روحانی: مهم این است بتوانیم ارائه گزارش ملی در حوادث را به یک روال تبدیل کنیم

به گزارش گروه سیاسی به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری؛ حسن روحانی عصر چهارشنبه در جلسه «هیأت ویژه گزارش ملّی بررسی حادثه ساختمان پلاسکو» ضمن تقدیر از تلاش های این هیأت برای تهیه گزارش و بررسی این حادثه مهم و پیچیده در زمانی محدود، گفت: در بررسی این حادثه کار ارزشمندی انجام گرفت و برای نخستین بار در کشور در حادثه ای مهم، دستگاه های اجرایی و به مفهومی ذی نفعان برای بررسی وارد نشده و یک هیأت مستقل، بی طرف و آزاد بدون تاثیر از مسایل معمول سیاسی، نسبت به بررسی این حادثه تعیین و شروع به کار کرد.

وی با اشاره به اینکه گزارش مذکور نهایی نیست و دستگاه ها و نهادهایی که در آن مورد خطاب قرار گرفته اند، می توانند هرگونه پاسخ تکمیلی خود را نسبت به موارد مطروحه ارائه دهند، گفت: حادثه پلاسکو یک پیام مهمی برای ما داشته است و آنچه حائز اهمیت است این است که برای اولین بار در کشور اعضای یک هیأت علمی، دانشگاهی و متخصص،مکلف به تهیه گزارش ملی شدند.

روحانی تهیه گزارش ملی حادثه پلاسکو را در راستای اجرای مفاد منشور حقوق شهروندی دانست و گفت: یکی از اصول حقوق شهروندی که در منشور مطرح شده در رابطه با حق پرسشگری مردم و همچنین ایمنی محیط های عمومی است.

رئیس جمهور شعار پیشنهادی هیات گزارش ملی حادثه پلاسکو را مبنی بر اینکه «پلاسکو را فراموش نکنیم»، مثبت ارزیابی کرد و افزود: سرمایه اجتماعی و حفظ آن بسیار اهمیت دارد و اگر در حادثه پلاسکو مردم اینطور قضاوت کردند که هریک از دستگاه های مسئول به درستی و کارآمدی انجام وظیفه کرده اند، سرمایه اجتماعی ما افزایش یافته و اعتماد مردم به کلیت نظام بیشتر می شود. اما اگر مردم احساس کنند که هیچ یک از دستگاه ها به وظایف خود عمل نکردند این اعتماد عمومی نیز لطمه خواهد دید.

وی ریزش کامل یک ساختمان بلندمرتبه در مرکز تهران، گرفتار شدن آتش نشانان فداکار در محاصره آتش و شهادت آنان و طولانی شدن حادثه و آواربرداری را از ویژگی های خاص حادثه پلاسکو برشمرد که باعث می شود این حادثه در ذهن مردم باقی بماند.

روحانی با تأکید بر ضرورت آموزش بیشتر برای ارتقاء ایمنی و مواجهه مردم با حوادث در کتب درسی و از طریق رسانه ها بویژه صدا و سیما، گفت: ما باید از احساسات و عواطف مردم درس گرفته و برای رفع نقائص تلاش کنیم. همچنین اگر مردم بدانند در موقع حادثه باید چگونه رفتار کنند، شاید از بسیاری از اقدامات مشکل آفرین در راستای امداد رسانی جلوگیری شود.

وی همچنین با اشاره به ضرورت تجهیز و آموزش های کامل تر برای آتش نشانان گفت: آتش نشانان در این حادثه فداکاری کرده و در احساس مسئولیت و انجام وظیفه خود تردید نکردند.

رئیس جمهور مسأله ایمنی مردم در کشور را موضوعی حائز اهمیت دانست و گفت: یکی از مشکلات اصلی که تهران با آن مواجه است، موضوع زلزله است و به طور مثال در همین ارتباط ادامه اجازه ساخت روی گسل ها نگران کننده است. عبرت گرفتن، درس آموزی از حوادث و انجام اقدامات پیشگیرانه از جمله موارد مهم در ارتقاء سطح ایمنی در کشور است و این گزارش و گزارش نهایی این هیأت با همان ویژگی هایی که در حکم تشکیل این هیأت ویژه عنوان شده، باید به طور شفاف به اطلاع مردم برسد.

روحانی افزود: مهم این است که بتوانیم ساز و کار تهیه و ارایه گزارش ملی در حوادث را در کشور به یک روال تبدیل کنیم و حتی اگر در این راستا نیاز به قانون داشته باشیم، دولت آمادگی دارد تا لایحه مربوطه را تنظیم و به مجلس ارایه کند.

رئیس جمهور تلاش هیأت گزارش ملی حادثه پلاسکو را قابل تقدیر دانست و با تأکید بر اینکه پیشنهادات این گزارش مطمئنا در دولت مورد بررسی قرار خواهد گرفت، گفت: ما باید از این حادثه حداکثر استفاده را برای ارتقاء سطح ایمنی در کشور انجام دهیم و اگر بتوانیم با استفاده از این گزارش خطرات را در آینده کاهش دهیم، کار مهمی صورت گرفته است.

وی پیشگیری از حوادث، اصلاح مقررات، توجه به مدیریت بحران و تسهیلات و آموزش لازم در این راستا را حائز اهمیت برشمرد و گفت: ما باید اقدامات، کنترل ها و بازرسی های لازم را برای ایمنی ساختمان ها به درستی انجام دهیم و تا حد امکان اجازه ندهیم چنین حوادثی تکرار شود.

رئیس جمهور تأکید کرد: هدف اصلی از تشکیل هیأت ویژه گزارش ملی، بررسی حادثه پلاسکو این بوده که روال گزارش ملی در حوادث مهمی که مورد توجه عامه مردم است، مرسوم شود و از سویی دیگر یک گروه علمی، تخصصی و بی طرف این کار را انجام دهند تا مردم احساس کنند که مکانی مطمئن برای رسیدگی به این حوادث وجود دارد.

روحانی با تأکید بر اینکه همه باید در این حوادث ملی از مسایل سیاسی، فاصله بگیریم، گفت: دولت هیچ گونه توصیه و فشاری به هیأت ویژه برای تهیه گزارش نداشته و این هیأت در این راستا آزادانه و با وجدان علمی و تخصصی عمل کرده است.

وی ارایه این گزارش را توجه ویژه ای نسبت به ملت دانست و گفت: مردم از ما می خواهند تا این مسایل به طور دقیق بررسی شده و به اطلاع آنان برسد و ما باید به فکر پیشگیری از این گونه حوادث بوده و اصلاحات لازم را در مدیریت اعمال کنیم. این حادثه تلخ البته تجربه مهمی برای تاریخ کشور است که از این پس در مسایل مهم، گزارش ملی توسط یک هیأت متخصص، علمی و بی طرف، تهیه می شود که می تواند به افزایش اعتماد و سرمایه ملی کمک شایانی کند.

در ابتدای این جلسه محمد تقی احمدی رئیس هیات گزارش ملی حادثه ساختمان پلاسکو به قرائت بیانیه هیات و بیان گزارش این هیات در کمیته های مختلف فنی و سازه، آتش و ایمنی حریق، مدیریت بحران، حقوقی، بیمه و مدیریت ریسک و اجتماعی و رسانه پرداخت.

در بیانیه «هیأت ویژه گزارش ملّی بررسی حادثه ساختمان پلاسکو» ضمن تجلیل از تلاش های دستگاه های ذیربط بویژه فداکاری آتش نشانان آمده است: برای اولین بار تلاشی گسترده برای بررسی حادثه و علل آن و نیز ارائه پیشنهادات برای جلوگیری از وقوع مجدد چنین حوادثی توسط یک گروه متخصص و غیر دولتی که می تواند داعیه بی طرفی داشته باشد صورت گرفته است که حاصل جلسات متعدد و پیگیری های شبانه روزی در 6 کمیته تخصصی است.

گزارش ملّی بررسی حادثه ساختمان پلاسکو با شعار «پلاسکو را فراموش نکنیم» این حادثه و علل وقوع آن را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار داده است.

بر اساس چکیده این گزارش؛ علت آتش سوزی، در حدی که جمع آوری اطلاعات برای هیات امکان پذیر بوده‌، اتصال برق (و احتمالا نشت همزمان گاز از ‏کپسول گاز) بوده است.‏

همچنین علت گسترش آتش سوزی ‏وجود مقادیر فوق العاده زیاد پارچه در ساختمان، ارتباط کامل بین فضاها از طریق سقف های کاذب، پلکان و شفت تاسیسات و گسترش آتش از طریق این فضاها، نبودن هر گونه فضا بندی و جدا سازی مقاوم در برابر آتش درون و در بین طبقات ساختمان، نبود پلکان اضطراری و وجود اشکال در پلکان و عدم انطباق راه خروج با طراحی صحیح و برابر با اصول ایمنی در برابر آتش، عدم وجود سیستم بارنده خودکار (اسپرینکلر) در ساختمان، مشکلات فنی لوله های قائم آتش نشانی و عدم تعمیر و نگهداری صحیح از آنها در دوران بهره برداری، نبودن یک سیستم گرمایشی استاندارد و وجود تعداد زیادی کپسول های گاز پیک نیکی؛ و نیز وجود موانع زیادی برای فعالیت آتش نشانان عنوان شده که سرعت عمل ایشان را کاهش داده است.

رییس هیات ویژه گزارش ملی ساختمان پلاسکو در ادامه گزارش هیات؛ نتیجه بررسی های فنی در زمینه علت اصلی فروریزش ساختمان را منحصرا آتش دانست و هر گونه فرضیه ای مبنی بر وقوع انفجار یا وجود مواد قابل انفجار در هر سطحی را رد کرد.

محمد تقی احمدی افزود: بر اساس یافته های هیات، تیم ایمنی در ساختار فرماندهی تشکیل نشده، ریسک ریزش موضعی یا ریزش کلی ساختمان ارزیابی نشده، انسداد معابر دسترسی توسط راهنمایی و رانندگی با تاخیر صورت گرفته و نیز وحدت فرماندهی مدیریت بحران این حادثه دچار خلل بوده است.‏

‏وی مهمترین تکالیف حقوقی در حادثه پلاسکو طی یافته ها و جلسات متعدد کمیته با دستگاههای ذیربط تاکنون را به این شرح اعلام کرد:

‏1 . تکلیف نگهداری عمده از ساختمان پلاسکو بر عهده مالک یعنی بنیاد مستضعفان بوده است، ولی با وجود اخطارها مبنی بر ناایمن بودن ‏ساختمان، مالک اقدام موثری انجام نداده است.‏

‏2 . شهرداری تهران، در اجرای کامل و به موقع بند 14 ماده 55 قانون شهرداری و تبصره آن، کوتاهی کرده است. شهرداری همچنین درباره ‏اجرای مبحث 22 مقررات ملی ساختمان برای تعیین روش نگهداری و بهره برداری ایمن و مطمئن بناهای موجود، علیرغم ابهامات آن، حساس نبوده است.‏

‏3 . اجرای وظایف قانونی مالک و شهرداری در جهت ایمن سازی ساختمان ، مستلزم تعطیل کردن ساختمان یا ‏ممانعت از تداوم کسب و کار در ساختمان پلاسکو نبوده است و ایمن سازی امکان پذیر بوده است.

‏4 . تکلیف قانونی وزارت تعاون به بازرسی حفاظت فنی از کارگاه های واقع در ساختمان پلاسکو ، روشن بوده و کوتاهی در انجام این امر از ‏سوی وزارت نام برده در مورد ساختمان پلاسکو خلاف وظایف قانونی این وزارتخانه تلقی می شود.‏

‏5 . وزارت راه و شهرسازی با وجود اقدامات مثبت در حال اقدام، درباره مقررات ایمنی و مسایل ساختمان های موجود مانند ملاحظات اجرایی ‏مبحث 22 ، به مقررات ملی ساختمان به طور تاریخی کم توجه بوده است.

‏6. وزارت کشور در اجرای مبحث 22 مقررات ملی ساختمان اقدام موثری نکرده و به طور موثر به وظایف خود در این ‏خصوص عمل نکرده است.‏

‏7. شورای ساختمان پلاسکو باید به مساله ایمنی فضای کاری کسبه و ساختمان از بعد حریق توجه می کرد، زیرا به هر نحو از ‏اخطارهای آتش نشانی مطلع بوده و می توانسته است همانند سایر فعالیت های جاری خود این موارد را نیز مورد پیگیری جدی ‏قرار دهد، اما این کار انجام نشده است.‏

‏8. سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی تهران تا حدودی به تکلیف خود در بازرسی از ساختمان و دادن اخطار و دستورالعمل ‏های ایمن سازی عمل کرده، اما این اقدامات موثر نبوده است. دستورالعمل ها نیز کلی بوده اند. شایان ذکر است که در ‏مجموع، این سازمان ابزار قانونی لازم برای تحقق الزامات قانونی و الزام اشخاص را در اختیار ندارد.‏

رییس هیات ویژه گزارش ملی ساختمان پلاسکو مهم ترین ابعاد بیمه ای حادثه پلاسکو را نیز موارد زیر خواند:

‏1.‏  صنعت بیمه به علل مختلف نتوانسته است نقش مهمی در الزام بیمه گذاران به ایمن سازی ایفا کند.

‏2.‏  شورای ساختمان خرید بیمه نامه آتش سوزی برای ساختمان پلاسکو را ضروری و از وظایف خود می دانسته است، ‏اما بنا به اظهار مسئولین شورای ساختمان، عدم تمدید بیمه نامه به طور عمده ناشی از زیاد بودن هزینه بیمه و به جهت ‏صرفه جویی در هزینه های جاری بوده است.‏

احمدی همچنین در تشریح مهم ترین ابعاد اجتماعی، فرهنگی و رسانه ای حادثه پلاسکو گفت: متاسفانه ایمنی در نقشه ذهنی، سلسله مراتب اولویت ها و منش شهروند ایرانی ‏جایگاهی ندارد. ایمنی در بنیادی ترین لایه های ذهنیت شهروند مغفول است و به همین نسبت در ‏کردار وی نیز بازتابی ندارد.

وی افزود: پیمایش ملی انجام شده نشان می دهد فقط ‏‏7.6 درصد منازل به سیستم اعلام حریق مجهز هستند، شیلنگ آتش نشانی فقط در 5.4 درصد منازل نصب شده است، ‏‏28.9 درصد منازل مجهز به کپسول آتش نشانی و 63.6 درصد منازل فاقد هرگونه تجهیزات ایمنی در برابر آتش ‏هستند.

همچنین سازمان های مردم نهاد (سمن ها) که در بسیاری از کشورهای جهان به طور فعال در حوزه های مختلف مرتبط با ‏ایمنی، کاهش مخاطرات و مقابله با آثار آن ها فعال هستند در ایران جایگاهی ندارند و تلاش آتش نشانی برای ‏آموزش عمومی و سازماندهی آتش نشانان داوطلب موثر نبوده است.‏

در پایان این جلسه مقرر شد اعضای هیات در نشستی مطبوعاتی پاسخگوی سوالات نمایندگان رسانه ها بوده و گزارش نهایی این هیات پس از اخذ توصیحات تکمیلی دستگاههایی که مورد خطاب قرار گرفته اند را هم برای اطلاع مردم منتشر کند.