چرا از دز سوم واکسن کرونا استقبال نشد؟
_ روزنامه همشهری نوشت: میزان تزریق دوز سوم واکسن کرونا همچنان پایین است. براساس آمارهای رسمی، تا ظهر روز گذشته، ۲۶ میلیون و ۴۹۴ هزار و ۱۵۵ نفر دوز سوم واکسن کرونا تزریق کردند، این در حالی است که میزان تزریق دوز اول بیش از ۶۴ میلیون و دوز دوم بالای ۵۷ میلیون است. استقبال کم مردم از تزریق دوز سوم، موضوعی است که از سوی وزارت بهداشت هم مطرح میشود. بهطوری که براساس اعلام معاون این وزارتخانه، تنها حدود ۴۰ درصد مردم دوز سوم را زدهاند که آمار خوبی نیست. مسئولان ردهبالای دولتی هم بر ضرورت تزریق دوز سوم واکسن برای جلوگیری از وقوع پیکهای بعدی کرونا، تأکید میکنند و در جلسه روز گذشته ستاد ملی مقابله با کرونا هم درخواست شد تا تزریق نوبت سوم واکسن کرونا، بهطور جدی، پیگیری شود. از تابستان سال گذشته بود که تزریق واکسن کرونا به جمعیت عمومی جامعه آغاز شد، خیلیها از ترس ابتلا در صفهای طولانی و شلوغ واکسن ایستادند تا خود را ایمن کنند. در این میان محدودیتها و ممنوعیتهای اعمال شده برای واکسننزدهها هم بیتأثیر نبود و توانست جایگاه جهانی ایران را در تزریق واکسن بالا ببرد. حالا، اما در تزریق سومین دوز واکسن، گره افتاده و خیلیها دیگر تمایلی به تزریق دوز دیگر ندارند.
استقبال نکردن از دوز سوم، مسئلهای اجتماعی است
مسعود یونسیان، رئیس کمیته راهبردی مطالعات واکسیناسیون وزارت بهداشت و متخصص اپیدمیولوژی، درباره دلایل پایین بودن تزریق دوز سوم واکسن کرونا نسبت به دوزهای اول و دوم، توضیح میدهد و میگوید: «اینکه عدهای تمایل به تزریق دوز سوم واکسن کرونا ندارند، دیگر ارتباطی بهشدت گرفتن یا خفیف بودن بیماری ندارد، مسئله از اینجا به بعد، اجتماعی است. یعنی متغیرها و عواملی اجتماعی در تمایل مردم به تزریق دوزهای دیگر واکسن کرونا، نقش دارد که البته این موضوع نیاز به انجام بررسیهای دقیق دارد. در این زمینه هم در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی مطالعهای درباره میزان پذیرش واکسن از سوی مردم صورت گرفته است.»
یونسیان یکی از دلایل پایین بودن تزریق دوز سوم نسبت به دوزهای اول و دوم را فعالیت گروههایی علیه تزریق واکسن میداند و میگوید: «آزادی عمل افرادی که علیه واکسن اطلاعرسانی میکنند در بیمیلی مردم برای تکمیل نکردن واکسیناسیونشان تأثیر داشته است، این افراد تریبونهای مختلفی ازجمله صدا و سیما و پایگاههای خبری در اختیار دارند، آنها بدون اینکه توبیخ یا مواخذه شوند و بدون اینکه حتی استنادات علمی داشته باشند، مطالب نادرست و دروغینی را منتشر میکنند که گاهی تبدیل به اخبار داغ هم میشود. در این شرایط، عدهای فریب این افراد را میخورند و از تزریق واکسن یا تکمیل واکسیناسیونشان سرباز میزنند.»
واکسن کرونا جلوی مرگ و ابتلا را نمیگیرد؛ شدت را کم میکند
با اینکه تزریق دوزهای اول و دوم با شدت گرفتن بیماری در پیکهای پنجم و ششم، بهصورت جدی دنبال شد و برای کارکنان تبدیل به اجبار شد، اما دوز سوم چنین شرایطی را تجربه نکرد. حتی در تعطیلات نوروز و انجام سفرها که میتوانست فرصت مناسبی برای اعمال محدودیت برای دوز سوم نزدهها باشد هم این موضوع اجباری نشد و تزریق ۲ دوز، برای ترددها، کافی بود. رئیس کمیته راهبردی مطالعات واکسیناسیون وزارت بهداشت هم این موضوع را در مجبور نشدن افراد برای تزریق نکردن دوز سوم مؤثر میداند.
نکته دیگر، اما در ابتلای دوباره به کروناست. آنها که هنوز دوز سوم واکسنشان را نزدهاند یا حتی برای تزریق اولیه این واکسن تردید دارند، ماجرای ابتلای چندباره افراد به کرونا حتی با تزریق ۳ دوز واکسن را به میان میآورند و آن را دلیلی برای تزریق نکردن واکسن اعلام میکنند، درحالیکه متخصصان عفونی و اپیدمیولوژی ازجمله یونسیان، این موضوع را رد میکنند. یونسیان در توضیح بیشتر میگوید: «واکسن میتواند جلوی مرگ را تا میزان قابل توجهی بگیرد، اما هیچوقت این انتظار وجود نداشت که آمار فوت و ابتلا، به صفر برسد. حتی در مورد مرگ هم با تزریق واکسن، میزانش به صفر نمیرسد، اما میتواند جلوی بسیاری از مرگها را بگیرد و در مقابل از ابتلای شدید افراد به کرونا جلوگیری کند. از همان ابتدا هم هیچوقت ادعا نشد، تزریق واکسن میتواند جلوی ابتلا را بگیرد.» او ادامه میدهد: «در پیک ششم تعداد مبتلایان از پیک پنجم بیشتر بود، اما موارد ابتلا خفیفتر بودند؛ بنابراین اینکه عدهای برای توجیه واکسن نزدنشان، ابتلای دوباره و حتی مرگ واکسنزدهها را بهانه میکنند، در اشتباهند.»
براساس اعلام سایت OURWORLDINDAT
ایران جزو ۶ کشور آسیایی است که بیشترین آمار تزریق واکسن دوز سوم را دارند. در این فهرست بهترتیب امارات با ۵۰.۳۰ درصد، قطر با ۵۰.۱۸ درصد، چین با ۴۸.۸۶ درصد، ژاپن با ۴۴.۱۷ درصد، ترکیه با ۴۲.۷۶ درصد و ایران با ۳۱.۰۵ درصد در ردههای اول تا ششم قرار دارند.
رئیس کمیته راهبردی مطالعات واکسیناسیون وزارت بهداشت معتقد است که ایران جایگاه قابلقبولی در واکسیناسیون کرونا دارد، اما اینکه چرا تزریق دوز سوم آن هنوز بالا نیست، شاید در کنار سایر عوامل متنوع نبودن سبد واکسنهای موجود را هم بتوان مورد توجه قرار داد: «هرچقدر تنوع واکسن بیشتر باشد، افراد حس میکنند قدرت انتخاب بیشتری دارند و به سمت واکسیناسیون میروند، حتی در کشوری مانند عراق هم سبد واکسن، متنوعتر از ایران است.» او به نکته دیگری هم اشاره میکند و آن ایجاد اعتماد عمومی به سیستم بهداشت و درمان است که در کشور، تضعیف شده است: «ما شاهد هستیم که مدام تصمیمهایی گرفته میشود و بعد از آن همان تصمیم لغو میشود. مثلا در تعطیلات نوروز قرار بود ملاک سفر دوز سوم باشد، به فاصله کمی، مسئولان آمدند و گفتند که ملاک همان ۲ دوز است. این اظهارات و تصمیمها مردم را برای انجام یک اقدام، مصمم نمیکند. اگر دوزهای اول و دوم به میزان بالایی تزریق شد، دلیل آن اجباری بود که صورت گرفت.»
افزایش مراجعههای سرپایی شاخص مهم ورود به پیک جدید
کشور در آستانه پیک هفتم کرونا قرار دارد. آنطور که به استناد آمار شیوع اعلام میشود، نشانههایی از بالا رفتن موارد بستری و ابتلا دارد، تعداد بیماران سرپایی افزایش پیدا کرده، آمار مرگها، نوسان دارد و موارد بستری بالا رفته است، حالا در همین شرایط مدارس باز است، هیچ محدودیتی برای هیچکس اعمال نمیشود و در کنار آن میزان رعایت پروتکلها ۵۱.۶۲ درصد است. با این همه، اما یونسیان تأکید میکند که این افزایشها، نشاندهنده ورود به پیک هفتم نیست: «باید صبر کرد و وضعیت را در این هفته هم بررسی کرد، بهطور کلی، مهمترین شاخص برای ورود به پیک جدید، افزایش موارد مراجعههای سرپایی است، بعد از آن موارد ابتلا و سپس بستری و در نهایت مرگ. این آمار در طول یک هفته باید بهصورت مرتب بالا برود، بعد از آن میتوان گفت که وارد پیک شدهایم، آمار مرگ هم معمولا ۳ تا ۴ هفته پس از افزایش موارد ابتلا، افزایش پیدا میکند؛ بنابراین نخستین هشدار از طرف مراجعههای سرپایی داده میشود.»
دوز چهارم و پنجم مطرح نیست
هنوز خیلیها دوز سوم را نزدهاند که ماجرای تزریق دوز چهارم واکسن مطرح میشود. هر چند که هنوز مشخص نیست چه کسانی دوز چهارم را تزریق کردهاند، اما قرار بود تنها برای گروه خاصی که بیماران با نقص ایمنی هستند این واکسن تزریق شود. حتی کادر درمان هم در این گروه قرار نگرفتند. پیش از این معاون درمان ستاد کرونای استان تهران اعلام کرده بود که لزومی برای تزریق دوز چهارم وجود ندارد و تنها گروه پرخطر باید این واکسن را تزریق کنند و حالا رئیس کمیته راهبردی مطالعات واکسیناسیون وزارت بهداشت تأکید میکند که اصلا مسئله تزریق دوز چهارم، موضوع جدی نیست: «اعتقادی به دوز چهارم ندارم، هیچ کشوری هم این موضوع را به شهروندانش توصیه نکرده است جز برای افرادی که نقص ایمنی دارند یا افرادی که با تزریق واکسن، ایمنی بدنشان بالا نرفته است؛ بنابراین دوز چهارم و یا دوزهای بعدی واکسن کرونا اصلا مطرح نیست و مردم تصور نکنند که حالا باید بهطور مرتب واکسن بزنند.»
او ادامه میدهد: «مجامع علمی توصیه به تزریق دوز چهارم و پنجم واکسن کرونا نکردهاند، در نهایت قرار است با تزریق واکسن، جهش ویروس کاهش پیدا کند و انتقال کم شود. واکسن کرونا هم بهتدریج تبدیل به واکسنی شبیه آنفلوآنزا میشود که هر سال افراد میتوانند آن را تزریق کنند. البته باز هم ممکن است در آینده تصمیمات دیگری گرفته شود.» بهگفته یونسیان، اگر مردم واکسیناسیونشان را تکمیل کنند، فاصله فیزیکی را رعایت کنند، تهویه مناسب داشته باشند و... جهش کم میشود، اما ممکن است ریشهکن نشود.
