات کارهایی است که باید در سال ۱۴۰۲ انجام پذیرد. هرچند کار سخت و پرچالشی بوده (بهویژه بازدیدهای میدانی که دشوار و زمانبر هستند)، اما لازم است، انجام شود.
تغییرات چشمگیر معاونت برنامهریزی هستهای و نظارت راهبردی در دولت سیزدهم
وی درباره روند تغییرات این معاونت در دوره مدیریت جدید و جایگاه آن در درون و برون سازمان انرژی اتمی ایران توضیح داد: این معاونت قبل از انقلاب؛ به نام معاونت طرح و برنامه فعالیت داشت و پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی؛ این معاونت همچنان در سازمان وجود داشت به-طوریکه از سال ۱۳۷۱- که بنده معاون طرح و برنامه سازمان بودم - معاونت طرح و برنامه دربرگیرنده مباحثی همچون؛ نظارت و پیگیری، بودجه و برنامهریزی، آموزش و تشکیلات و روشها بود. آن زمان کارها را با نظارت و پیگیری انجام میدادیم و گزارشها به منظور اخذ دستور پرداخت (بابت پروژهها) انجام میشد. بعد از مدتی، بنده بهعنوان معاون تولید سوخت هستهای سازمان مشغول بهکار شدم که البته در آن هنگام، معاونت برنامهریزی در این شکل و قالب فعلی وجود نداشت.
وی ادامه داد: در دوره مدیریتی قبلی سازمان، بنده پیشنهاد دادم که معاونت برنامهریزی داشته باشیم. به هرحال این معاونت، تشکیل شد، اما متاسفانه آنطور که باید و شاید؛ نمودی نداشت و باید بیشتر در حوزههای مختلف برنامهریزی ورود میکرد.
قنادی بیان کرد: با تشکیل دولت سیزدهم و با آمدن مهندس اسلامی به سازمان، نخستین کاری که انجام شد؛ توجه ویژه به معاونت برنامهریزی بهشکل فوقالعاده بود. فکر میکنم معاونت برنامهریزی بهواسطه اهمیتی که برای رییس سازمان دارد اکنون به یکی از معاونتهایی تبدیل شده که در همه امور؛ برنامه خاص خود را داراست. این معاونت؛ جایگاه خاص خود را در سازمان پیدا کرده است. خوشبختانه از زمان حضور مهندس اسلامی؛ این تغییرات رخ داده، چرا که ایشان یک فرد عملیاتی و اجرایی بوده و بهدنبال انجام کارها بهشکل مدون است و نخستین کاری که تاکید شد، تهیه سند جامع راهبردی بود.
وی تصریح کرد: با این اوصاف معاونت برنامهریزی بعد از ورود آقای مهندس اسلامی، شکل خاصی به خود گرفت و خوشبختانه با لطف خداوند و دستورات موکد رییس سازمان و با تلاش همکارانم، اکنون این معاونت از اهمیت بالایی برخوردار است، اگرچه قالب معاونت یرنامهریزی، ستادی بوده، اما در همه پروژهها و در مراحل نظارت؛ پیگیریها و اجراییات هم حضور دارد و این امور؛ تحت نظر این معاونت، انجام میشود.
قنادی تاکید کرد: چنین اهمیتی برای این معاونت قائلشدن؛ جای خوشبختی دارد و امیدواریم از پس این وظیفه بسیار خطیری که برعهده ما گذاشته شده، برآییم و شرمنده نباشیم.
برنامهریزی، رمز انجام صحیح کارها
وی در پایان در توصیف معاونت تحت مدیریت خود گفت:همان طور که گفتم (قوام العیش حسن التقدیر و ملاکه حسن التدبیر) فرمایش حضرت علی (ع) را سرلوحه خود قرار دادهام وچند کلمه بیشتر نیست که مجددا تکرار میکنم؛ همان طور که ایشان فرمودهاند اعتقاد دارم که پایداری زندگی، خانواده، جامعه، یک مدرسه، یک دانشگاه، یک مجموعه و وزارتخانه و ... همه و همه به برنامهریزی بستگی دارد و راه رسیدن صحیح به آن، مدیریت صحیح امور است.
انتهای پیام/
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای موردنیاز علامتگذاری شدهاند *