تاثیر مخرب میکروپلاستیکها بر اکوسیستمهای آبی
_ باشگاه خبرنگاران نوشت: با توجه به استفاده مردم جهان و از جمله ایرانیان از پلاستیک ها، انتظار میرود در آیندهای نه چندان دور کره خاکی که حیات بشر در آن جریان دارد، جایی برای انسانها و زیستن آنها نداشته باشد. در این گزارش به تاثیر میکروپلاستیکها بر اکوسیستمهای مختلف و تاثیرات مخرب آن بر محیط زیست خواهیم پرداخت.
مهدی اسماعیلی بیدهندی کارشناس محیط زیست و عضو هیات علمی دانشگاه تهران در این رابطه اظهار کرد: به طور کلی میکروپلاستیکها ترکیباتی هستند با ماهیت و جنس پلاستیک که ابعاد و اندازه آنها زیر ۵ میلی متر است و به دو دسته میکروپلاستیکهای اولیه و ثانویه تقسیم میشوند.
میکروپلاستیکهای اولیه
وی افزود: این دسته از میکروپلاستیکها محصولاتی هستند که از ابتدای تولید، ابعاد و اندازه آنها متناسب با نوع مصرف و کاربرد مورد نظر زیر ۵ میلی متر است. این دسته از مواد که عمدتاً در تولید محصولات و لوازم مراقبت شخصی، الیاف پلاستیکی مورد استفاده در منسوجات و مواردی از این دست مورد استفاده و بهره برداری قرار میگیرند، پس از مصرف وارد طبیعت میشوند.
میکروپلاستیکهای ثانویه
اسماعیلی بیدهندی بیان کرد: این نوع میکروپلاستیکها در اثر تجزیه و یا تخریب محصولات پلاستیکی با ابعاد بزرگتر به وجود میآیند، به طور مثال بطریهای آب معدنی به طور طبیعی ابعاد میکروپلاستیک ندارند، ولی پس از مصرف و هنگام قرار گرفتن در طبیعت با تخریب و تجزیهای که میتواند در اثر هوازدگی، قرار گرفتن در معرض نور خورشید و تغییرات دما و... باشد ریزتز میشوند و قطعاتی که پس از فرآیند ابعادشان کمتر از ۵ میلی متر باشد همان میکروپلاستیکهای ثانویه هستند.
علت اهمیت میکروپلاستیکها چیست؟
این کارشناس تصریح کرد: طبق آخرین مطالعات انجام شده چیزی بالغ بر ۵ میلیارد تکه و یا قطعه پلاستیکی در دریاها و اقیانوسها رها شده که وزن اینها بیش از ۲۶۸ هزار تن تخمین زده میشود و همچنین برآورد میشود که سالانه حدود ۸.۴ تا ۷.۱۲ میلیون تن پلاستیک وارد اقیانوسها و دریاها میشود و زمانی که این اعداد را در کنار هم قرار میدهیم به حجم گسترده پلاستیکهایی که وارد طبیعت میشوند پی میبریم که بخشی از آنها به تبع ابعاد و اندازه شان زیر ۵ میلی متر هستند که همان میکروپلاستیکهای اولیه را تشکیل میدهند و بقیه این پلاستیکها تحت تأثیر قرارگیری در اکوسیستمهای مختلف تجزیه و تخریب میشوند و به ابعاد ریزتر که همان ابعاد میکروپلاستیکهای ثانویه است، میرسند.
وی همچنین گفت: این حجم گسترده استفاده مردم از پلاستیک به ماهیت و ویژگیهای آن مربوط میشود، چرا که ارزان قیمت و سبک وزن است و در محصولات مورد استفاده، از مقاومت خوبی برخوردار میباشد، لذا جنبههای کاربردی بسیار متنوع و گستردهای را فراهم میآورد، به همین دلیل زندگی بشر از پلاستیک به نوعی جدایی ناپذیر است، اما حجم عظیم مصرف پلاستیک و به تبع آن پسماندهای پلاستیکی که پس از مصرف محصولاتی که در تولید آنها از پلاستیک استفاده شده است، محیط زیست (به ویژه محیط خشکی و آبی) را تحت تأثیر خود قرار میدهد و به شدت آلوده میکند.
تأثیر میکروپلاستیکها بر اکوسیستم
اسماعیلی بیدهندی عنوان کرد: در اکوسیستم آبی موجودات زنده مختلفی وجود دارند که به نوعی در چرخه و زنجیره غذایی یکدیگر قرار گرفته اند و این ویژگی بسیار منحصر به فردی است که در اکوسیستم آبی به طور پیوسته و در نواحی مختلف میتوان شاهد آن بود.
وی در ادامه افزود: زمانی که میکروپلاستیکها وارد زندگی این جانداران میشوند هم میتوانند به طور مستقیم بر زندگی این جانداران تأثیر بگذارند که باتوجه به نتایج مطالعات صورت گرفته، بسیاری از لاکپشت ها، پرندگان آبزی و... در اثر قرار گرفتن در معرض همین میکروپلاستیکها و ترکیبات پلاستیکی و ورود آنها به بدنشان، سیستم گوارشی شان پر میشود و رشدشان مشکل پیدا میکند و در برخی موارد موجب مرگ آنها میشود.
این کارشناس محیط زیست در خصوص اثرات غیر مستقیم این ترکیبات گفت: میکروپلاستیکها پس از ورود به بدن موجود زنده علاوه بر آن که موجبات بروز بیماریها و حتی مرگ را برای آن موجود زنده فراهم خواهند آورد، در اندامها و بافتهای مختلف بدن آنها تجمع کرده و زمانی که آن موجود زنده توسط موجود زنده دیگر در بالای زنجیره غذایی به عنوان غذا مورد استفاده قرار میگیرد، میزان میکروپلاستیکی که در بدنش است در بافتها و ارگانهای موجود بالا دستش نیز وارد شده و ذخیره میشود یعنی زمانی که در پایین زنجیره غذایی یک اکوسیستم، یک موجود در معرض آلودگی قرار گرفته و آلودگی در بدن آن تجمع مییابد، موجودات زندهای که در بالادست چرخه غذایی مذکور قرار دارند، در اثر مصرف موجودات قرار گرفته در پایین چرخه، از آلودگی ایجاد شده نیز متأثر میشوند که این از اثرات غیرمستقیم میکروپلاستیکها بر موجودات در اکوسیستمهای مختلف و به ویژه اکوسیستمهای آبی است.
