ترامپ می تواند بلایی بر سر برجام بیاورد؟

به گزارش گروه سیاسی ، دونالد ترامپ که اکنون رئیس جمهوری منتخب آمریکا است، هنگامی که غرق در تبلیغات انتخاباتی خود در رقابت با هیلاری کلینتون بود، موضعی درباره برجام گرفت که البته از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی با پاسخ تند و قاطعی روبرو شد.

ترامپ گفته بود که اگر رئیس جمهور شود برجام را پاره می کند و حضرت آیت الله خامنه ای در پاسخ به این گستاخی فرمودند، اگر آمریکا برجام را پاره کند، ایران آن را آتش می زند.

ترامپ در زمان تبلیغات انتخاباتی کمی داغ بود که چنین موضعی را درباره برجام گرفت، اکنون که پیروز شده و تا چند ماه دیگر مستأجر کاخ سفید خواهد شد، سیستم، آموزش های لازم را به او خواهد داد که چگونه موضع گیری کند و سخن بگوید.

مشاور سیاست خارجی ترامپ پس از آن که انتخابات برگزار و نتیجه آن هم روشن شد، در جمع خبرنگاران و در پاسخ به پرسشی درباره آینده برجام با توجه به تهدید ترامپ چگونه است، گفت: توافق هسته ای با ایران پاره نمی شود بلکه باز بینی می شود.

این موضع تازه دولت آینده آمریکا در حالی بیان می شود که ترامپ صراحتاً گفته بود اگر رئیس جمهور شود برجام را پاره می کند. اما اکنون شاهد کوتاه آمدن و تعدیل مواضع و سیاست هایی هستیم که ترامپ در زمان تبلیغات ریاست جمهوری اتخاذ کرده بود.

این موضع تازه که از زبان ولید فارس مشاور سیاست خارجی ترامپ زده شده است، بی تأثیر از پاسخ قاطع رهبر معظم انقلاب اسلامی نمی تواند باشد. آتش زدن برجام بار معنایی بسیار سنگین تر و قاطع تری از پاره کردن آن دارد.

بازبینی توافق هسته ای با جمهوری اسلامی ایران هم نیازمند یک فرایندی است که باید جمهوری اسلامی ایران موافقت خود را با آن اعلام کند.

ضمن این که توافق هسته ای یک پیمان و قرارداد دو طرفه میان ایران و آمریکا نیست که این کشور بخواهد یکجانبه دست به بازبینی و تغییرات در آن بزند.


البته هم اکنون وضعیت برجام در مرحله اجرای آن از سوی طرف مقابل با بدعهدی و مشکل روبرو است چرا که آمریکایی ها بدعهدی می کنند و این بدعهدی می تواند در زمان ترامپ بیشتر هم شود.

کار با دولت ترامپ دشوار خواهد بود، اتحادیه اروپا هم به این موضوع پی برده است، اما باید راهی پیدا کند تا بتواند با دولت تازه کار آمریکا همکاری داشته باشد.

فدریکو موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در این زمینه گفته است؛«توافق هسته‌ای صورت‌گرفته میان ایران و ۱+۵ توافقی چند جانبه در قالب قطعنامه شورای امنیت است، دونالد ترامپ نمی‌تواند به‌صورت یک‌جانبه توافق هسته‌ای را برهم بزند.

او نمی تواند بر هم بزند اما می تواند تعهدات خود را اجرا نکند به همین خاطر خواهان تغییراتی در برجام خواهد شد، آنگونه که مشاور ترامپ گفته است، «توافق به این صورتی که الان هست، یعنی فرستادن ١٥٠ میلیارد دلار به ایران بدون دریافت چیز چندانی در برابر آن، افزایش مداخلات ایران در چهار کشور دیگر منطقه، برای دولت ترامپ قابل قبول نخواهد بود.»

توافق هسته ای میان ایران و 1+5 بر این اساس انجام شد که جمهوری اسلامی برخی از فعالیت های صلح آمیز هسته ای خود را محدود کند و طرف مقابل هم تحریم ها را لغو کند و اموال بلوکه شده ایران را بازگرداند.

این موارد که در برجام قید شده بدیهی ترین حق جمهوری اسلامی ایران در قبال محدود کردن فعالیت های هسته ای است.

لغو تحریم ها، باز شدن گره مبادلات بانکی، بازگرداندن اموال بلوکه شده ایران به خاطر تحریم ها امتیاز نیست بلکه حق و حقوق جمهوری اسلامی ایران است که سال ها از سوی آمریکا و اروپا زیر پا گذاشته شده است.

اما اکنون ترامپ مبالغ بلوکه شده جمهوری اسلامی ایران را نمی خواهد پس بدهد ضمن این که می خواهد موضوع توافق هسته ای را به مسائل و بحران غرب آسیا مرتبط سازد.

اگر مواضع و سیاست هایی که ترامپ مطرح می کند ساختاری باشد، ترامپ بر اساس ساختار حکومتی آمریکا این مواضع تند را علیه ایران اتخاذ کرده و اگر بیرون از سیستم حکومت باشد، که چنین به نظر می رسد، با مشکلات زیادی روبرو خواهد شد. این مشکلات هم در داخل به وجود خواهد آمد و هم دیگر شرکای غربی آمریکا، با دولت تازه کار همراهی و همکاری نخواهند کرد.

جمهوری اسلامی ایران هم به عنوان طرف اصلی توافق هسته ای، تن به بازنگری و تغییراتی که ترامپ در نظر دارد، نخواهد داد، هر چند تاکنون هم ایران هنوز طعم اجرای تعهدات آمریکا را نچشیده است.

اکنون موضع رئیس جمهوری منتخب آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران همچنان تند است، اما معلوم نیست که پس از روی کار آمدن دولت ترامپ باز هم به همین شکل ادامه یابد.

توافق هسته ای همانطور که ظریف وزیر خارجه کشورمان گفته است، یک قرارداد یکطرفه نیست، بلکه یک پیمان بین المللی است که در سازمان ملل و شورای امنیت هم به تصویب رسیده است.

برای جمهوری اسلامی ایران اهمیتی ندارد که دولت ترامپ برجام را از اینی که هست بی اعتبارتر کند، اتفاقاً اگر ترامپ دست به این کار بزند، برای جمهوری اسلامی ایران دلیل و منطق بسیار مناسبی ایجاد می شود تا فعالیت های صلح آمیز هسته ای خود را نسبت به گذشته افزایش دهد. اگر کلینتون هم برگزیده می شد، تفاوتی با ترامپ نداشت، تنها روش های برخورد این دو تفاوت داشت.

ترامپ گرفتاری های داخلی بسیاری خواهد داشت، که اجازه نخواهد داد دولت او بتواند به مسائل خارجی بیش از اندازه بپردازد.

سران کشورهای مرتجع عربی منطقه هم زیر پایشان آنقدر سست شده است که آمریکا دیگر نباید به شراکت منطقه ای آنها دل خوش کند. آنها دیگر ارزش حمایت ندارند چون بنیان کاخ های سران عرب مرتجع بسیار لرزان است. حمایت از آنها حماقت سیاسی است.