عربستان به دنبال ایجاد تنش و بحران آفرینی است/خود را در موضع یک کنشگر منفعل تعریف نمی‌کنیم

به گزارش گروه سیاسی میزان، حسین جابری انصاری سخنگوی دستگاه دیپلماسی دیشب (شنبه 19 دی) در برنامه نگاه یک شبکه اول سیما به تشریح تحولات کنونی در عرصه سیاست خارجی و به خصوص مناسبات تهران و ریاض پرداخت.

وی در خصوص اعدام شیخ نمر توسط دولت سعودی گفت: اگر نگاه سریع به تحولات عربستان بیندازیم واقعیت این است که عربستان در شرایطی خودش را تعریف می‌کند که ایجاد بحران و تنش به نحوی در خدمت سیاست خارجی خودش و موجودیت آن است. ما در مقطعی به سر می‌بریم که عربستان چند سالی است که از سیاست تاریخی خود که معروف به نوعی محافظه کاری بوده خارج شده و نوعی سیاست پرخاشگرانه و تهاجمی را پیش گرفته که البته این را باید در لایه‌های عمیق‌تر نگاه کرد.

جابری انصاری با بیان اینکه نوعی سیاست منفعلی نسبت به سرعت حوادث و روندهایی که در محیط داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی عربستان در حال شکل‌گیری است، اظهار داشت: از فروپاشی نظام صدام حسین منطقه غرب آسیا دستخوش طوفان حوادث بوده و عربستان را از سیاست تاریخی محافظه کاری خود خارج کرده است.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی ادامه داد: سیاستی که عربستان اتخاذ کرده سیاست جنگ در همه جبهه‌ها و رویارویی همه جانبه با همه واقعیات محیطی خودش است.

وی خاطرنشان کرد: سیاست تعریف بیش از واقعیت از خود دارد و از سوی دیگر هجوم حوادث عربستان را نه به عنوان یک کنشگر با برنامه بلکه کنشگر منفعل وارد بازی کرده است. تلاش می‌کند با راهبرد رویارویی با همه روندهای در حال شکل‌گیری رویارویی کند.

جابری انصاری با بیان اینکه عربستان در حال حاضر با بحران جانشینی روبرو است، اظهار داشت: الان در مقطعی است که یک عملیات نقل و انتقال تاریخی از نسل اول به نسل بعدی در حال شکل‌گیری است که این نقل و انتقال در عربستان هزینه‌های خود را دارد و این مسئله در حالی اتفاق می‌افتد که در درون عربستان و در سطح منطقه‌ای و تاریخی تحولاتی در حال شکل گیری است.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین به تشریح تحولات داخلی عربستان پرداخت.

وی درباره قطع رابطه ریاض با تهران گفت: در حمله به سفارت عربستان، جمهوری اسلامی ایران موضع شفافی اتخاذ کرد.

جابری انصاری افزود: آنچه عربستان دنبال می‌کند، ایجاد تنش و بحران آفرینی است. 

وی خاطرنشان کرد: زمانی که تحلیل عربستان این است که به دنبال تنش‌آفرینی است، طبیعی است که جمهوری اسلامی را در نقطه مقابل خود احساس می‌کند. اولا که جمهوری اسلامی برآمده از مردم است و به همین جهت با بحرانی که عربستان با آن روبروست، یعنی بحران هویت مشروعیت و کارآمدی روبرو نیست.

سخنگوی وزارت خارجه افزود: به لحاظ سیاست خارجی جمهوری اسلامی در حال حرکت و پیشروی است، نه در مسیر افول. جمهوری اسلامی تحولات و روندهای محیط پیرامونی خود را درک کرده و در جهت آن‌ها حرکت می‌کند، اما عربستان در حال جنگ با روندهای پیرامونی خود است و همین به منشا بروز بحران برای عربستان بدل شده است.

وی گفت: در حال حاضر جمهوری اسلامی در حال حرکت در مسیری است که فضای تنفسی بهتری را برای خود در حال ایجاد کردن است و برجام نیز در همین راستا است. جمهوری اسلامی به دنبال تنش‌آفرینی نیست و سیاست‌های خود را نیز در این راستا تعریف می‌کند. سیاست‌های ما دقیقا در نقطه مقابل عربستان قرار دارد و هرچه آن‌ها سیاست خود را مبتنی بر جنگ در همه جبهه‌ها تعریف می‌کنند، ما دقیقا در نقطه مقابل قرار داریم. ما نیازی به ایجاد تنش نداریم و به دنبال ثبات هستیم و به همین جهت هم ادبیات سیاسی ما هم در همین راستا است.

وی گفت: نگرانی افکار عمومی ما هم درست است و این نگرانی‌ها و ناراحتی‌ها را برای ما ایجاد کرده و این برخورد همراه باید در مسیری باشد که باطل السحر اقدامات عربستان سعودی باشد. لذا در حالی که باید نیازهای عاطفی افکار عمومی را پاسخ داد،‌ اما ما نباید سیاست‌های خود را تغییر داده و در مسیری قرار بگیریم که نیازهای عربستان را تأمین کند.

سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: ما خود را در موضع یک کنشگر منفعل تعریف نمی‌کنیم. 

جابری‌انصاری در خصوص اینکه آیا عربستان مجددا اقدام به بازگشایی سفارت می‌کند؟ گفت: بستن سفارتخانه فضیلتی نیست و منفعتی نخواهد داشت. جنگ سفارتخانه‌ها بردی برای عربستان نخواهد داشت و دیر یا زود مجبور خواهد شد واقعیات پیرامونی خود را بپذیرد.

وی گفت: عربستان به جای جهت دادن به وقایع به جنگ وقایع رفته است.

جابری‌انصاری در پاسخ به سؤالی در خصوص احتمال جنگ و درگیری خاطرنشان کرد: عربستان در چارچوبه همان استراتژی که صحبت کردم تا سطوحی از رویارویی و جنگ مستقیم در هدف گیری‌های خود تعریف کرده، ولی اینکه آیا بازیگران دیگر منطقه و جهان چنین اجازه‌ای به آن خواهند داد که این مسیر آتش افروزی را ادامه دهد، محل تردید است. عربستان حداقل در سطوحی از جنگ محدود شاید احساس می‌کند وضعیت را برای آن بهتر خواهد کرد.

وی با اشاره به جنگ یمن اظهار داشت: عربستان خودش را در نقش سازنده‌ای که دولت‌ها باید تعریف کنند،‌ تعریف نمی‌کند. نقش تخریبی برای خود تعریف کرده است و نقش سازنده‌ای مبتنی بر منافع عربستان برای خود تعریف نمی‌کند. ما نباید اجازه دهیم عربستان هزینه‌های مبتنی بر تخریب را بر کل منطقه افزایش دهد.

به گفته جابری‌انصاری عربستان دولتی است که چندان همراهی ندارد، گرچه سر و صدا می‌کند و موج آفرینی می‌کند.

وی ائتلاف‌های ضد تروریسم را ائتلاف‌های روی ورق برشمرد.

سخنگوی وزارت خارجه درباره حمله موشکی هواپیماهای سعودی به سفارت ایران در صنعا با یادآوری این نکته که سفارت ایران در بیروت هدف حملات اتباع عربستان قرار گرفت، اظهار داشت: عربستان در جنگی که به ملت یمن تحمیل کرده بارها مناطق پیرامونی سفارت ایران را هدف قرار داده است و علاوه بر آن اماکن دیپلماتیک دیگر را هدف قرار داده است. 

وی گفت: امیدواریم عربستان به بازی اینگونه خود در قبال اماکن دیپلماتیک و دیپلمات‌ها از طرق مستقیم و غیرمستقیم پایان دهد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤال مجری درباره کشورهای میکروسکوپی همراه با عربستان در قضیه قطع رابطه و از جمله سودان افزود: دولت‌ها چه کوچک و چه بزرگ احترام خودشان را دارند. در صحنه حوادثی که رخ می‌دهد باید در بکارگیری تعابیر دقت کنیم که متضمن توهین به دولت‌ها و ملت‌ها نباشد. ملاک ما در انقلاب کوچک و بزرگ بودن دولت‌ها و ملت‌ها نبوده است.

جابری‌انصاری اظهار داشت: متاسفانه دولت سودان در سال‌های اخیر در یک وضعیت گلاویز بودن و مواجه بودن با مجموعه‌ای از بحران‌ها بوده و بخش مهمی از خاک آن (سودان جنوبی) دچار تجزیه شد و این وضعیت در مناطق دیگری از سودان در ایالت دارفور ادامه داشت و وضعیت اقتصادی این دولت بسیار بحرانی است. در این شرایط سودان در یکی دو سال اخیر توسط پترودلارهای عربستان مورد تطمیع قرار گرفت و در شرایطی بحرانی فکر کرده برای حل این شرایط نیاز به این کمک‌ها دارد.

وی با اشاره به اقداماتی که سودان در یکی دو سال اخیر در قبال ایران صورت داد، افزود: ما تلاش کردیم بدون اینکه احساساتی شویم این وضعیت را مدیریت کنیم و برخوردهای تندی با اقدامات سودان نکردیم. 

سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: متاسفانه دولت سودان در حوادث اخیر جزو معدود دولت‌هایی است که اعلام قطع رابطه سیاسی کرد.

جابری‌انصاری با اشاره به تلاش عربستان برای همراه کردن برخی کشورها با خود اظهار داشت:‌ در سطح بین‌المللی نوع واکنش‌ها همراه با عربستان نبوده و در سطح جهان اسلام دولت‌های مهمی از جهان اسلام مثل اندونزی، پاکستان و ترکیه صراحتا ضمن تاکید با حفاظت از اماکن دیپلماتیک، ولی آنچه عربستان می‌خواست (جنگ سفارتخانه‌ها) را پاسخ ندادند.

وی در خصوص دیگر کشورهای همراه با عربستان از جمله بحرین گفت: بحرین خودش را به شکل تحت الحمایه عربستان تعریف کرده و قابل پیش بینی بود که همانند اقدامات عربستان صورت دهد.

جابری‌انصاری درباره امارات گفت: امارات کاهش سطح رابطه را از سفارت به کارداری مطرح کرد. حتی از سفیر ما نخواستند امارات را ترک کند. سفیر خودشان را فراخواندند و به سطح کاردار رساندند. سفیر ما در پایان ماموریتش بود و به درخواست ما خواسته شد که باز گردد. دولت کویت و دولت قطر تنها سفرای خود را برای مشورت فراخواندند.

وی با اشاره به اجلاس روز شنبه در ریاض گفت: مسائل ملموس قابل اندازه‌گیری که عربستان به دنبال آن بود که امتی را به دنبال خود بکشاند، رخ نداد و پاسخ در سطح عربی و اسلامی بسیار محدودتر بود.

سخنگوی وزارت خارجه درباره تماس‌های اخیر انجام شده بین کری و ظریف گفت‌: تماس‌ها همچون تماس‌های قبل است سیاست ایران مذاکره با آمریکا درباره مسائل منطقه نیست و همواره در دو سال گذشته گفت‌وگوهای ایران و آمریکا بر محور مسائل مرتبط با برجام بوده است و این قاعده در تماس‌های اخیر هم حاکم است.

وی درباره زمان اجرایی شدن برجام اظهار داشت: اگر همه امور در جدول‌های زمانی پیش برود، در زمان خود برجام اجرایی خواهد شد. بازه زمانی هنوز خاتمه نیافته است. اگر گفت‌وگوهایی که در حال حاضر در ارتباط با آخرین جزییات اقدامات فنی برجام پیش برود و اقدامات نهایی توسط آژانس انجام شود، قاعدتا زمان خیلی دوری نخواهد بود.

سخنگوی وزارت خارجه افزود: گفت‌وگوهای اخیر ظریف و کری درباره آخرین جزییات مسائل اجرایی برجام بوده، ولی آمریکایی‌ها در طول گفت‌وگوها تلاش کردند درباره مسائل منطقه‌ای صحبت کنند، نکاتی را گفتند و شنیده شده، ولی هیچ گفت‌وگویی در این زمینه انجام نشده است.

وی درباره میانجیگری واشنگتن بین تهران و ریاض نیز عنوان کرد: آمریکایی‌ها خودشان در شرایط قطع رابطه با ایران هستند و تصور اینکه آنها در انقطاع رابطه دیپلماتیک با ایران هستند و بخواهند میانجیگیری کنند، تصور منطقی نیست. تصور دولتی که خودش قطع رابطه دارد و نقش میانجی را صورت دهد، منطقی نیست و آنها چنین کاری را انجام ندادند.

سخنگوی وزارت خارجه درباره میانجیگری برخی کشورها برای برقراری رابطه ایران و عربستان اظهار داشت: ما به دنبال افزایش تنش نیستیم و در اوج بحران آفرینی‌های عربستان به صراحت اعلام می‌کنیم سیاست ایران تشدید تنش‌ها بین همسایگان و کشورهای اسلامی نیست و از مساعی جمیله، مواضع مثبت و حسن نیت دولت‌های اسلامی و غیراسلامی که با حساسیت نسبت به تحولات اخیر واکنش نشان دادند و برای انجام مساعی جمیله ابراز آمادگی کردند، استقبال کرده و از آنها تشکر می‌کنیم.

جابری‌انصاری ادامه داد: دولت عربستان دولتی است که به دنبال بحران آفرینی است و این عربستان است که پی در پی بحران‌های جدید ایجاد می‌کند  و عربستان در شرایطی که منافع خود را در بحران می‌بیند پاسخی به این میانجیگری‌ها نمی‌دهد. عربستان اجازه موفقیت این گونه اقدامات را نخواهد داد.

وی درباره اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران گفت:‌ توافق برجام یک توافق خاص در یک موضوع خاص بین شرکای برجام است. توافق در یک موضوع به معنای تغییر در فضای استراتژیک بین دو طرف نیست. نه ما نسبت به دیدگاه‌های انتقادی خود تغییر دادیم و نه آمریکا زاویه، تفاوت و استراتژی‌های خود را در شکل کلان خود تغییر می‌دهد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه جریان قوی در داخل آمریکا و در سطح منطقه به نمایندگی رژیم صهیونیستی و عربستان است، عنوان کرد: با کمال تاسف عربستان مجموعه اقداماتی را انجام می‌دهد که رژیم صهیونیستی در مقابل ایران انجام داده است.

وی به همپوشانی سیاست‌های عربستان با رژیم صهیونیستی اشاره کرد و افزود: جریانی که به دنبال ایران هراسی است تلاش کرد برجام صورت نگیرد و بعد از برجام از همه توان خود برای بر هم زدن این مسیر استفاده می‌کنند. مسیری که این جریان دنبال می‌کند این است که ایران را از منافع برجام جدا کند و امکان استفاده ایران از فرصت‌های برجام را از ایران بگیرد. آنها تلاش کردند با مجموعه اقدامات تحریک آمیز صحنه‌ای را خلق کنند که امکان بهره‌برداری ایران از فرصت‌ها سلب شود.

جابری‌انصاری ادامه داد: ما در میانه یک صحنه نبرد به تمام معنای کلمه هستیم. ما باید با تدبیر و عقلانیت به نحوی عمل کنیم که حداکثر فرصت‌های برجام را برای ایران ایجاد کنیم. عربستان و رژیم صهیونیستی در خطی تلاش می‌کنند که فضای تنفس بیرونی ما را از بین بگیرند و فضایی در داخل آمریکا تلاش می‌کند فضای تنفسی اقتصادی ایران را ببندد.

جابری‌انصاری اضافه کرد: ما با حسن نیت در مسیر اجرای برجام حرکت کردیم اما توافقات دوجانبه است، اگر دولت آمریکا اقدامی انجام دهد که تعهداتش را نقض کند، عمل متقابل انجام خواهد شد .

وی اضافه کرد: ما به دنبال موفقیت جریان لابی صهیونیستی جریانی که عربستان از آن حمایت می‌کند نیستیم اگر لازم باشد در صورت نقض اجرایی تعهدات آمریکا اقدام متقابل انجام خواهیم داد.

سخنگوی وزارت خارجه درباره سفر حسن روحانی به پاریس و رم گفت: در پایان هفته اول بهمن ماه حسب توافق بین دولت‌های ایتالیا و فرانسه سفر به تعویق افتاده رئیس جمهور به این دو کشور انجام می‌شود.

جابری‌انصاری در خصوص تحولات در روابط تهران و ریاض و تاثیر آن بر گفت‌وگوهای سوریه نیز گفت: ایران از ابتدای بحران سوریه معتقد بود این بحران راه‌حل نظامی ندارد و چاره‌ای جز گفت‌وگوی سیاسی بین طرف‌های سوری - سوری وجود ندارد و به نظر می‌رسد بعد از چند سال امتحان کردن مسیر نظامی، کشورها در منطقه و جهان به این نتیجه رسیدند که این بحران راه‌حل نظامی ندارد و در مسیر یک روند سیاسی قرار گرفتند.

وی ادامه داد: ما براساس اهداف سیاست خارجی ایران، در همین مسیر سیاست‌های خود را دنبال خواهیم کرد. این مسیر سیاسی و گفت‌وگوها و توافق سوری - سوری راه‌حل بحران سوریه است و کشورهای دیگر باید کمک کنند و تسهیل کننده این مسیر باشند.

جابری‌انصاری ادامه داد: ما به سیاست قبلی خود ادامه خواهیم داد، ولی شاید عربستان بدش نمی‌‌آید که این روند در سوریه با مشکل روبرو شود.