راهکارهایی برای پیشگیری از سرطان معده +علائم این سرطان در مراحل پیشرفتهتر
_ سرطان معده یکی از پنج سرطان کشنده در جهان محسوب میشود که در زمان ابتلا به آن علائمی در فرد ظاهر میشود و جالب است بدانید که سهم مردان در سرطان معده بیش از زنان است. اما چطور میتوان از بروز این نوع سرطان پیشگیری کرد؟
تعریفی کلی از سرطان
اکثر سلولهای بدن ما پس از مدتی پیر میشوند و میمیرند و به جای آنها سلولهای جدید جایگزین میشوند، از این رو برای این جایگزین شدن سلولها در شرایط کنترلشده، تکثیر میشوند؛ یعنی یک سلول به دو سلول تقسیم میشود.
در شرایط خاصی که هنوز همه علل آن مشخص نیست، بعضی از سلولها از کنترل خارج شده و شروع به تکثیر غیرعادی میکنند. این سلولها اکنون سرطانی شدهاند.
گاهی گلبولهای سفید بدن قادر به تشخیص این مشکل شده و آنها را در مراحل اولیه از بین میبرند، اما در سایر موارد به دلیل اینکه سلولها از بدن هستند، سیستم دفاعی بدن در مقابل آنها واکنش نشان نمیدهد.
این سلولهای اضافه ساختار آن اندام را به هم ریخته و به مرور آن عضو از بدن کارایی خود را از دست میدهد. با گذشت زمان و تکثیر بیشتر تعدادی از این سلولهای سرطانی از محل اصلی خود جدا شده و از طریق خون یا لنف به سایر اندامها میروند و آن اندامها هم دچار سرطان میشوند.
به این انتقال و سرایت سرطان به سایر اعضاء متاستاز (Metastasis) گویند. این روند در صورتی که موفق به کنترل آن نشویم، میتواند منجر به مرگ فرد شود.
سرطان معده چیست؟
شاید ندانید اما، سرطان معده یکی از پنج سرطان کشنده است و حدود ۱۶% از مرگهای در اثر سرطان در ایران، به علت سرطان معده است. این بیماری در مراحل اولیه هیچ علامت بالینی ندارد و به همین علت تشخیص زود هنگام آن را مشکل میکند.
سرطان معده به زمانی گفته میشود که سلولهای سرطان روی پوشش داخلی معده ایجاد میشوند.
نشانههای اولیهٔ این بیماری شامل مواردی از قبیل:
سوزش معده
درد ناحیه بالای شکم
تهوع
بیاشتهایی
کاهش وزن
زردی پوست
استفراغ
مشکل بلع غذا
مشاهدهٔ خون در مدفوع
این نوع از سرطان ممکن است گسترش یابد و از معده به دیگر اعضای بدن، به خصوص کبد، ریهها، استخوان، دیواره شکم و گرههای لنفاوی سرایت کند.
طبق نتایج «نخستین گزارش ثبت سرطان معده مبتنی بر کل جمعیت ایران» سالانه حدود ۱۰ هزار و ۵۰۰ مورد جدید سرطان معده در ایران بروز میکند و از هر ۱۰۰ هزار ایرانی، ۱۵۸ نفر مبتلا به این بیماری میشوند.
سهم مردان در سرطان معده بیش از زنان است؛ به طوری که از هر ۱۰ هزار و ۴۹۸ مورد «سرطان معده بروز یافته سالانه»، ۷ هزار و ۱۵۰ مورد در مردان و ۳ هزار و ۳۴۸ مورد در زنان رخ داده است. به عبارتی، ۲۱.۲۴ مرد از هر ۱۰۰ هزار مرد و ۹.۴۴ زن از هر ۱۰۰ هزار زن ایرانی مبتلا به این بیماری شده است.
از کل موارد ثبت شده سرطان معده در سال ۱۳۹۳، ۶۰ هزار و ۴۳۲ هزار (۵۳.۹ درصد) سهم مردان و ۵۱ هزار و ۶۲۸ مورد (۴۶.۱ درصد) سهم زنان بوده است.
شیوع سرطان معده در دنیا رو به کاهش است، اما در کشورهای در حال توسعه، شیوع سرطان معده، یا ثابت مانده یا در حال افزایش است.
علائم سرطان معده در مراحل پیشرفتهتر
علائم سرطان معده در مراحل پیشرفتهتر به شرح زیر است:
سوزش معده
درد و احساس سنگینی در ناحیه بالای شکم
مشکل در بلع غذا (دیسفاژی)
احساس پر بودن معده قبل از سیر شدن همراه با درد
تهوع و استفراغ خونی
بی اشتهایی، کاهش وزن
زردی پوست
وجود خون در مدفوع و مدفوع سیاه رنگ (خون در مسیر تا دفع اکسیده و سیاه میشود)
کم خونی و فقر آهن در مردها
خون مخفی در مدفوع
وجود توده در شکم که اکثرا نشاندهنده رشد طولانی مدت و گاهی متاستاز به کبد است
خستگی
احساس نفخ بعد از خوردن غذا
سوزش قلب شدید و مداوم
سوء هاضمه شدید که همیشه وجود دارد
علل ایجاد سرطان معده
علت اصلی ایجاد سرطان معده ناشناخته است، اگرچه بسیاری از عواملی که میتوانند خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهند شناسایی شدهاند.
متخصصان میدانند که سرطان معده هنگامی آغاز میشود که در DNA سلول معده تغییراتی ایجاد شود. DNA سلول حاوی دستورالعملهایی است که به سلول میگوید چه کاری باید انجام دهد. این تغییرات ناخواسته که علت اصلی ایجاد سرطان هستند، به سلول دستور رشد سریع و ادامه زندگی میدهند. در حالت طبیعی این سلولها عمر طبیعی خود را کرده و باید از بین بروند.
سلولهای تکثیریافته غیرطبیعی، تودهای را تشکیل میدهند که میتواند به بافت سالم فشار آورده و آن را از بین ببرد. با گذشت زمان، سلولها میتوانند از توده جدا شده و به مناطق دیگر بدن گسترش یابند (متاستاز دهند).
پیشگیری از سرطان معده
برای کاهش خطر سرطان معده میتوانیم کارهای زیر را انجام دهیم:
وزن طبیعی داشته باشیم. اگر اضافه وزن داریم یا مبتلا به چاقی هستیم، با پزشک خود در مورد راهکارهایی برای کمک به کاهش وزن صحبت کنیم. خوب است اگر کاهش وزن آهسته و مداوم نیم تا یک کیلو در هفته را دنبال کنیم.
رژیم غذایی پر از میوه و سبزیجات را انتخاب کنیم. سعی کنیم هر روز میوه و سبزیجات بیشتری را در رژیم غذایی خود بگنجانیم. طیف گستردهای از میوهها و سبزیجات با رنگهای مختلف را انتخاب کنیم.
مقدار غذاهای شور و دودی را که میخوریم کاهش دهیم. با محدود کردن این غذاها از معده خود محافظت کنیم.
سیگار را ترک کنیم. اگر سیگار میکشیم، آن را ترک کنیم. اگر سیگار نمیکشیم، شروع نکنیم. سیگار کشیدن خطر ابتلا به سرطان معده و همچنین بسیاری از انواع دیگر سرطان را افزایش میدهد. ترک سیگار میتواند بسیار دشوار باشد، بنابراین از پزشک خود کمک بخواهیم.
