شرط عرضه اولیه، تقسیم سود از طریق سجام باشد

- طبق اعلام پایگاه خبری بازارسرمایه، شرکت‌های بورسی، سالانه مجمعی را برای اتخاذ تصمیماتی در رابطه با میزان تقسیم سود برگزار می‌کنند که به نتیجه حاصل از آن سود مجمع گفته می‌شود. سودی که شامل حال سرمایه گذارانی می‌شود که تا روز مجمع مالک سهام آن شرکت باشند. طبق قانون تجارت شرکت‌های بورسی تا هشت ماه بعد از برگزاری مجمع فرصت دارند تا سود نقدی را بین سهامداران خود تقسیم کنند. جدا از این فرصت غیرمنطقی که در اختیار شرکت‌ها قرار دارد، نحوه پرداخت سود از سوی شرکت‌ها هم سال‌هاست که به یکی از دغدغه سهامداران تبدیل شده است.

دلیل آن هم اصرار برخی شرکت‌ها بر واریز سود سهامداران از روش‌های سنتی و منسوخ شده‌ای است که به غیر از منصرف کردن سهامداران از دریافت سود خود و رسوب سود در شرکت‌ها، تقریبا هیچ تاثیر دیگری ندارد! درواقع با اینکه حدود چهار سال از راه اندازی سامانه سجام می‌گذرد و شرکت‌ها می‌توانند بدون دردسر از طریق این سامانه سود را به حساب سهام داران واریز کنند، اما همچنان بر روش سنتی معرفی یک بانک برای دریافت سود و تاکید بر مراجعه حضوری سهامداران به بانک پایبند هستند.

تکلیف سود این ۱۳ شرکت چه شد؟!

در این راستا، خبرگزاری ایسنا اقدام به بررسی نتایج واریز سود ۴۰ شرکتی کرده است که طی سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ در بازار سرمایه عرضه اولیه شدند. نتیجه این گزارش که آخرین عرضه اولیه یعنی فزر را در نمی‌گیرد، اعداد شگفت انگیزی بود!

از ابتدای سال ۱۳۹۹ تا انتهای دی ماه سال جاری، در مجموع ۴۰ عرضه اولیه در بازار سرمایه صورت گرفت که از میان این ۴۰ شرکت، ۲۰ شرکت سجامی و ۲۰ شرکت غیرسجامی بودند. به بیان واضح تر، فقط نیمی از شرکت‌ها سود را از طریق سجام به حساب سهامداران پرداخت میکنند. از میان این ۲۰ شرکت، عرضه اولیه هفت شرکت شامل حآفرین، فگستر، لطیف، وهامون، کیمیاتک، فجهان و سبزوا بعد از برگزاری مجمع عمومی سالیانه و عرضه اولیه ۱۳ شرکت شامل غگیلا، گدنا، فتوسا، ولکار، سپید، صبا، ولپارس، شاروم، امین، ثبهساز، بپیوند، ثامید و چخزر قبل از برگزاری مجمع عمومی سالیانه صورت گرفته است.

بیشترین و کمترین میزان مشارکت در عرضه‌های اولیه

از میان عرضه اولیه‌های مذکور، سهامداران در دو عرضه بپیوند و صبا، بیشترین و کمترین مشارکت را داشته اند. به طوریکه در عرضه اولیه بپیوند بیش از پنج میلیون و ۵۰۰ هزار نفر و در عرضه اولیه صبا کمتر از دو میلیون نفر (یک میلیون و ۹۴۴ هزار نفر) مشارکت کرده اند. بر این اساس مجموع سود پرداختی بپیوند ۱۳ میلیارد و ۸۶۰ میلیون تومان تومان بوده که به هر کد حدود ۲۵۰۰ و مجموع سود پرداختی صبا نیز ۷۰۰ میلیارد تومان بوده که به هر کد حدود ۳۶۰ هزار تومان رسیده است.

۸۸۰ میلیارد تومان بی زبان!

۱۳ شرکت مذکور، حدود ۸۸۰ میلیارد تومان سود خود را خارج از سجام و از راه‌های دیگر مانند معرفی بانک یا دریافت اطلاعات فکسی از سهامدار پرداخت کرده اند درحالی که حدود ۵۳ میلیون نفر در این عرضه‌ها شرکت کرده بودند! یعنی ممکن است یک سهامدار در ۱۰ عرضه اولیه از عرضه اولیه‌های مذکور مشارکت داشته و مجبور بوده برای دریافت سود خود که گاهی کمتر از ۵۰۰۰ تومان بوده، به حداقل پنج بانک مختلف مراجعه کند؟! این درحالی است که بانک‌ها باجه جدایی برای پرداخت سود در نظر نمیگیرند و اگر سهامدار خواهان سود ۲۵۰۰ تومانی خود باشد، در بهترین حالت ممکن باید یک ساعت منتظر نوبت خود بماند.

درحالی که در دو سال قبل، با توجه به شرایط بازار، شاهد بیشترین میزان عرضه اولیه در بازار سرمایه بودیم، انتظار میرود یکی از شروط عرضه سهام یک شرکت در بازار سرمایه این باشد که آن شرکت سود خود را از طریق سامانه سجام پرداخت کند. چراکه سود برخی شرکت‌ها به قدری کم و ناچیز است که منطقی نیست سهامدار برای دریافت آن به بانک مراجعه کند.

برای مثال سود نقدی هر نفر غگیلا ۷۵۰۰ تومان، گدنا ۱۱۰۰ تومان، فتوسا ۲۹۷۰ تومان، ولکار ۸۵۸۰ تومان و سپید ۱۵ هزار و ۹۰۰ تومان بوده (پنج شرکتی که فاصله کوتاهی بین عرضه اولیه و برگزاری مجمع عمومی سالیانه داشته اند) و مسلم است در شرایطی که کرونا برای سلامتی مردم کمین کرده است، کمتر کسی حاضر است برای دریافت این مبالغ ناچیز به مکان پرخطری به نام بانک مراجعه کند. حتی اگر این ویروس هم نبود، چه کسی حاضر است برای دریافت ۱۱۰۰ تومان سود، ساعت‌ها وقت خود را صرف صف طویل بانک کند؟

تازه اگر فرد تنها سهامدار یکی از این سهم‌ها باشد. اگر فرص کنیم فرد سهامدار همه پنج سهم مذکور باشد، روی هم رفته برای دریافت کمتر از ۳۰ هزار تومان، باید حداقل به ۵ بانک مراجعه کند! نکته‌ای که کمتر به آن توجه شده این است که با توجه به اینکه درحال حاضر بیش از نیمی از مردم کشور، سهامدار بورسی هستند، ممکن است بسیاری از این افراد در روستا‌هایی ساکن باشند که حتی بانکی که از سوی شرکت برای دریافت سود انتخاب شده، در آن روستا وجود نداشته باشد و فرد مجبور است برای دریافت دو هزار تومان سود، به شهر دیگری سفر کند!

سود‌های ناچیز، رسوب‌های هنگفت!

در هر حال، سودی که ۱۳ شرکت باید پرداخت میکردند، ۸۰۰ میلیارد تومان بوده است که این مبلغ از جمع همان سود‌های ناچیز هزار تا ۱۵ هزار تومان به دست آمده است. همان سود‌های ناچیزی که حق مسلم مردم است، اما سهامدار به دلیل بی تدبیری شرکت‌ها، عطای سود را به لقایش می‌بخشد و همین فرایند ساده باعث رسوب پول‌های آنچنانی در حساب شرکت‌ها می‌شود. چراکه سهامداران برای دریافت سود خود مراجعه نمیکنند و سود‌ها در شرکت باقی می‌ماند.

حق الناس در انتظار تصویب قانون!

در این بررسی تنها ۴۰ شرکت گنجانده شده اند و قطعا اگر همه شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه را مورد بررسی قرار دهیم سود‌های رسوب شده هنگفت تری به دست خواهد آمد؛ بنابراین انتظار میرود برای جلوگیری از حقی که از سهامدار ضایع می‌شود، الزام سجامی شدن شرکت‌ها سریع‌تر اجرایی شود.

در این راستا نیز حدود یک ماه قبل، مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار درباره پرداخت سودشرکت‌ها از طریق سامانه سجام گفت: زیرساخت‌های فنی لازم برای این امر در شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه به طور کامل ایجاد شده است. باید برای برخی شرکت‌ها، الزام قانونی برای پرداخت سود سهام از طریق سامانه سجام تصویب شود، زیرا برخی از بانک‌هایی که در بورس هستند اعلام کردند که بدلیل اینکه ما بانک هستیم سود سهام را خودمان پرداخت می‌کنیم.

وی گفت: سازمان بورس و اوراق بهادار پیشنهاد الزام قانونی شرکت‌ها به پرداخت سود از طریق سامانه سجام را در پیش‌نویس طرح اصلاح قانون بازار اوراق بهادار آورده است. همانطور که وعده داده بودیم طی دو ماه اخیر تمام زیرساخت‌های فنی لازم انجام و با تصویب قانون جدید بازار اوراق بهادار در مجلس شورای اسلامی شاهد پرداخت سود سهام همه شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه از طریق سامانه سجام خواهیم بود.

امید می‌رود با توجه به آماده بودن این زیرساخت‌ها، مجلس نشینان به این حقی که به راحتی از مردم ضایع می‌شود توجه و با تصویب این قانون، دست شرکت‌ها را از حق مردم کوتاه کنند.