وضعیت خودرو در بورس چگونه است؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی میزان، بخش صنعت از بخش های کلیدی اقتصاد است و نقش مهمی در چرخه های رونق و رکود اقتصادی ایفا می کند. از این رو، شاخص تولید صنعتی به عنوان یکی از مهمترین نماگرهای کوتاه مدت، از اهمیت زیادی برای تحلیل وضعیت اقتصادی برخوردار است.

شاخص های تولید و فروش صنایع بورسی در تمام فصول سال 1393، با تکیه بر رشد قابل توجه صنعت خودرو و به دلیل کاهش محدودیت های ناشی از تحریم و وجود ظرفیت های خالی، با رشد مثبت مواجه شدند.

در فصل نخست سال 94 شاخص های مذکور روندی معکوس را تجربه کرده اند. کاهش قیمت جهانی کالاها، کاهش سرمایه گذاری در بخش ساختمان و انتقال بخشی از تقاضا به دوره پس از توافق هسته ای، شرایط پیرامونی بخش صنعت را در این فصل به گونه ای شکل داده اند که منتج به کاهش هزینه تولید از یک سو و کاهش تقاضا برای محصولات صنعتی از سوی دیگر شده است.

در چنین شرایطی، شاخص تولید و فروش بخش صنایع بورسی در فصل نخست به ترتیب 8.3 و 12.2 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته اند. شاخص قیمت شرکت های بورسی نیز برای اولین بار در دوره مورد بررسی با رشد منفی 5.5 درصدی مواجه شده است. در این دوره، اگر چه صنعت خودرو همچنان نقشی مثبت در رشد کل شاخص تولید صنایع بورسی داشته، اما در مقایسه با فصول سال 93 ، این نقش به شدت کم رنگ شده است.

به طور کلی، در فصل نخست سال 94، شاخص های تولید و فروش صنایع بورسی تحت تاثیر منفی چند عامل مشخص قرار گرفته اند. کاهش سرمایه گذاری در ساختمان، به عنوان مهمترین عامل، شاخص های تولید و فروش صنایع سیمان، کاشی و سرامیک و همچنین بخشی از فلزات اساسی را در فصل نخست سال 94 به شدت کاهش داده است.

این کاهش اگرچه ادامه روند سال گذشته است، اما در این فصل به طور قابل توجه تشدید شده و یکی از دلایل مهم رشد منفی شاخص های کل تولید و فروش صنایع بورسی بوده است. انتقال تقاضا به دوره پس از توافق هسته ای، عامل موثر دیگری است که به طور خاص از کانال صنعت خودرو و صنایع مرتبط با آن به افت شاخص های تولید و فروش صنایع بورسی در فصل نخست سال 94 کمک کرده است.

علاوه بر عوامل فوق، فضای رکودی حاکم بر فصل نخست سال جاری سبب شده است که انگیزه سرمایه گذاری و به تبع آن تقاضا برای کالاهای سرمایه ای کاهش یابد.

به نظر میرسد که رشد منفی قابل توجه شاخص های تولید و فروش صنایع تولیدکننده کالاهای سرمایه ای (ماشین آلات، دستگاه های برقی و بخشی از محصولات فلزی) در فصل نخست سال 94 تحت تاثیر این عامل بوده است.

با تکیه بر شواهد موجود، می توان به طور کلی دلیل اصلی کاهش تولید و فروش صنایع بورسی در فصل نخست سال جاری را به رکود طرف تقاضا نسبت داد. با توجه به افزایش نسبت تغییر در موجودی انبار به تولید، که در فصل نخست سال جاری به رقم قابل توجه 25.4 درصد رسیده است و روند کاهشی واردات کالاهای واسطه ای، انتظار نمی رود که شاخص های تولید و فروش صنایع بورسی، دستکم در فصل دوم سال 94 ، از وضعیتی بهتر از فصل اول برخوردار شوند.

با این وجود، به نظر می رسد تاثیر عامل انتظارات، که نقشی مهم در رکود طرف تقاضا در ماه های اخیر داشته است، در صورت ثبات شرایط موجود، به تدریج کمرنگ شود.

شرایط پیرامونی بخش صنعت
در فصل نخست سال 94، تداوم کاهش قیمت نفت خام، به عنوان یک عامل برونزا، در شکل دادن به شرایط پیرامونی بخش صنعت نقشی اساسی داشته است.

شاخص قیمت جهانی کالاها، تحت تاثیر کاهش قیمت نفت خام، از نیمه دوم سال 93 با روند منفی مواجه شده است. این روند منفی سبب شده است که از یک سو، قیمت کالاهای وارداتی و از جمله کالاهای واسطه ای و از سوی دیگر قیمت کالاهای صادراتی و به طور خاص محصولات پتروشیمی، در فصل اول سال 94 در مقایسه با فصل مشابه سال قبل به طور محسوس کاهش یابند.

بنابراین، کاهش قیمت نفت، به طور غیر مستقیم، از یک طرف عرضه بخش صنعت را از طریق کاهش هزینه تولید و از طرف دیگر تقاضای بخش صنعت را از طریق کاهش ارزش صادرات تحت تاثیر قرار داده است.

همچنین، کاهش قیمت نفت توان مالی دولت برای تخصیص اعتبارات عمرانی را کاهش داده است. کاهش اعتبارات عمرانی در کنار کاهش چشم انداز سودآوری در بخش مسکن و به تبع آن کاهش سرمایه گذاری بخش خصوصی در این بخش سبب شده است که در مجموع تقاضا برای نهادههای ساختمانی کاهش یابد. این امر، تاثیری کاهنده بر تولید و فروش صنایع تولیدکننده این نهاده ها در فصل نخست سال 94  داشته است.

علاوه بر پیامدهای ناشی از کاهش قیمت نفت، روند مثبت مذاکرات هسته ای و خوش بینی در مورد موفقیت این مذاکرات سبب شده که در فصل نخست سال 94 بخشی از تقاضای خانوارها به دوره پس از توافق منتقل شود. این امر به سهم خود منجر به تشدید رکود طرف تقاضا در این فصل شده است.

پس از یک دوره رشد مستمر در فصول مختلف سال 93، شاخص تولید صنایع بورسی در فصل نخست سال 94 نسبت به فصل مشابه سال قبل 8.8 درصد کاهش داشته است. در این فصل، از بین 14 صنعت بورسی، شاخص تولید نه صنعت با رشد منفی و پنج صنعت با رشد مثبت مواجه شده اند. شاخص تولید صنایع دارویی، منسوجات، کانی فلزی، شیمیایی و وسایل نقلیه موتوری رشدهایی مثبت و شاخص تولید صنایع کاشی و سرامیک، فلزات اساسی، کانی غیرفلزی، سیمان، محصولات فلزی، ماشینآلات، محصولات غذایی بجز قند، لاستیک و دستگاه های برقی رشدهایی منفی تجربه کرده اند.

نکته حائز اهمیت این است که، طی دوره سال 88 تا فصل نخست سال 94 شاخص تولید بیشترین مقدار خود را (104.8) در فصل سوم سال 90 و کمترین مقدار خود را (71.9) در فصل نخست سال 92 تجربه کرده است. این شاخص در فصل اول سال 94 برابر با 72.3 است که اختلاف چندانی با کمینه مقدار خود ندارد. بررسی روند شاخص تولید در صنایع مختلف بورسی نیز نشان می دهد که در فصل اول سال 94 شاخص تولید صنایع لاستیک، کانی غیر فلزی، کاشی و سرامیک، فلزات اساسی و غذایی بجز قند به کمترین میزان خود در دوره مورد بررسی رسیده اند.

وضعیت خودرو در بورس
شاخص های تولید و فروش صنعت خودرو، پس از افت شدید سال های 91 و 92، در سال 93 به دلیل کاهش محدودیت های ناشی از تحریم و تقاضای انباشته قبلی، به طور قابل توجه افزایش یافت و سهمی اساسی در رشد بخش صنعت و رشد تولید ناخالص داخلی این سال داشت.

در فصل نخست سال 94 شاخص تولید این صنعت نسبت به فصل مشابه سال قبل از رشد 2.5 درصدی برخوردار شده است که در مقایسه با رشد حدود 50 درصدی فصل قبل به شدت کاهش یافته است. از طرف دیگر در سه ماهه نخست سال 94 شاخص فروش صنعت خودرو کاهش 9.7 درصدی را تجربه کرده است. دلیل این افت محسوس را میتوان از یک سو کاهش قدرت خرید و از سوی دیگر انتظار خریداران برای ورود خودروهای وارداتی ارزان و با کیفیت پس از رفع تحریم ها عنوان کرد.