تقویم تاریخ؛ از صدور قطعنامه علیه صدام تا تصویب اعلامیه حقوق بشر
_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (چهارم شهریور) به شرح زیر است:
درگذشت مهدی اخوان ثالث
۳۱ سال پیش در چنین روزی چهارم شهریور سال ۱۳۶۹ هجری شمسی؛ "مهدی اخوان ثالث" شاعر ایرانی درگذشت. او از ۱۶ سالگی به شاعری پرداخت و بر اثر تشویق استادش، شوق بیشتری به شعر پیدا کرد. نخستین شعر او درباره توحید و یکتایی خدا بود که همان نیز باعث راهیابی او به انجمن ادبی مشهد گردید. از ۱۳۲۷ ساکن تهران شد و به دبیری در مدارس پرداخت. او در سرودن شعر به سبک کلاسیک، در قصیده سرایی و غزل سرایی و سبک نو، طبع آزمایی کرده است.
مهدی اخوان ثالث در اواخر عمر خود به عنوان استاد زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه های تهران تدریس می کرد. ارغنون، آخر شاهنامه، برگزیده شعر‌ها و حریم سایههای سبز از جمله آثار اوست. مهدی اخوان ثالث از پیشکسوتان شعر امروز فارسی و به ویژه شعر حماسی و اجتماعی است. شعر اخوان ریشه در ادبیات گذشته ایران دارد که هم از نظر زبان و هم از نظر مضمون، قوی و پربار است.
او در شعرش کلمات زبان محاوره را به راحتی در کنار کلمات ادبی فاخر می نشاند و از این حیث، زبانِ غنی و خاص خود را داراست که در میان شاعران معاصر، کاملاً مشخص است. مهدی اخوان ثالث سرانجام در ۶۲ سالگی در تهران درگذشت و پیکرش در جوار آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی در طوس به خاک سپرده شد.
صدور قطعنامه علیه صدام حسین برای استفاده از سلاح‌های شیمیایی
۳۳ سال پیش در چنین روزی چهارم شهریور سال ۱۳۶۷ هجری شمسی؛ شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه ۶۲۰ را علیه کاربرد سلاح شیمیایی توسط عراق صادر کرد. با بمباران شیمیایی مناطق مسکونی و غیرنظامی ایران توسط رژیم عراق و شکایت ایران، هیئت کارشناسی سازمان ملل به منطقه اعزام شد و کاربرد این سلاحها توسط کارشناسان سازمان ملل مورد تأیید قرار گرفت.
از این رو، شورای امنیت، براساس گزارشهای هیئتهای کارشناسی اعزامی، در تاریخ چهارم شهریور ۱۳۶۷ ش (۲۶ اوت ۱۹۸۸ م)، قطعنامه ۶۲۰ را صادر نمود. قطعنامه ۶۲۰ جدای از نقایص اساسی، مهم‌ترین سندی است که شورای امنیت در طی هشت سال استفاده مکرر عراق از سلاح‌های شیمیایی علیه افراد غیرنظامی و نظامی ایران صادر کرده است. در این قطعنامه، شورا برای اولین بار، کاربرد سلاح‌های شیمیایی را به طور تلویحی، نتیجه عدم پیشرفت مذاکرات درباره خلع سلاح شیمیایی دانست و مذاکرات جاری در کنفرانس خلع سلاح در مورد ممنوعیت کامل و مؤثر توسعه، تولید و انبارکردن سلاح شیمیایی و نیز نابودی آن‌ها را مدّ نظر قرار داد.
همچنین در این قطعنامه تأکید شده است که وصول خبر در زمینه کاربرد سلاح شیمیایی منجر به تحقیقات کارشناسی خواهد شد و اقدام مؤثر صورت خواهد گرفت. در طول هشت سال جنگ تحمیلی رژیم صدام علیه ایران بیش از صد هزار نظامی و غیر نظامی ایرانی در اثر استنشاق گاز‌های شیمیایی شهید و مجروح شدند. ایران بزرگترین قربانی سلاح‌هایی شیمیایی پس از جنگ جهانی دوم بوده است.
درگذشت عبدالرحمن جامی، عارف و شاعر ایرانی
۵۴۵ سال پیش در چنین روزی، هفدهم محرم سال ۸۹۸ هجری قمری «نورالدین عبدالرحمان جامی»، عارف، شاعر و ادیب معروف ایرانی در شهر هرات ـ که در آن زمان جزو ایران بود و هم اکنون در افغانستان واقع شده است ـ درگذشت.
او از دوران کودکی در هرات و سمرقند به فراگیری علوم رسمی زمان خود مشغول شد و در نظم و نثر مهارت بسیار یافت. جامی به هنگام جوانی با جمعی از عارفان نامی آن روزگار آشنا شد و بدین وسیله طریق عرفان را پیش گرفت و سیر و سلوک در این راه را آغاز کرد و از عارفان برجسته زمان خود شد.
جامی جز چند سفر کوتاه به حجاز، بغداد، دمشق و چند نقطه دیگر، بقیه عمر خویش را در هرات گذرانید. او به خاندان پیامبر اکرم (ص) علاقه‌ای بسیار داشت و به دلیل طبع عارفانه اش، هرگز مدح شاهان و سلاطین را نگفت. از این شاعر ایرانی، آثار منظوم و منثور بسیاری به جای مانده است که از میان آن‌ها می‌توان به کتاب‌های «بهارستان»، «نفحات الانس»، «شواهد النبوه» و «هفت اورنگ» اشاره کرد.
تولد شیخ بهایی، فقیه و دانشمند بزرگ مسلمان
۴۹۰ سال پیش در چنین روزی، هفدهم محرم سال ۹۵۳ هجری قمری «بهاء الدین عاملی» معروف به «شیخ بهایی»، فقیه و عالم بزرگ مسلمان در شهر بعلبک لبنان متولد شد.
پدر وی از علمای بزرگ لبنان بود که وی را در سنین کودکی با خود به ایران آورد. شیخ بهایی با استفاده از استعداد سرشار خویش توانست در مدت زمانی کوتاه در برخی از علوم متداول زمان خود به مرحله استادی برسد و به شیخ الاسلام مشهور شود. از شیخ بهایی بیش از ۸۸ جلد کتاب به زبان عربی و فارسی به یادگار مانده که از بین آن‌ها می‌توان به کتب ارزنده‌ای همچون «جامع عباسی»، «کشکول» در روایات و اخبار، «تشریح الافلاک» و چندین اثر برجسته دیگر درعلوم ریاضیات و شیمی اشاره کرد. شیخ بهایی در سال ۱۰۳۰ هجری قمری در اصفهان ـ از شهر‌های ایران ـ وفات یافت.
تصویب اعلامیه حقوق بشر
۲۳۲ سال پیش، در روز بیست و ششم اوت سال ۱۷۸۹ میلادی؛ به دنبال پیروزی انقلاب فرانسه، مجلس این کشور اعلامیه حقوق بشر را به تصویب رساند. در این اعلامیه که از افکار متفکرین دوره رنسانس، چون ژان ژاک روسو متاثر است، بر حق آزادی انسان تاکید شده است. البته مفاد این اعلامیه تا مدت‌ها در فرانسه و سایر کشور‌های اروپایی نادیده گرفته شد. دولت‌های غربی با اینکه بیش از هر نظام دیگری، حقوق ملت‌های درحال توسعه را پایمال کرده اند، اما خود را مدافع حقوق بشر وانمود می‌سازند و از حقوق بشر به عنوان ابزاری برای مقابله با کشور‌های مخالف خود بهره می‌گیرند.
استفاده از توپخانه برای اولین بار در جنگ
۶۷۵ سال پیش در چنین روزی، بیست و ششم اوت سال ۱۳۴۶ میلادی؛ برای اولین بار در تاریخ، جنگ افزار توپخانه، در جنگ مورد استفاده قرار گرفت. نیرو‌های ارتش انگلیس، توپخانه را در جنگ با ارتش فرانسه به میدان آوردند. در این جنگ به دلیل به کارگیری این اسلحه سنگین توسط ارتش انگلیس، فیلیپ ششم پادشاه فرانسه، با وجود برتری عددی نیروهایش نسبت به انگلیسی ها، در حالیکه در آستانه پیروزی بر دشمن بود، به سختی شکست خورد.
