جنگ جهانی سوم چقدر محتمل است؟

پرسش مهمی که در میانه تشدید تنش‌ها در جهان ذهن را به خود مشغول می‌دارد، این است که آیا جنگ جهانی سوم در راه است یا خیر.

– بالا گرفتن تنش‌ها و بحران‌ها در نقاط مختلف جهان، این پرسش مهم را به ذهن می‌آورد که آیا جهان در آستانه جنگ جهانی سوم قرار دارد؟

جهان در حالی به سال ۲۰۲۲ وارد شد که از هر زمان دیگری از اواخر دهه ۱۹۸۰ تاکنون شرایط خطرناک تری را از سر می‌گذراند.

تضاد منافع قابل ملاحظه و بحران‌های حل نشدنی، بستر و زمینه درگیری جدی میان قدرت‌های بزرگ را بیش از هر زمان دیگری فراهم کرده‎اند.

کارشناسان در «استراتژیست، میلیتاری و ویک» به مهم‌ترین پرسش‌ها در مورد جنگ جهانی سوم پاسخ داده‎اند.

آیا جنگ جهانی سوم در سال ۲۰۲۲ رخ می‌دهد؟

اگرچه شیوع کرونا در دو سال گذشته توجهات و بودجه‌های بین المللی را به سمت خود جلب کرده، اما اختلاف نظر‌ها و تنش‌های ژئوپلتیکی متوقف نشده‎اند؛ شیوع کرونا به عنوان بزرگ‌ترین بحران بهداشتی جهان هنوز تمام نشده، اما پس از گذشت دو سال در مسیر تبدیل شدن به صدای زمینه سیاست بین الملل قرار گرفته است.

اگرچه پیش بینی بروز جنگ جهانی سوم در سال ۲۰۲۲ چندان واقع بینانه نیست، اما دنیای احتمالات را باید همواره در نظر داشت.

ضمن این که باید در نظر داشته باشیم که تضاد‌های سطح بالا به شدت درهم تنیده و به هم وابسته هستند.

خطرناک‌ترین نقاط اشتعال برای فوران جنگ جهانی سوم کدامند؟

نخستین و محتمل‌ترین گزینه برای شروع جنگ قدرت‌های بزرگ در سال ۲۰۲۰، امتداد مرز روسیه و اوکراین است.

بحران در این منطقه در پی اقدام اوکراین برای افزایش قدرت نظامی خود به موازات تلاش ناتو برای گسترش خود در شرق اروپا تشدید شد.

در مقابل، نگرانی‌های امنیتی روسیه و درخواست مسکو برای حل و فصل این نگرانی‌ها از سوی اوکراین و ناتو و البته آمریکا با پاسخ روشن مواجه نشد و ناتو و آمریکا نتوانستند امنیت اوکراین را تضمین کنند.

دومین گزینه محتمل برای آغاز جنگ جهانی سوم در سال ۲۰۲۲، تایوان است.

رشد سریع توانمندی‌های نظامی چین در یک دهه گذشته که اکنون به مانع بزرگی در برابر مداخله و ماجراجویی آمریکا در منطقه تبدیل شده، می‌تواند تنگه تایوان را به محل بروز یکی از پیچیده‌ترین عملیات‌های نظامی در تاریخ مبدل کند.

آمریکا که در چهار دهه گذشته تلاش کرده تا ابهام رویکرد خود در مورد تایوان را حفظ کند، با خطر اشتباه محاسباتی مواجه است.

درخواست کنگره آمریکا مبنی بر پایان دادن به این رویکرد و در پیش گرفتن سیاست حمایت کامل‌تر از تایوان می‌تواند این اشتباه محاسباتی را رقم زده و جهان را در آستانه جنگ جهانی سوم قرار دهد.

هیمالیا به دلیل تشدید تنش‌ها میان چین و هند و رویارویی‌های مرگبار میان طرفین در دو سال گذشته می‌تواند سومین گزینه احتمالی بروز جنگ جهانی سوم باشد.

تلاش «پکن» و «دهلی نو» برای کاهش تنش‌ها در امتداد مرز مشترک و عدم علاقه آن‌ها برای کنترل بر مناطق دورافتاده کوهستانی به دلیل باقی ماندن اختلاف‌های اساسی بر سر قلمرو و تدوام ایجاد زیرساخت در منطقه از سوی طرفین، سبب شد تا این بحران به قوت خود باقی بماند.

با وجود برتری نظامی چین، هند نیز از مزایایی در این تقابل برخوردار است.

آیا جنگ جهانی سوم مانند جنگ‌های جهانی دیگر است؟

تکرار شک برانگیز از کار افتادن پلتفرم‌ها و رسانه‌های اجتماعی از نظر بسیاری از کارشناسان و نظریه پردازان نظامی می‌تواند مقدمه‌ای برای آغاز جنگ جهانی سوم باشد.

بیشتر کارشناسان بر این باورند که فضای سایبری نقش مهمی در هرگونه درگیری یا جنگ جهانی در آینده خواهد داشت.

سه مسیر نقش داشتن فضای سایبری در جنگ جهانی سوم عبارتند از:

- جایگزینی جنگ سایبری به جای درگیری و جنگ نظامی: در این حالت، جنگ سایبری به طور کامل جایگزین عملیات نظامی سنتی می‌شود.

در چنین شرایطی باید شاهد تعطیلی رسانه‌های اجتماعی، اختلال در فعالیت خطوط انرژی، نیروگاه ها، فرودگاه ها، بانک ها، ... باشیم که همگی مخرب و پر هزینه هستند؛ چنین جنگ‌های زمان و هزینه بری، آسیب‌های موقتی خواهند داشت.

- جنگ سایبری به عنوان مقدمه جنگ جهانی

- جنگ سایبری به عنوان بخشی از جنگ جهانی سوم: در این حالت، جنگ سایبری با ایجاد اختلال در عملکرد طرف مقابل سبب کوتاه شدن عملیات نظامی سنتی می‌شود.

آن چه مشخص است عملیات سایبری هنوز برای نقش آفرینی تعیین کننده در جنگ جهانی احتمالی سوم توانمندی کافی ندارد و بعید است که هر گونه جنگ در آینده تنها در فضای مجازی رخ دهد.

اصلی‌ترین خطر جنگ سایبری همچنان تحریک عملیات نظامی سنتی است.

به این معنا که می‌تواند خط بین جنگ و صلح را به شدت مبهم و تار کند.