شوربختی‌های معدن طلای زرشوران

به گزارش گروه اقتصاد ، حدود سه سال پیش بود که معدن طلای زرشوران با عنوان «بزرگترین کارخانه طلای خاورمیانه» افتتاح شد و قرار بود این معدن ماده مورد نیاز کارخانه را فراهم کند. حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهور در مراسم آغاز به کار این معدن، اهمیت آن را برای دولت و صنعت کشور نشان می‌داد.

در همین مراسم بود که عنوان شد با طلایی که از زرشوران استخراج خواهد شد معادلات بازار جهانی تغییر خواهدکرد. در گزارش‌های رسمی ذخایر قطعی معدن طلای زرشوران 110 تن طلای خالص عنوان شده است و قرار بود در این معدن برای250 تا 300 نفر به شکل مستقیم و یک هزار نفر غیرمستقیم اشتغال ایجاد شود. تولید هم‌زمان سالانه 1250 کیلوگرم نقره و 500 کیلوگرم جیوه از دیگر وعده‌هایی بود که در هنگام راه اندازی معدن زرشوران داده شد. اما در تابستان سال جاری اخبار ضد و نقیضی در خصوص تعطیلی این کارخانه منتشر شد موضوعی که هنوز هم وضعیت پر ابهام بزرگترین ذخیره طبیعی خاورمیانه را نامشخص کرده است.

22 مرداد ماه سال 96 گزارشی در یکی از روزنامه‌ها منتشر شد که از تعطیلی معدن طلای زرشوران با ۱۵۰ کارگر خبر می‌داد. در این گزارش آمده بود با ادامه روند فعلی، کارخانه طلای زرشوران نیز با تقریبا ۷۰۰ کارگر و پرسنل و با پایان دپوی ماده معدنی آن، ظرف چند ماه آینده تعطیل خواهد شد.اما این گزارش با واکنش مدیریت مجتمع زرشوران و مهدی قدمی روبرو شد که از زمستان سال 95 و با برکناری رییس قبلی این مجتمع، مدیریت آن را عهده دار شده بود.

اختلاف وزارت کار و مجتمع زرشوران

از سوی دیگر مصاحبه رییس مدیرکل کار استان آذربایجان غربی وابسته به وزارت کار و تامین اجتماعی بیش از بیش تلاش مجتمع زرشوران برای انکار تعطیلی معدن را به چالش کشید. رضا نقی زاده در گفت وگویی با رسانه‌ها اعلام کرد: فعالیت واحد استخراج معدن طلای زرشوران متوقف است و به غیر نگهبانان از مجموع ۱۲۰ کارگر، هیچ فرد دیگری در این واحد معدنی فعالیت ندارد. البته مصاحبه تقی زاده بی‌پاسخ نماند و یکی از مسئولان مجتمع زرشوران به طور ضمنی وی را به انتشار اخبار کذب بدون توجه به واقعیات متهم کرد.

دو نماینده شهر تکاب در مجلس شورای اسلامی یعنی همایون هاشمی که پیش از نمایندگی مجلس، ریاست سازمان بهزیستی را بر عهده داشت و جهانبخش محبی‌نیا که دو دوره سابقه نمایندگی مردم این شهر را دارد؛ مواضع متفاوتی درباره تعطیلی معدن زرشوران داشتند. هاشمی خبر تعطیلی معدن را کذب محض دانست و اشاره کرد فعالیت این واحد در ماه‌های اخیر شدت بیشتری یافته است.

جهانبخش محبی‌نیا اما موضع کاملا متفاوتی داشت و در مصاحبه‌هایی اشاره کرد که معدن زرشوران در حال و گذشته وضعیت مناسبی نداشته و این موضوع را در گذشته بارها به مسئولان اطلاع رسانی کرده اما در عمل هیچ مقام مسئولی به مکاتبات وی پاسخی نداده است.

محبی نیا گفت: «تا قبل از مطرح شدن موضوع جابجایی کابینه از طریق مجلس در خصوص رسیدگی به وضعیت معادن طلای زرشوران و آق‌دره سوالاتی از وزیر پیشین صنعت، معدن و تجارت مطرح شده بود، اما با توجه به جابه‌جایی وزیر صنعت معدن و تجارت در کابینه دوازدهم انتظار رسیدگی به خواسته‌های مطرح شده را داریم.» جهانبخش محبی نیا اعلام کرده که به زودی وضعیت معدن طلای زرشوران را در قالب سوال یا دیدار با شریعتمداری وزیر جدید صنعت و معدن پیگیری خواهد کرد.

پیمانکار بی کفایت یا استخراج سه و نیم برابر بیشتر از برنامه؟

پس از افزایش چشمگیر حجم اخبار مربوط به تعطیلی معدن زرشوران، مهدی قدمی مدیرعامل مجتمع زرشوران در مصاحبه ای با از فسخ قرار داد معدن پیمانکار به دلیل بی کفایتی خبر داد.

قدمی در این مصاحبه به این نکته هم اشاره کرد که از زمان حضورش در مجتمع زرشوران و پیش از خلع ید و فسخ قرارداد پیمانکار معدن طلا، قرار داد پیمانکار کارخانه طلا را هم در فروردین سال 96 یعنی تنها چهار ماه پس از حضورش در مجتمع زرشوران فسخ کرده است.

حضور پیمانکار جدید

مصاحبه قدمی حامل یک خبر هم بود: برگزاری مناقصه جدید برای طرح توسعه معدن و استقرار پیمانکار جدید.
پس از این مصاحبه بود که بعضی از رسانه‌ها اخباری با این مضمون منتشر کردند: «آخرین اخبار از وضعیت بزرگترین معدن طلای ایران از پابرجا بودن مشکلات فنی این معدن و مذاکره و توافق با پیمانکاران و مجموعه‌های کاری جدید حکایت دارد. این در حالی است که هنوز مناقصه‌ای برای استقرار پیمانکاران جدید برگزار نشده است.»

قدمی در واکنش به این خبر جدید باردیگر تکرار کرد که قرارداد پیمانکار قبلی فسخ شده و این معدن با پیمانکار جدید فعالیت می‌کند تا مناقصه‌های مربوط به شروع فعالیت پیمانکار اصلی انجام شود. البته برخی اخبار حاکی از آن است که پیمانکار برکنار شده معدن فسخ قرار داد را قبول ندارد و به جای آن خاتمه قرار را به لحاظ حقوقی دنبال می‌کند که شرایط کاملا متفاوتی با فسخ دارد.

آن‌گونه که برخی فعالان معدنی می‌گویند معارضان بومی تنها یکی از موارد اختلاف فنی بین پیمانکار و مجتمع زرشوران است و پای اختلاف‌های فنی به مراتب مهم‌تری هم در میان است که در نهایت منجر به وقفه در کار معدن زرشوران شده است.

محمد شریعتمداری وزیر جدید صنعت و معدن در اولین حضور موثرش در رسانه‌ها با مثال زدن از وضعیت معدن طلا در اصفهان، از شرایط حاکم بر معادن دولتی در گذشته انتقاد کرد. با این رویکرد اصلاحی وزیر جدید این امیدواری به وجود آمده که هرچه زودتر وضعیت معدن طلای زرشوران از ابهام بیرون بیاید و با رفع مشکلات فنی، این مجتمع عظیم در قد و قواره بزرگ ترین معدن طلای کشور نقش آفرینی کند.