مصونیت جمعی در برابر کووید چقدر امکان پذیر است؟

- در ماه می ۲۰۲۰، دانشمندان پیش‌بینی کردند که بسیاری از مناطق جهان ممکن است هرگز به آستانه ایمنی جمعی برای کرونا نرسند، نقطه‌ای که در آن افراد به اندازه‌ای نسبت به عفونت مصون می‌شوند و انتقال آن شروع به کُند شدن می‌کند.

به گزارش «گاردین»، این امر امروزه نیز صادق است، حتی در شرایطی که واکسن‌ها در کشور‌های ثروتمند قابل دسترسی شده‌اند و بسیاری از مردم از طریق واکسیناسیون، دوز‌های تقویتی و ابتلا‌های قبلی مصونیت ایجاد کرده‌اند.

آستانه مصونیت جمعی معمولاً به عنوان یک هدف جهانی برای رسیدن به آن در اوایل بیماری همه گیر اشتباه درک می‌شد اما آستانه همیشه قابل تغییر بوده است: بستگی به این دارد که پاتوژن چقدر قابل انتقال است و ویژگی‌های رفتاری و ایمنی جمعیتی که در آن پخش می‌شود، چقدر ترکیب می‌شوند و به راحتی آلوده می‌شوند.

به عنوان مثال، اگر یک ویروس بسیار قابل انتقال باشد، بتواند به راحتی افراد را آلوده کند، یا در جمعیت بسیار متراکم و متحرک باشد، بخش بزرگی از جمعیت برای توقف گسترش آن به مصونیت نیاز دارند؛ برعکس، اگر ویروسی کمتر قابل انتقال باشد یا جمعیتی اغلب در گروه‌های بزرگ با هم ترکیب نشوند، افراد کمتری می‌توانند مصونیت داشته باشند تا سرعت ویروس را کاهش دهند؛ در هر مورد، آستانه دقیق ایمنی جمعی متفاوت خواهد بود.

سویه اصلی ویروس Sars-CoV-۲ دارای آستانه ایمنی جمعی بود که ۶۰ الی ۷۵ درصد تخمین زده می‌شد اما سویه‌های جدیدتر و قابل انتقال‌تر، مانند دلتا و اومیکرون، احتمالاً آستانه‌های بالای ۸۰ تا ۹۰ درصد دارند و این با این فرض است که همه افرادی که واکسینه شده یا قبلاً مبتلا شده‌اند کاملاً در برابر ابتلای آینده محافظت می‌شوند.

در واقع، برای اومیکرون، ایمنی موجود در برابر ابتلا و انتقال بسیار پایین‌تر است (اگرچه تصور می‌شود که محافظت در برابر بیماری شدید هنوز بسیار زیاد است)، بنابراین حتی با وجود ۹۰ درصد از جمعیت واکسینه شده، احتمالاً شاهد از بین رفتن انتقال اومیکرون نخواهیم بود.

تغییرات رفتاری مانند استفاده از ماسک، کار از خانه و پرهیز از تجمعات بزرگ می‌تواند گسترش ویروس را کاهش دهد اما با برداشته شدن یا تغییر این مداخلات در بین جمعیت‌ها، انتقال ویروس دوباره تسریع می‌شود و آستانه ایمنی جمعی را در مقایسه با جمعیت محتاط‌تر افزایش می‌دهد.

در عین حال، نابرابری‌های اجتماعی ممکن است با بالا بردن آستانه مصونیت جمعی به صورت محلی، به عنوان مثال اگر مردم در خانه‌های شلوغ زندگی می‌کنند، تلفات نامتناسبی را که کووید قبلاً بر جوامع حاشیه نشین داشته است، تشدید کند.

سال گذشته، برخی از دانشمندان پیشنهاد کردند که از طریق ترکیبی از واکسیناسیون و ابتلا به آستانه ایمنی جمعی نزدیک می‌شویم اما یک سال پس از شروع واکسیناسیون کووید-۱۹، ما شاهد بزرگترین افزایش موارد ابتلا تا به امروز در بسیاری از مناطق، از جمله مناطقی هستیم که نرخ واکسیناسیون بسیار بالاست.

سویه‌های بسیار عفونی و قابل انتقال دلتا و اومیکرون از طریق انتقال پذیری بالا و توانایی آن‌ها برای فرار نسبی از مصونیت، باعث افزایش آمار‌های اخیر شده‎اند و بخش بزرگتری از ما را دوباره مستعد ابتلا به این ویروس می‌کند.

این تجربه نشان می‌دهد که با وجود موفقیت چشمگیر واکسن‌ها، هنوز نتوانسته‌ایم و احتمالاً هرگز نتوانیم به آستانه ایمنی جمعی برسیم؛ در عین حال، ما نباید خود را در برابر شیوع بی پایان و انفجاری تسلیم کنیم.

«جنی لاوین» و همکارانش در مقاله‌ای که در ژانویه ۲۰۲۱ در نشریه Science منتشر شد، پیش‌بینی کردند که مانند سایر ویروس‌های کرونای انسانی که اکنون باعث سرماخوردگی می‌شوند، کووید-۱۹ در نهایت به یک عفونت خفیف تبدیل می‌شود که همچنان در سطوح پایین‌تر به گردش در می‌آید؛ این به عبارتی دیگر یعنی ویروسی بومی شده.