تقدیم دادخواست واخواهی خارج از مهلت چگونه است؟

- زمانی که دادگاه در نتیجه رسیدگی به یک پرونده حکم بصورت غیابی صادر کند و خوانده دعوا در جلسه دادگاه حضور نداشته باشد و نتواند از خود دفاع کند، می تواند نسبت به حکم صادره به همان دادگاهی که رای را صادر کرده است، اعتراض خود را مطرح کند که به این نوع اعتراض، واخواهی می گویند.

در همین رابطه نیز ماده ۳۰۵ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مقرر کرده است:

محکوم علیه غایب حق دارد به حکم غیابی اعتراض کند. این اعتراض واخواهی نامیده می شود. دادخواست واخواهی در دادگاه صادرکننده حکم غیابی قابل رسیدگی است.

اما در مواقعی محکوم‎علیه غایب بنابر شرایطی در مهلت مقرر نمی تواند دادخواست واخواهی خود را تقدیم دادگاه کند و خارج از مهلت اقدام به این عمل می کند که در شرایط موجه بودن عذر وی دادگاه قرار قبول دادخواست واخواهی را صادر و اجرای حکم نیز متوقف می شود.

بر اساس ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی:

مهلت واخواهی از احکام غیابی برای کسانی که مقیم کشورند بیست روز و برای کسانی که خارج از کشور اقامت دارند دو ماه از تاریخ ابلاغ واقعی خواهد بود مگر اینکه معترض به حکم ثابت کند عدم اقدام به واخواهی در این مهلت به دلیل عذر موجه بوده است. در این صورت باید دلایل موجه بودن عذر خود را ضمن دادخواست واخواهی به دادگاه صادرکننده رای اعلام کند. اگر دادگاه ادعا را موجه تشخیص داد قرار قبول دادخواست واخواهی را صادر و اجرای حکم نیز متوقف می شود. جهات زیر عذر موجه محسوب می شود:

مرضی که مانع از حرکت است.

فوت یکی از والدین یا همسر یا اولاد.

حوادث قهریه از قبیل سیل، زلزله و حریق که بر اثر آن تقدیم دادخواست واخواهی در مهلت مقرر ممکن نباشد.

توقیف یا حبس بودن به نحوی که نتوان در مهلت مقرر دادخواست واخواهی تقدیم کرد.

تبصره ۱- چنانچه ابلاغ واقعی به شخص محکوم علیه میسر نباشد و ابلاغ قانونی به عمل آید، آن ابلاغ معتبر بوده و حکم غیابی پس از انقضای مهلت قانونی و قطعی شدن به موقع اجرای گذارده خواهد شد.

در صورتی که حکم ابلاغ واقعی نشده باشد و محکوم علیه مدعی عدم اطلاع از مفاد رای باشد می تواند دادخواست واخواهی به دادگاه صادرکننده حکم غیابی تقدیم کند. دادگاه بدوا خارج از نوبت در این مورد رسیدگی کرده و قرار رد یا قبول دادخواست را صادر می کند. قرار قبول دادخواست مانع اجرای حکم خواهد بود.

تبصره ۲- اجرای حکم غیابی منوط به معرفی ضامن معتبر یا اخذ تامین متناسب از محکوم له خواهد بود. مگر اینکه دادنامه یا اجرائیه به محکوم علیه غایب ابلاغ واقعی شده و نامبرده در مهلت مقرر از تاریخ ابلاغ دادنامه واخواهی نکرده باشد.

تبصره ۳- تقدیم دادخواست خارج از مهلت یادشده بدون عذر موجه قابل رسیدگی در مرحله تجدیدنظر برابر مقررات مربوط به آن مرحله است.